Klasa ludowa i klasa średnia wobec kryzysu uchodźczego w perspektywie małego miasta

• Authors: Katarzyna Dębska

Title variants

Klasa ludowa i klasa średnia wobec kryzysu uchodźczego w perspektywie małego miasta

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W polskiej socjologii znaleźć można wiele analiz stosunku społeczeństwa polskiego do uchodźców i wyznawców islamu; brakuje w nich jednak pogłębionego, jakościowego uwzględnienia wymiaru klasowego. Niniejszy tekst prezentuje wyniki analizy materiału zebranego przez zespół Macieja Gduli, który w maju i czerwcu 2017 realizował wywiady biograficzne i scenariuszowe z mieszkańcami małego miasta zlokalizowanego w centralnej Polsce. Miasto to dla celów zachowania anonimowości naszych rozmówczyń i rozmówców nazwane zostało „Miastkiem”. Artykuł podejmuje problematykę zróżnicowania stosunku do uchodźców wśród osób z klasy ludowej i klasy średniej. Stosunek badanych do przyjmowania uchodźców, ocena działań Unii Europejskiej wobec kryzysu uchodźczego oraz preferowane przez badanych sposoby pomocy uchodźcom i uchodźczyniom powiązane została w analizie z dyspozycjami klasowymi i dynamiką habitusów charakterystycznych dla klas ludowej i średniej. W artykule wykorzystana została kategoria islamofobii. Islamofobia jest zjawiskiem występującym zarówno w klasie ludowej, jak i w klasie średniej, odmienne są natomiast sposoby jej wyrażania. Niechęć przedstawicieli i przedstawicielek klasy średniej wobec uchodźców koncentruje się na ich domniemanej odmowie akceptacji reguł społeczeństw przyjmujących, przedstawiciele klasy ludowej natomiast uzasadniali niezgodę na przyjęcie uchodźców ich niechęcią do pracy i oczekiwaniami dotyczącymi wypłat socjalnych. W procesie gromadzenia danych wykorzystano metodę wywiadu biograficznego (Schütze 2012; Bertaux 2012) i wywiadu pogłębionego częściowo ustrukturyzowanego. Wywiady biograficzne w niniejszej analizie traktowane są jako materiał pomocniczy. Oprócz przynależności klasowej uwzględniono również wymiar genderowy i pokoleniowy.

EN

There are several analyses of the attitudes of Polish society towards refugees and Islam believers in Polish sociology; however, it lacks deepened qualitative consideration of its class dimension. The article presents results of the analysis of material collected by the research team of Maciej Gdula who in May and June 2017 carried out biographical and scenario interviews with inhabitants of a small town located in central Poland. In order to preserve anonymity of our interviewees the town was called “Miastko.” The article concerns the problem of diversity of attitudes towards refugees among people from working and middle classed. The material let the author analyse interviewees’ attitudes towards accepting refugees in Poland, their assessment of the European Union’s activities in the refugee crisis and ways of helping refugees and refugees preferred by respondents using analyses of class dispositions and the dynamics of habitus characteristic to working and middle classes. In the article the category of islamophobia is used. Islamophobia is a phenomenon occurring both in the working class and in the middle class, however, class ways of expressing it differ. The article omits the issue of the upper class due to the specifics of the study location. The reluctance of middle class representatives towards refugees is focused on their alleged refusal to accept the rules of host societies, whereas the representatives of working class justify their disagreement with accepting refugees with their reluctance to work and expectations regarding social payments. The biographical method and semi-structured in-depth interviews were applied in the data collection process. Biographical interviews in the analysis are treated as auxiliary material. They were analysed in accordance with the rules of biographical analysis. Semi-structured interviews were coded using the NVivo program and then analysed in a comparative perspective. In addition to class membership, gender and generation dimension were also taken into account.

Keywords

PL

uchodźcy; islamofobia; klasa ludowa; klasa średnia; uchodźcy; islamofobia; klasa ludowa; klasa średnia

EN

refugees; islamophobia; working class; middle class

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2019
• Volume: 15
• Issue: 1
• Pages: 92-115

Dates

published

2019-05-15

Contributors

author

Katarzyna Dębska

• Uniwersytet Warszawski, Instytut Socjologii, ul. Karowa 18, 00-324 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0003-4802-7686

References

• Badiou Alain (2007) Święty Paweł. Ustanowienie uniwersalizmu. Przełożyli Julian Kutyła i Paweł Mościcki. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Baxter Holly (2016) Why we’ve decided to call it Europe’s refugee crisis. Rather than Europe’s migrant problem. „Independent” [dostęp: 7 maja 2018]. Dostępny w Internecie: https://www.independent.co.uk/voices/why-weve-decided-to-call-it-europesrefugee-crisis-10483507.html
• Bertram Łukasz, Jędrzejek Michał (2015) Islamskie hordy, azjatycki najazd, socjalny dżihad. Jak polskie media piszą o uchodźcach? Analiza specjalna. „Kultura Liberalna”, Obserwatorium Debaty Publicznej [dostęp 8 lutego 2018]. Dostępny w Internecie: https://obserwatorium.kulturaliberalna.pl/raport/islamskie-hordy-azjatycki-najazd-socjalny-dzihad-jak-polskie-media-pisza-o-uchodzcach-uchodzcy/
• Bertaux Daniel (2012) Analiza pojedynczych przypadków („au cas par cas”) [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 309−333.
• Bilewicz Michał i in. (2014) Mowa nienawiści. Raport z badań sondażowych. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Bobako Monika (2014) Rasa i religia. Trajektorie antysemityzmu i islamofobii. „Tematy z Szewskiej”, t. 12, nr 3, s. 37−56.
• Bobako Monika (2017) Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej. Kraków: Universitas.
• Bourdieu Pierre (2005) Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przełożył Piotr Biłos. Warszawa Naukowe Scholar.
• CBOS (2017) Komunikat z badań nr 1/2017. Stosunek Polaków do przyjmowania uchodźców. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Dębska Katarzyna i in. (2018) Why Do People Vote for Right-Wing Parties? „Global Dialogue” vol. 8, no. 3, s. 47−48 [dostęp 7 maja 2018]. Dostępny w Internecie: http://globaldialogue.isa-sociology.org/why-do-people-vote-for-right-wing-parties/
• Faludi Susan (1991) Backlash. The Undeclared War Against American Women. New York: Three Rivers Press.
• Frank Thomas (2008) Co z tym Kansas? Czyli opowieść o tym, jak konserwatyści zdobyli serce Ameryki. Przełożył Julian Kutyła. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Gdula Maciej (2018) Nowy autorytaryzm. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Gdula Maciej, Sadura Przemysław, red., (2012a) Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Gdula Maciej, Sadura Przemysław (2012b) Style życia jako rywalizujące uniwersalności [w:] Maciej Gdula i Przemysław Sadura, red., Style życia i porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 15−70.
• Gdula Maciej, Lewicki Mikołaj, Sadura Przemysław (2015) Praktyki kulturowe klasy ludowej. Warszawa: Krytyka Polityczna.
• Gdula Maciej (2017) Dobra zmiana w Miastku. Neoautorytaryzm w polskiej polityce z perspektywy małego miasta. Współpraca:
• Katarzyna Dębska i Kamil Trepka. Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych, Fundacja im. Friedricha Eberta.
• Gładziuk Nina (2014) Pesymizm kulturowy i heroiczna męskość. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 3−19. DOI: 10.2478/kultura-2014-0011.
• Hall Dorota, Mikulska-Jolles Agnieszka (2016) Uprzedzania, strach czy niewiedza? Młodzi Polacy o powodach niechęci do przyjmowania uchodźców. „Analizy, Raporty, Ekspertyzy”, nr 1 [dostęp 7 maja 2018]. Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej. Dostępny w Internecie: https://interwencjaprawna.pl/docs/ARE-116-uprzedzenia-mlodych-polakow.pdf
• Halliday Fred (1999) ‘Islamophobia’ reconsidered’. „Ethnic and Racial Studies”, vol. 22, no. 5, s. 892−902.
• Hansen Karolina (2017) Mowa nienawiści: Raport z Polskiego Sondażu Uprzedzeń 3. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Hochschild Arlie Russell (2017) Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy. Przełożyła Hanna Pustuła. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Imhoff Roland, Recker Jan (2012) Differentiating Islamophobia: Introducing a new scale to measure islamoprejudice and secular Islam critique. „Political Psychology”, vol. 33, s. 811−824.
• Kropiński Maksymilian, Hansen Karolina (2016) Jakie skojarzenia ze słowem „uchodźca” mają Polacy? Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Laclau Ernesto, Mouffe Chantal (2007) Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Przełożył Sławomir Królak. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
• Malinowska Katarzyna, Mikołaj Winiewski, Górska Paulina (2016) „Polska dla Polaków, Polacy dla Polski”. Przekonania i preferencje uczestników Marszu Niepodległości 2015. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Marszewski Mariusz, Marek Troszyński Marek (2015) Dyskurs wokół muzułmanów i islamu w polskim Internecie. Warszawa: Sieć Tolerancji.
• Nead Lynda (1998) Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność. Przełożyła Ewa Franus. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
• Müller Jan-Werner (2017) Co to jest populizm? Przełożył Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Nowicki Tomasz (2017) Zemsta emancypacji. Dlaczego kryzys migracyjny przeradza się w kwestię muzułmańską? [w:] Tomasz Nowicki, red., Zemsta emancypacji. Nacjonalizm, uchodźcy, muzułmanie. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 23−65.
• Pacewicz-Biegańska Joanna (2017) Sylwestrowe „taharrusz dżamaa” – incydent czy nowa europejska tradycja? [w:] Tomasz Nowicki, red., Zemsta emancypacji. Nacjonalizm, uchodźcy, muzułmanie. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 193−226.
• Pędziwiatr Konrad (2010) Muslims in the Polish Media – the New Folk Devil? “Arches Quarterly”, vol. 6, s. 89−95.
• Pędziwiatr Konrad (2015) Islamofobia jako nowy wymiar lęków i obaw Polaków [w:] Robert Kusek, Jacek Purchla, Joanna Sanetra-Szeliga, red., Narody i stereotypy 25 lat później. Nowe granice, nowe horyzonty. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, s. 130−148.
• Quellien Alain (1910) La politique musulmane dans l’Afrique occidentale française. Paris: Émile Larose.
• Runnymede Trust (1997) Islamophobia: A Challenge for Us All. Report of the Runnymede Trust. Commission on British Muslims and Islamophobia. London: Runnymede Trust.
• Schütze Fritz (2012) Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 415−458.
• Stefaniak Anna (2015) Postrzeganie muzułmanów w Polsce: Raport z badania sondażowego. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Sydow Karolina (2016) Troska, strach, wrogość. Dyskurs o uchodźcach i migrantach w Polsce i w Niemczech. Warszawa: Heinrich Böll Stiftung.
• Katarzyna Dębska i Kamil Trepka. Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych, Fundacja im. Friedricha Eberta.
• Gładziuk Nina (2014) Pesymizm kulturowy i heroiczna męskość. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 3−19. DOI: 10.2478/kultura-2014-0011.
• Hall Dorota, Mikulska-Jolles Agnieszka (2016) Uprzedzania, strach czy niewiedza? Młodzi Polacy o powodach niechęci do przyjmowania uchodźców. „Analizy, Raporty, Ekspertyzy”, nr 1 [dostęp 7 maja 2018]. Warszawa: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej. Dostępny w Internecie: https://interwencjaprawna.pl/docs/ARE-116-uprzedzenia-mlodych-polakow.pdf
• Halliday Fred (1999) ‘Islamophobia’ reconsidered’. „Ethnic and Racial Studies”, vol. 22, no. 5, s. 892−902.
• Hansen Karolina (2017) Mowa nienawiści: Raport z Polskiego Sondażu Uprzedzeń 3. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Hochschild Arlie Russell (2017) Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy. Przełożyła Hanna Pustuła. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Imhoff Roland, Recker Jan (2012) Differentiating Islamophobia: Introducing a new scale to measure islamoprejudice and secular Islam critique. „Political Psychology”, vol. 33, s. 811−824.
• Kropiński Maksymilian, Hansen Karolina (2016) Jakie skojarzenia ze słowem „uchodźca” mają Polacy? Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Laclau Ernesto, Mouffe Chantal (2007) Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej. Przełożył Sławomir Królak. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
• Malinowska Katarzyna, Mikołaj Winiewski, Górska Paulina (2016) „Polska dla Polaków, Polacy dla Polski”. Przekonania i preferencje uczestników Marszu Niepodległości 2015. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Marszewski Mariusz, Marek Troszyński Marek (2015) Dyskurs wokół muzułmanów i islamu w polskim Internecie. Warszawa: Sieć Tolerancji.
• Nead Lynda (1998) Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność. Przełożyła Ewa Franus. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
• Müller Jan-Werner (2017) Co to jest populizm? Przełożył Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Nowicki Tomasz (2017) Zemsta emancypacji. Dlaczego kryzys migracyjny przeradza się w kwestię muzułmańską? [w:] Tomasz Nowicki, red., Zemsta emancypacji. Nacjonalizm, uchodźcy, muzułmanie. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 23−65.
• Pacewicz-Biegańska Joanna (2017) Sylwestrowe „taharrusz dżamaa” – incydent czy nowa europejska tradycja? [w:] Tomasz Nowicki, red., Zemsta emancypacji. Nacjonalizm, uchodźcy, muzułmanie. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 193−226.
• Pędziwiatr Konrad (2010) Muslims in the Polish Media – the New Folk Devil? “Arches Quarterly”, vol. 6, s. 89−95.
• Pędziwiatr Konrad (2015) Islamofobia jako nowy wymiar lęków i obaw Polaków [w:] Robert Kusek, Jacek Purchla, Joanna Sanetra-Szeliga, red., Narody i stereotypy 25 lat później. Nowe granice, nowe horyzonty. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, s. 130−148.
• Quellien Alain (1910) La politique musulmane dans l’Afrique occidentale française. Paris: Émile Larose.
• Runnymede Trust (1997) Islamophobia: A Challenge for Us All. Report of the Runnymede Trust. Commission on British Muslims and Islamophobia. London: Runnymede Trust.
• Schütze Fritz (2012) Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej [w:] Kaja Kaźmierska, red., Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS, s. 415−458.
• Stefaniak Anna (2015) Postrzeganie muzułmanów w Polsce: Raport z badania sondażowego. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Sydow Karolina (2016) Troska, strach, wrogość. Dyskurs o uchodźcach i migrantach w Polsce i w Niemczech. Warszawa: Heinrich Böll Stiftung.
• Świderska Aleksandra, Winiewski Mikołaj, Hansen Karolina (2016) Przemoc jako rozwiązanie? Napływ uchodźców w opiniach Polaków. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Urbańska Sylwia (2015) Matka Polka na odległość. Z doświadczeń migracyjnych robotnic 1989-2010. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Vincent Norah (2006) Mężczyzna od podstaw. Podróż pewnej kobiety do świata mężczyzn tam i z powrotem. Przełożył Jacek Konieczny. Kraków: Wydawnictwo Otwarte.
• Weilandt Martyna (2017) Wyobrażenie uchodźcy w przekazach polskich i niemieckich serwisów informacyjnych telewizji publicznej [w:] Tomasz Nowicki, red., Zemsta emancypacji. Nacjonalizm, uchodźcy, muzułmanie. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 67−90.
• Wypych Michał, Świderska Aleksandra (2017) Postrzegane zagrożenie ze strony mniejszości a stosunek do mowy nienawiści. Warszawa: Centrum Badań nad Uprzedzeniami.
• Zarycki Tomasz, Warczok Tomasz (2014) Hegemonia inteligencka: kapitał kulturowy we współczesnym polskim polu władzy – perspektywa „długiego trwania”. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 4, s. 27−49.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.15.1.06