Nowi aktywiści. Polski ruch „socios” jako nowa forma relacji kibiców z klubem

• Authors: Mateusz Grodecki

Title variants

Nowi aktywiści. Polski ruch „socios” jako nowa forma relacji kibiców z klubem

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł skupia się na problematyce kibicowskiego ruchu „socios” w Polsce. Jego celem jest 1) opisanie socjogenezy tego ruchu w Polsce, 2) charakterystyka relacji pomiędzy kibicami w ramach poszczególnych stowarzyszeń „socios” oraz 3) relacji tych organizacji ze swoimi klubami. Taki porządek umożliwi następnie analizę potencjału ruchu „socios” do zwiększenia inkluzywności w relacjach klubów z kibicami i dzięki temu do tworzenia się „łączącego” kapitału społecznego zarówno pomiędzy kibicami danego klubu, jak i kibicami i klubami. Podstawą empiryczną przedstawianego artykułu jest studium przypadku dwóch stowarzyszeń typu „socios” w Polsce: Stowarzyszenia „Socios Górnik” – działającego przy klubie Górnik Zabrze oraz Stowarzyszenia „Socios Stomil” – wspierającego klub Stomil Olsztyn. Wyniki badania wskazują na responsywny charakter ruchu spowodowany zagrożeniem poczucia „własności kulturowej” klubu. Co więcej, jest on w dużej mierze inspirowany przez fanów niezwiązanych do tej pory ze zorganizowanym środowiskiem kibiców piłkarskich obu klubów – nazwanych w pracy „nowymi aktywistami”. Relacje w ramach organizacji regulowane są prawnie, jednak w ramach wspólnych działań wytwarzają się również mniej formalne relacje, a w konsekwencji zaufanie między liderami stowarzyszeń. Analizowane przypadki różnią się również efektywnością działań na rzecz zwiększenia inkluzywności klubu w relacjach z kibicami. Badanie wskazuje, że głównymi przyczynami tych różnic są: odmiennie definiowana przez obie organizacje inkluzywność, upolitycznienie konfliktu z klubem oraz zależność finansowa od właściciela – miasta.

EN

The paper is focused on the Polish “socios” movement which is a relatively new form of institutionalized football fandom in Poland. The presented analysis aims to: 1) investigate sociogenesis of the movement in Poland, 2) describe relations among fans within organizations, and 3) explore relations between “socios” and their football clubs. The study is based on two case studies-“Socios Górnik” Zabrze and “Socios Stomil” Olsztyn which are only two existing “socios” organizations in Poland. The results show that both “socios” organizations emerged as a response to serious and long-lasting financial problems of their clubs which threatened the supporters’ “sense of cultural ownership” of the club. What is more, both „socios” organizations were established by a new category of football supporters (described in the paper as „new activists”). The study also shows that these two organizations differ in their relations with the clubs-the relation between Stomil Olsztyn and their “Socios” can be described as an inclusive one, while Górnik Zabrze authorities have exclusive approach to “their” “Socios”. The main reasons of this difference can be found in a) different definition of inclusiveness in the club-supporters relations, b) politicization of the club authorities, and c) in different level of the financial dependence of the club from the municipal authorities.

Keywords

PL

socjologia sportu; kibice; kapitał społeczny; społeczeństwo obywatelskie; socjologia sportu; kibice; kapitał społeczny; społeczeństwo obywatelskie

EN

sociology of sport; football supporters; football fandom; social capital; supporters activism

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: 2
• Pages: 30-49

Dates

published

2018-08-28

Contributors

author

Mateusz Grodecki

• Uniwersytet Warszawski

References

• Antonowicz Dominik, Kossakowski Radosław, Szlendak Tomasz (2011) Ostatni bastion antykonsumeryzmu? Kibice industrialni w dobie komercjalizacji sportu. „Studia Socjologiczne”, t. 202, s. 113–139.
• Antonowicz Dominik, Kossakowski Radosław, Szlendak Tomasz (2015) Aborygeni i konsumenci. O kibicowskiej wspólnocie, komercjalizacji futbolu i stadionowym apartheidzie. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Blumer Herbert (1951) Social Movements [w:] Alfred McClung Lee, ed., New Outline of the Principles of Sociology. New York: Barnes & Noble, s. 199–221.
• Brown Adam (2007)“Not For Sale”? The Destruction and Reformation of Football Communities in the Glazer Takeover of Manchester United. „Soccer and Society”, vol. 8, no. 4, s. 614–635.
• Brown Adam, Walsh Andy (2000) Football Supporters’ Relations with Their Clubs: A European Perspective. „Soccer & Society”, vol. 1, no. 3, s. 88–101.
• Burski Jacek (2013) Od chuligana do prezesa – analiza przemian zachodzących w społecznym świecie polskich kibiców [w:] Kossakowski Radosław i in., red., Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych. Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior, s. 269–286.
• Castells Manuel (1983) The City and the Grassroots: A Cross-Cultural Theory of Urban Social Movements. Berkeley: University of California Press.
• Chwedoruk Rafał (2015) Protesty kibiców piłkarskich w Polsce w XXI wieku. Analiza ruchu społecznego. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 11, nr 2, s. 84‒114.
• Cleland Jamie A. (2010) From Passive to Active: The Changing Relationship between Supporters and Football Clubs. „Soccer & Society”, vol. 11, no. 5, s. 537–552.
• Cleland Jamie A., Dixon Kevin (2015)‘Black and Whiters’: The Relative Powerlessness of ‘Active’ Supporter Organization Mobility at English Premier League Football Clubs. „Soccer & Society” vol. 16, no. 4, s. 540−554.
• Curtis James, Baer Douglas, Grabb Edward (2001) Nations of Joiners: Explaining Voluntary Association Membership in Democratic Societies. „American Sociological Review”, vol. 66, no. 6, s. 783–805.
• Dudała Jerzy (2004) Fani-chuligani: rzecz o polskich kibolach: studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• García Borja, Welford Joe (2015) Supporters and Football Governance, From Customers to Stakeholders: A Literature Review and Agenda for Research. „Sport Management Review”, vol. 18, no. 4, s 517–528.
• Giulianotti Richard (2002) Supporters, Followers, Fans and Flaneurs: A Taxonomy of Spectator Identities in Football. „Journal of Sport and Social Issues”, vol. 26, no. 1, s. 25–46.
• Grodecki Mateusz (2015) Trzecia strona trybun. Działalność stowarzyszeń kibiców piłkarskich w Polsce. „Miscellanea Anthropologica et Sociologica”, t. 16, nr 4, s. 100–115.
• Grodecki Mateusz (2017) Building Social Capital: Polish Football Supporters through the Lens of James Coleman’s Conception. „International Review for the Sociology of Sport”. Dostępny w Internecie: http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1012690217728728 [dostęp 22 września 2017 r.].
• Guschwan Matthew (2007) Riot in the Curve: Soccer Fans in Twenty‐first Century Italy. „Soccer & Society”, vol. 8, no. 2-3, s. 250–266.
• Kennedy Peter (2012) Supporters Direct and Supporters’ Governance of Football: A Model for Europe? „Soccer & Society”, vol. 13, no. 3, s. 409–425.
• Keoghan Jim (2016) Futbolowa rewolucja. Kibice wkraczają do gry. Przełożył Janusz Zołociński. Warszawa: Wydawnictwo Magnus.
• Kossakowski Radosław (2017a) From the Bottom to the Premiership: The Significance of Supporters’ Movement in the Governance of Football Clubs in Poland [w:] Borja Garcia, Jinming Zheng, eds., Football and Supporter Activism in Europe. Whose Game Is It? Basingstoke: Palgrave Macmillan, s. 233–256.
• Kossakowski Radosław (2017b) Od chuliganów do aktywistów? Polscy kibice i zmiana społeczna. Kraków: UNIVERSITAS.
• Lomax Brian (2000) Democracy and Fandom: Developing a Supporters’ Trust at Northampton Town FC. “„Soccer & Society”, vol. 1, no. 1, s. 79–87.
• Martin Paul (2007) Football, Community and Cooperation: A Critical Analysis of Supporter Trusts in England. „Soccer & Society”, vol. 8, no. 4, s. 636–653.
• Millward Peter (2012) Reclaiming the Kop? Analysing Liverpool Supporters’ 21st Century Mobilizations. „Sociology”, vol. 46, no. 4, s. 633–648.
• Millward Peter, Poulton George (2014) Football Fandom, Mobilization and Herbert Blumer: A Social Movement Analysis of FC United of Manchester. „Sociology of Sport Journal”, vol. 31, no. 1, s. 1–22.
• Musioł Rafał (2017) Górnik Zabrze dostanie 32 miliony złotych. Wypłaci je bank, a miasto odda mu z nadwyżką. „Dziennik Zachodni”. Dostępny w Internecie: www.dziennikzachodni.pl/sport/a/gornik-zabrze-dostanie-32-miliony-zlotych-wyplacije-bank-a-miasto-odda-mu-z-nadwyzka,11789384/ [dostęp 22 marca 2017 r.].
• Nash Rex (2000) Contestation in Modern English Professional Football: The Independent Supporters Association Movement. „International Review for the Sociology of Sport”, vol. 35, no. 4, s. 465–486.
• Nosal Przemysław (2015) Społeczne ujęcie sportu. (Trudne) definiowanie zjawiska i jego dyskurs. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 11, nr 2, s. 16‒38.
• Numerato Dino (2015)’Who Says No to Modern Football?’ Italian Supporters, Reflexivity, and Neoliberalism. „Journal of Sport & Social Issues”, vol. 39, no. 2, s. 120–138.
• Putnam Robert (2008) Samotna gra w kręgle: upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Przyłożyli Przemysław Sadura i Sebastian Szymański Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Sahaj Tomasz (2011) Fani sportowi jako kapitał społeczny [w:] Sahaj Tomasz, red., Od fana do chuligana: kibicowanie w sporcie współczesnym. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, s. 53−70.
• Sport Warmii i Mazur (2016) Stomil Olsztyn ma nowego sponsora!. Dostępny w Internecie: sport.wm.pl/350689,Stomil-Olsztyn-ma-nowego-sponsora.html#ixzz4c3BB9joD [dostęp 22 marca 2017 r.].
• Sułek Antoni (2013) Doświadczenie, działania dla społeczności i kompetencje obywatelskie. Diagnoza Społeczna 2013, s. 275–284.
• Testa Alberto, Armstrong Gary (2010) Football, Fascism and Fandom: The Ultras of Italian Football. London: A and C Black Publishers Ltd.
• Touraine Alain (1981) The Voice and the Eye. An Analysis of Social Movements. Cambridge: Cambridge University Press.
• Williams John (2006)‘Protect Me from What I Want’: Football Fandom, Celebrity Cultures and ‘New’ Football in England. „Soccer & Society”, vol. 7, no. 1, s. 96–114.
• Williams John (2007) Rethinking Sports Fandom: The Case of European Soccer. „Leisure Studies”, vol. 26, no. 2, s. 127–146.
• Williams John (2012) Walking Alone Together the Liverpool Way: Fan Culture and ‘Clueless’ Yanks’. „Soccer & Society”, vol. 13, no. 3, s. 426–442.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.14.2.02