Praktykowanie czasu wolnego w sytuacji niedoboru i nadmiaru

• Authors: Natalia Martini

Title variants

Praktykowanie czasu wolnego w sytuacji niedoboru i nadmiaru

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Za sprawą gruntownych przemian czasowych struktur codzienności, które zachodzą w społeczeństwie polskim od lat 90. XX wieku, życie codzienne znacznej liczby jego członkiń i członków przybiera formę niedoczasu lub „rozczasania”. Nowe kondycje temporalne, związane z jednej strony z sytuacją chronicznego braku czasu, z drugiej zaś z ciężarem jego nadmiaru, sprawiają, że praktykowanie czasu zwanego wolnym dla wielu ludzi staje się wyzwaniem. W artykule przyglądam się problematyczności czasu wolnego, budując jego obraz z tworzywa doświadczeń osób żyjących w niedoczasie i w „rozczasaniu”. Zasadnicza część tekstu zawiera rekonstrukcję praktyk społecznych związanych z domeną czasu wolnego w sytuacji jego niedoboru i nadmiaru. Poprzedza ją charakterystyka kondycji temporalnych, które podważają zasadność traktowania omawianego zjawiska jako oczywistej właściwości życia codziennego.

EN

Due to the profound changes in the daily temporal structures that have taken place in Polish society since the 1990s, everyday life of a large number of its members takes the form of time scarcity or time abundance. For many people living in these new temporal conditions, which are associated with, on the one hand, a chronic lack of time, and on the other hand with an overwhelming weight of its excess, practicing so-called “free” time becomes a challenge. The article examines the problematic status of leisure, drawing on the experiences of people living under the conditions of time scarcity and time abundance. The main part of the article presents an empirical reconstruction of social practices related to the domain of free time in a situation of its shortage and excess. It is preceded by a description of the general characteristics of the new temporal conditions which call into question the notion of free time as an obvious attribute of everyday life.

Keywords

PL

czas wolny; praktyki społeczne; niedoczas; „rozczasanie”; społeczeństwo różnych rytmów; czas wolny; praktyki społeczne; niedoczas; „rozczasanie”; społeczeństwo różnych rytmów

EN

free time; leisure; social practices; time scarcity; time abundance; society of various rhythms

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2017
• Volume: 13
• Issue: 4
• Pages: 94-112

Dates

published

2017-12-28

Contributors

author

Natalia Martini

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Socjologii

References

• Adam Barbara (2008) Czas społeczeństwa przemysłowego i władza [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, Piotr Sztompka, red., Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s. 487–514.
• Appadurai Arjun (2005) Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Kraków: Universitas.
• Barbalet Jack (1999) Boredom and Social Meaning. „British Journal of Sociology”, vol. 50, no 4, s. 629‒644.
• Bauman Zygmunt (2009) Niecodzienność nasza codzienna [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Scholar, s. 77–94.
• CBOS (1994) Czy brakuje nam czasu? Sposób na weekend. Warszawa: CBOS.
• CBOS (2005) Jak ten czas szybko leci. Warszawa: CBOS.
• CBOS (2006) Co Polacy robią w czasie wolnym. Warszawa: CBOS.
• CBOS (2010) Czas wolny Polaków. Warszawa: CBOS.
• Charmaz Kathy (2009) Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Warszawa: PWN.
• Clark-Ibáñez Marisol (2011) Kadrowanie świata społecznego przy użyciu wywiadu fotograficznego [w:] Maciej Frąckowiak, Krzysztof Olechnicki, red., Badania wizualne w działaniu. Antologia tekstów. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, s. 39–66.
• Doroszewski Witold, red. (1963) Słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.
• Flick Uwe (2011) Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: PWN.
• Foucault Michel (1993) Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w College de France, 1976. Warszawa: KR.
• Foucault Michel (1998) Podmiot i władza. „Lewą Nogą”, nr 9, s. 174–192.
• Glaser Barney, Strauss Anselm L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Kaczmarczyk Michał (2006) Wstęp do socjologicznej teorii własności. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kaufmann Jean-Claude (2010) Wywiad rozumiejący. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kozłowski Tomasz (2004) Popnatura i masowa nuda. Czy podkultura wypełni pustkę czasu wolnego [w:] Tomasz Szlendak, Krzysztof Piertowicz, red., Na pokaz. O konsumeryzmie w kapitalizmie bez kapitału. Toruń: Wydawnictwo UMK, s. 183–200.
• Mroczkowska Dorota (2011) Wprowadzenie [w:] Dorota Mroczkowska, red., Czas wolny. Refleksje, dylematy, perspektywy. Warszawa: Difin, s. 7–17.
• Nowalska-Kapuścik Dorota (2008) Czas wolny czy czas niewolny? O znaczeniu czasu wolnego w społeczeństwie konsumpcyjnym [w:] Wojciech Muszyński, red., Czas ukoi nas? Jakość życia i czas wolny we współczesnym społeczeństwie. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 26–36.
• Olechnicki Krzysztof (2003) Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Orłowska Małgorzata (2007) Przymus bezczynności. Studium pedagogiczno-społeczne czasu wolnego bezrobotnych. Warszawa: PWN.
• Palska Hanna (2002) Bieda i dostatek. O nowych stylach życia w Polsce końca lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: IFiS PAN.
• Palska Hanna (2009) Badania nad stylami życia. Z przeszłych i obecnych badań terenowych [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Scholar, s. 143–155.
• Reckwitz Andreas (2002) Toward a Theory of Social Practices. A Development in Culturalist Theorizing. „European Journal of Social Theory”, vol. 5, no 2, s. 243–263.
• Rojek Chris (1995) Decentring Leisure: Rethinking Leisure Theory. Thousand Oaks: Sage.
• Rose Gillian (2010) Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością. Warszawa: PWN.
• Southerton Dale, Tomlinson Mark (2003) Pressed for Time. The Differential Impacts of a Time Squeeze. Manchester: CRIC.
• Szlendak Tomasz (2009) Co się dzieje z czasem wolnym? Od codziennego znoju i odpoczynku do codzienności, w której czas eksplodował [w:] Małgorzata Bogunia-Borowska, red., Barwy codzienności. Analiza socjologiczna. Warszawa: Scholar, s. 201–214.
• Sztompka Piotr (2005) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
• Tarkowska Elżbieta (1992) Czas w życiu Polaków. Warszawa: IFiS PAN.
• Tarkowska Elżbieta (1999) Społeczeństwo różnych rytmów. Przypadek polski na tle tendencji globalnych [w:] Piotr Sztompka, red., Imponderabilia wielkiej zmiany. Mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji. Warszawa: PWN, s. 343–359.
• Warde Alan (2003) Theories of Practice as an Approach to Consumption. Manchester: CRIC.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.13.4.06