Poszukiwanie tożsamości przez badacza w kontekście etnograficznego badania emocji w pracy nauczyciela

• Authors: Beata Pawłowska

Title variants

Poszukiwanie tożsamości przez badacza w kontekście etnograficznego badania emocji w pracy nauczyciela

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie trudności metodologicznych i problemów, jakie napotkałam jako badacz, prowadząc badania terenowe dotyczące emocji w pracy zawodowej nauczycieli, w kontekście dwóch kwestii, to jest uzyskania dostępu do danych oraz poszukiwania tożsamości przez badacza. Analiza ograniczona została do trudności wiążących się z wyborem terenu badań, problemów z wejściem na teren badań i uzyskaniem dostępu do danych oraz refleksji dotyczących świadomego ukrywania tożsamości badacza. Opisywane badania etnograficzne dotyczyły emocji w pracy zawodowej nauczycieli. Założyłam, że jedynie przyjęcie paradygmatu interpretatywnego da mi podstawy do zrozumienia procesu kierowania emocjami oraz pozwoli na dostrzeżenie emocji, w tym ich źródła, występujących w pracy nauczyciela. Zawarte w artykule przemyślenia są wynikiem: 1) wielokrotnych obserwacji oraz obserwacji uczestniczących prowadzonych przez autorkę w latach 2008−2016 na terenie szkół podstawowych i gimnazjów z aglomeracji łódzkiej; 2) analiz wywiadów swobodnych małoustrukturalizowanych oraz ustrukturalizowanych prowadzonych przez autorkę z obecnymi nauczycielami, emerytowanymi nauczycielami, rodzicami, dyrektorami szkół i pozostałymi pracownikami szkół; 3) nieustrukturyzowanych rozmów badawcza z badanymi, 4) analiz dokumentów zastanych i stron internetowych. Wybór tożsamości badacza determinowany jest terenem badań. W badaniu placówek edukacyjnych ujawnienie tożsamości badacza umożliwia szerszy dostęp do danych.

EN

The aim of the article is to present the methodological difficulties and problems that I encountered as a researcher conducting field research on emotions in teachers’ professional work, in the context of two issues, i.e. access to data and researcher’s search for identity. The analysis was limited to the difficulties associated with the selection of the research area, problems with entering the research area and obtaining access to data and reflections on the conscious hiding of the researcher’s identity. The ethnographic studies described concerned emotions in teachers’ professional work. I assumed that only the interpretation paradigm would give me the basics to understand the process of managing emotions and let me see the emotions, including their sources, present in the teacher’s work. The reflections in the article are the result of: 1) multiple observations and participant observations conducted by the author in 2008-2016 at primary and junior high schools from the Łódź agglomeration; 2) analyzes of unstructured and structured interviews conducted by the author with current teachers, retired teachers, parents, principals and other school employees; 3) unstructured research talks with the respondents, 4) analyzes of existing documents and websites. The selection of the researcher’s identity is determined by the research area. In the study of educational institutions, revealing the identity of the researcher enables wider access to data.

Keywords

PL

etnografia; tożsamość badacza; dostęp do danych; szkoła; nauczyciel; etnografia; tożsamość badacza; dostęp do danych; szkoła; nauczyciel

EN

ethnography; identity of researcher’s; access to data; school; teacher

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2019
• Volume: 15
• Issue: 1
• Pages: 154-177

Dates

published

2019-05-15

Contributors

author

Beata Pawłowska

• Uniwersytet Łódzki, Instytut Socjologii, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, ul. Rewolucji 1905 roku 41/43, 90-214 Łódź

• https://orcid.org/0000-0001-8335-9040

References

• Atkinson Paul, Hammersley Martyn (1994) Ethnography and participant observation [w:] Norman K. Denzin, Yvonna Lincoln, eds., Handbook of Qualitative Research. Thousand Oaks, CA, London: Sage, s. 248−261.
• Averill James R. (1980) A constructivist view of emotion [w:] Robert Plutchik, Henry Kellerman, eds., Emotion: Theory, research, and experience. New York: Academic Press, s. 305−339.
• Averill James R. (1982) Anger and aggression: An essay on emotion. New York: Springer-Verlag.
• Averill James R. (1983) Studies on anger and aggression: Implications for theories of emotion. „American Psychologist”, vol. 38, s. 1145−1160.
• Averill James R. (1993) Illusions of anger [w:] Richard B. Felson, James T. Tedeschi, eds., Aggression and violence: Social interactionist perspectives. Washington, DC: American Psychological Association, s. 171−192.
• Backer Howard S., Geer Blanche (1960) Participant observation. The analysis of qualitative field data [w:] Richard N. Adams, Jack J. Preiss, eds., Human Organization Research. Field Relations and Techniques. Homewood, IL: Dorsey, s. 267−289.
• Cahill Spencer E., Eggleston Robin (1994) Managing emotions in public The case of wheelchair users. „Social Psychology Quarterly”, vol. 57, s. 300−312.
• Campos Joseph J. i in. (1994) A Functionalist Perspective on the Nature of Emotion. „ The Japanese Journal of Research on Emotions”, vol. 2, No. 1, s. 1-20.
• Chomczyński Piotr (2008) Mobbing w pracy z perspektywy interakcjonistycznej. Proces stawania się ofiarą. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Collins Randall (1990) Stratification, emotional energy, and the transient emotions [w:] Theodore D. Kemper, ed., Research agendas in the sociology of emotions. Albany: State University of New York Press, s. 27−57.
• Collins Randall (2004) Interaction ritual chains. Princeton: NJ Princeton University Press.
• Collins Randall (2012) Łańcuchy rytuałów interakcyjnych. Przełożyła Katarzyna Suwada Tomanek. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Cooley Charles H. (1902) Human Nature and Social Order. New York: Scribner’s.
• Denzin Norman K. (1990) Reinterpretacja metody biograficznej w socjologii. Znaczenie a metoda w analizie biograficznej [w:] Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, red., Metoda biograficzna w socjologii. Przełożyła Nina Nowakowska. Warszawa, Poznań: PWN, s. 55–69.
• Doktór Kazimierz (1964) Przedsiębiorstwo przemysłowe. Studium socjologiczne Zakładów Przemysłu Metalowego „Cegielski”. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Doliński Dariusz (2004) Mechanizmy wzbudzania emocji [w:] Jan Strelau, red., Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2. Psychologia ogólna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne s. 319−350.
• Ekman Paul (1973) Darwin and facial expression. New York: Academic Press.
• Ekman Paul (2008) Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ekman Paul (2012) Emocje ujawnione. Gliwice: HELION.
• Ekman Paul, Friesen Wallace V., Sonia Ancoli (1980) Facial signs of emotional experience. „Journal of Personality and Social Psychology”, vol. 39(6), s. 1125−1134.
• Goffman Erving (1961) Encounters: Two studies in the sociology of interaction. Indianapolis: Bobbs-Merrill.
• Goffman Erving (1974) Frame analysis: An essay on the organization of experience. New York: Harper and Row.
• Goffman Erving (1981) Człowiek w teatrze życia codziennego. Przełożyli Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak. Warszawa: PIW.
• Goffman Erving (2005) Piętno: Rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyli Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Goffman Erving (2006) Rytuał interakcyjny. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goffman Erving (2008) Zachowanie w miejscach publicznych, o społecznej organizacji zgromadzeń. Przełożyła Olga Siara. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goffman Erving (2010a) Analiza ramowa. Przełożył Stanisław Burdziej. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Goffman Erving (2010b) Spotkania. Dwa studia z socjologii interakcji. Przełożył Paweł Tomanek. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
• Grzegorzewska Iwona (2012) Emocje w procesie uczenia się i nauczania. „Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja”, nr 1(57), s. 39−48.
• Hallett Tim (2003) Emotional feedback and amplification in social interaction. „The Sociological Quarterly”, vol. 44, s. 705−726.
• Hammersley Martyn, Atkinson Paul (2000) Metody badań terenowych. Przełożył Sławomir Dymczyk. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Hammersley Martyn, Atkinson Paul (2007) Ethnography. Principles in Practice. New York: Taylor and Francis.
• Hochschild Arlie R. (1983) The Managed Heart: Commercialization of Human Feeling. Berkeley: University of California Press.
• Hochschild Arlie R. (2009) Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć. Przełożył Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Huberman Michael A., Miles Mattew N. B. (1984) Innovation up Close: How School Improvement Works. New York: Plenum Press.
• Kemper Theodore D. (1978) A Social Interactional Theory of Emotions. New York: Wiley.
• Kemper Theodore D. (1991) Predicting Emotions from Social Relations. „Social Psychology Quarterly”, vol. 54, s. 330−342.
• Kemper Theodore D. (2005) Modele społeczne w wyjaśnianiu emocji. Przełożył Piotr Kołyszko [w:] Michael Lewis, Jeannette M. Haviland-Jones, red., Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. s. 72−87.
• Kemper Theodore D. (2008) Power, status, and emotions [w:] Monica Greco, Paul Stenner, eds., Emotions a social science reader. London, New York: Routledge Taylor and Francis Group, s. 127−131.
• Konecki Krzysztof (1992) W japońskiej fabryce. Społeczne i kulturowe aspekty pracy i organizacji przedsiębiorstwa. Łódź: Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego.
• Konecki Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kostera Monika (2003) Antropologia organizacji: Metodologia badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Konecki Krzysztof (2012) Etnografia socjologiczna [w:] Krzysztof Konecki, Piotr Chomczyński, red., Słownik socjologii jakościowej. Warszawa: Difin. s. 77−82.
• Kostera Monika, red. (2011) Etnografia organizacji. Badania polskich firm i instytucji. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Kostera Monika (2012) Etnografia organizacji [w:] Krzysztof Konecki, Piotr Chomczyński, red., Słownik socjologii jakościowej. Warszawa: Difin. s. 73−77.
• Leavitt Robin L., Power Martha B. (1989) Emotional socialization in the postmodern era: Children in day care. „Social Psychology Quarterly”, vol. 52, s. 35−43.
• Lewis Helen (1971) Shame and guilt in neurosis. New York: International Universities Press.
• Lewis Michael (1992) Shame: The exposed self. New York: Free Press.
• Lewis Michael (2000) Self-conscious emotions. Embarrassment, pride, shame and guilt [w:] Michael Lewis, Jeannette M. Haviland-Jones, eds., Handbook of emotion. New York: Guilford Press. s. 742−756.
• Lewis Michael (2005) Emocje samoświadomościowe: Zażenowanie, duma, wstyd, poczucie winy [w:] Michael Lewis, Jeannette M. Haviland-Jones, eds., Psychologia emocji. Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne. s. 780-797.
• Madalińska-Michalak Joanna, Góralska Renata (2012) Kompetencje emocjonalne nauczyciela. Warszawa: Wolters Kluwer Business.
• Marciniak Łukasz T. (2016) Bazary. Kooperacja czy konkurencja? Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Moore Lucy, Savage Jan (2002) Participant observation, informed consent and ethical approval. „Nurse Researcher”, vol. 9 (4), s. 58−69.
• Pawłowska Beata (2011) Jakościowe podejście do badania emocji [w:] Anna Czerner, Elżbieta Nieroba, red., Studia z socjologii emocji. Podręcznik akademicki. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. s. 91−118.
• Pawłowska Beata (2012) Duma i wstyd jako emocje kierujące zachowaniem. Problemy metodologiczne. „Societas/Communitas”, nr 2(14), s. 39−54.
• Pawłowska Beata (2013) Emocje społeczne w pracy nauczyciela i przedstawiciela handlowego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Perakyla Anssi (1989) Appealing to the experience of the patient in the care of the dying. „Sociology of Health and Illness”, vol. 11 (2), s. 117−134.
• Pollak Lauren H., Thoits Peggy A. (1989) Processes in emotional socialization. „Social Psychology Quarterly”, vol. 52, s. 22−34.
• Prus Robert (1997) Subcultural Mosaics and Intersubjective realities. An ethnographic research agenda for pragmatizing the social sciences. New York: State University of New York Press.
• Prus Robert, Grills Scott (2003) The Deviant Mystique: Involvements, Realities and Regulation. Westport: Preager Publishers.
• Przybyłowska Ilona (1978) Wywiad swobodny ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji i możliwości jego zastosowania w badaniach socjologicznych. „Przegląd Socjologiczny”, t. 30 (30), s. 53−68.
• Retzinger Suzanne M. (1995) Identifying Shame and Anger in Discourse. „American Behavioral Scientist”, vol. 38 (8), s. 1104−1113.
• Scheff Thomas J. (1988) Shame and Conformity: The Deference Emotion System. „American Sociological Review”, vol. 53, s. 395−406.
• Scheff Thomas J. (1990) Microsociology. Discurse, emotion, and social structure. Chicago: University of Chicago Press.
• Scheff Thomas J. (2000) Shame and the social bond, and human reality. New York: Cambridge University Press.
• Scheff Thomas J. (2003) Shame and self in society. „Symbolic Interaction”, vol. 26, s. 239−262.
• Schwartz Morris, Schwartz Charlotte G. (1955) Problems in Participant Observation. „American Journal of Sociology”, vol. 60(4), s. 343−353.
• Silverman David (1984) Going private: ceremonial forms in a private oncology clinic. „Sociology”, vol. 18 (2), s. 191−204.
• Silverman David (2007) Interpretacja danych jakościowych. Przełożyły Małgorzata Głowacka-Grajper, Joanna Ostrowska. Warszawa: PWN.
• Springer Agnieszka, Oleksa Karolina (2017) Praca emocjonalna a wypalenie zawodowe – analiza porównawcza pracy nauczycieli i pracowników sektora usług komercyjnych. „Medycyna Pracy”, nr 68(5), s. 605–615.
• Stake Robert E., (1994) Case Studies [w:] Norman K. Denzin, Yvonna Lincoln, eds., Handbook of Qualitative Research. Thousand Oaks, CA, London: Sage, s. 236−247.
• Sutton Rosemary E. (2004) Emotional regulation goals and strategies of teachers. “Social Psychology of Education”, 7 (4), s. 379– 398.
• Sutton Rosemary E. (2005) Teachers’ Emotions and Classroom Effectiveness: Implications from Recent Research. “The Clearing House”, 78 (5), s. 229-234.
• Sutton Rosemary E., Mudrey-Camino Reneé, Knight Catharine C. (2009) Teachers’ Emotion Regulation and Classroom Management. „Theory Into Practice”, vol. 48, s. 130–137.
• Tangney June Price (1995b) Shame and guilt in interpersonal relationships [w:] June Tangney, Kurt Fischer, eds., Self-conscious emotions: The psychology of shame, guilt, embarrassment and pride. New York: Guilford Press. s. 114−141.
• Tangney June Price, Dearing Rhonda L. (2002) Shame and guilt. New York: Guilford Press.
• Taylor Stephanie, Littleton Karen (2006) Biographies in talk: A narrative-discursive research approach. „Qualitative Sociology Review”, vol. 2(1), s. 22−38.
• Tooby John, Cosmides Leda (1990) The past explains the present: Emotional adaptations and the structure of ancestral environment. „Ethology and Sociobiology”, vol. 11, s. 375−424.
• Turner Jonathan H., Stets Jan E. (2009) Socjologia emocji. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: PWN.
• Walsh David (1998) Doing ethnography [w:] Clive Seale, ed., Researching Society and Culture. London: Sage. s. 245−260.
• Wisecup Allison K, Robinson Dawn T., Smith-Lovin Lynn (2006) Sociology of Emotions [w:] Clifton D. Bryant, Dennis L. Peck, eds., The Handbook of the 21st Century Sociology. Thousand Oaks, CA: Sage Publications. s. 106−115.
• Wróbel Monika (2013) Praca emocjonalna a wypalenie zawodowe u nauczycieli: moderująca rola inteligencji emocjonalnej. „Psychologia Społeczna”, t. 8, nr 1 (24), s. 53–66.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.15.1.09