“Be Glad That You Are Ill”: Medical Views on Transgender and Its Influence on Self-Perception Among Trans People in Poland

• Authors: Anna M. Kłonkowska , Wiktor Dynarski

Title variants

„Cieszcie się, że jesteście chorzy”: Medyczna percepcja transpłciowości i jej wpływ na autopercepcję osób transpłciowych w Polsce

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In Poland, most of the existing information on transgender has been heavily influenced by the pathologizing, medicalizing discourses of the 1980s and early 1990s, and deeply rooted in the essentialist per­ception of gender. In contrast, under the influence of queer theory and social constructionism, Polish social studies re-discovered the theory of transgender in the late 2000s. Combining these two competing viewpoints and discourses has shaped and determined that which currently constitutes transgender studies as they are gradually emerging in Poland. The article aims to explore these alternative approaches, including the discourse prevalent in the Polish medical community at present, the accompanying gatekeeping practices that it conse­quently employs (even though WHO no longer categorizes transgender as a disorder), and how it is perceived in the field of social sciences. Next, this article will present an analysis of the broader social perceptions of trans individuals in Poland. The authors will conclude with a number of varying perspectives from transgender persons. Based on these particular analyses, the article will argue that the existing Polish gatekeeping system not only makes transgender people dependent on diagnostic outcomes, but also promotes a specific brand of experience policing among trans communities, in which people are often labeled as being disordered.

PL

Większość polskiej wiedzy na temat transpłciowości powstała pod wpływem patologizujących i medykalizujących dyskursów lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, mając swoje źródło w esencjalnym rozumieniu płci. Dla porównania polskie nauki społeczne – zainspirowane teorią queer i konstrukcjonizmem społecznym – „odkryły” transpłciowść pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. Połączenie tych dwóch konkurujących ze sobą perspektyw i dyskursów ukształtowało i ustaliło to, co dziś składa się na stopniowo wyłaniające się polskie studia nad transpłciowością. Celem niniejszego artykułu jest przyjrzenie się tym różnym podejściom. Przedstawiony jest dyskurs obecny w polskim środowisku medycznym, wraz towarzyszącymi mu praktykami gatekeepingu (istniejacymi pomimo zaprzestania klasyfikacji transpłciowości jako zaburzenia przez Światową Organizację Zdrowia). Zaprezentowane jest też stanowisko rozpowszechnione w obrębie nauk społecznych. Ponadto w artykule znajduje się analiza szerszej percepcji społecznej osób transpłciowych w Polsce. Na zakończenie zaprezentowane się różnorodne perspektywy samych osób transpłciowych. W oparciu o te analizy autorka sugeruje, że istniejące obecnie w Polsce procedury gatekeepingu nie tylko uzależniają osoby transpłciowe od wyniku procesu diagnostycznego, lecz także promują swoistą formę kontroli doświadczeń wewnątrz transpłciowych społeczności, które często nadają osobom miano zaburzonych.

Keywords

EN

transgender; Poland; medical discourse; gatekeeping practices; enforced identities

PL

transpłciowść; Polska; dyskurs medyczny; narzucone tożsamości; praktyki gatekeepingu; transpłciowść; Polska; dyskurs medyczny; narzucone tożsamości; praktyki gatekeepingu

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 84-101

Dates

published

2020-02-29

Contributors

author

Anna M. Kłonkowska

• University of Gdańsk, Faculty of Social Sciences, Institute of Sociology

• https://orcid.org/0000-0001-5065-4975

author

Wiktor Dynarski

• University of Warsaw

• https://orcid.org/0000-0003-2469-3393

References

• Arcimowicz, Krzysztof. 2008. “Przemiany męskości w kulturze współczesnej.” Pp. 21-60 in Nowi mężczyźni? Zmieniające się modele męskości we współczesnej Polsce, edited by M. Fuszara. Warsaw: Wydawnictwo TRIO.
• Bieńkowska, Małgorzata. 2010. “Transseksualne doświadczenia ciała.” Pp. 171-186 in Corpus delicti - rozkoszne ciało. Szkice nie tylko z socjologii ciała, edited by E. Banaszak and P. Czajkowski. Warsaw: Difin.
• Bieńkowska, Małgorzata. 2012. Transseksualizm w Polsce. Wymiar Indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci. Bialystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Charmaz, Kathy. 2006. Constructing Grounded Theory. A Practical Guide Through Qualitative Analysis. London, Thousand Oaks: SAGE Publications.
• Cromwell, Jason. 1999. Transmen & FTMs. Identities, bodies, genders & sexualities. Champaign, IL: University of Illinois Press.
• Currah, Paisley. 2009. “The Transgender rights imaginary.” Pp. 245-258 in Feminist and queer legal theory: Intimate encounters, uncomfortable conversations, edited by M. Albertson Fine¬man, J. E. Jackson, and A. P. Romero. Burlington: Ashgate Press.
• Currah, Paisley and Lisa Jean Moore. 2009. “We won’t know who you are”: Contesting sex classifications on New York City birth certificate policy.” Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy 24(3):113-135.
• Davies, Shelagh, Viktória G. Papp, and Christella Antoni. 2015. “Voice and Communication Change for Gender Nonconforming Individuals: Giving Voice to the Person Inside.” International Journal of Transgenderism 1(3):117-159.
• Devor, Aaron. 1989. Gender blending: Confronting the limits of duality. Bloomington, IN: Indiana University Press.
• Devor, Aaron. 1999. FTM: Female-to-male transsexuals in society. Bloomington, IN: Indiana University Press.
• Diagnostic and statistical manual of mental disorders. DSM-III. 1980. Washington, DC: American Psychiatric Association.
• Diagnostic and statistical manual of mental disorders. DSM-5. 2013. Washington, DC: American Psychiatric Association.
• Drescher, Jack. 2013. “Gender identity diagnosis: History and controversies.” Pp. 137-150 in Gender dysphoria and disorders of sex development. Progress in care and knowledge New York: Springer Science & Business Media.
• The history of transgender activism in Poland. Trans-Fuzja Foundation. Retrieved March 8, 2016 http://transfuzja.org/en/artykuly/the_history_of_transgender_activism_in_poland.htm
• Dynarski, Wiktor. 2011. “Transpolityka i transmęskość w fotografiach Lorena Camerona. Nowe spojrzenie na cielesność i seks!ualność.” Pp. 101-107 in Spojrzenie – spektakl – wstyd, edited by J. Potkański and R. Pruszczyński. Warsaw: Elipsa.
• Dynarski, Wiktor. 2012. “Wszyscy jesteśmy hetero. Homonormatywności lęk przed trans płciowością.” Pp. 147-162 in Transpłciowość-androgynia. Studia o przekraczaniu płci, edited by A. Kłonkowska. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Dynarski, Wiktor. forthcoming. Doświadczenia transmęskości w Polsce i na Słowacji. Warsaw: University of Warsaw.
• Ekins, Richard. 1997. Male femaling. A grounded theory approach to cross-dressing and sex-changing. London: Routledge.
• Ekins, Richard and Dave King. 2006. The transgender phenomenon. London: Sage Publications.
• Feinberg, Leslie. 1996. Transgender warriors: Making history from Joan of Arc to Dennis Rodman. Boston: Beacon Press.
• Feinberg, Leslie. 1999. Trans liberation: Beyond pink or blue. Boston: Beacon Press.
• Foucault, Michel. 1980. “Body/Power.” Pp. 55-62 in Michel Foucault: Power/knowledge. Selected interviews and other writings 1972- 1977, edited by C. Gordon Colin. Brighton: Harvester.
• Gibbs, Graham R. and Celia Taylor. 2010. “How and what to code.” Online QDA Web Site. Retrieved December 11, 2019 http://onlineqda.hud.ac.uk/Intro_QDA/how_what_to_code.php
• Grzejszczak, Roman. 2014. “Transgender under research.” Pp. 8-70 in Gender recognition in Poland. A Report on court and administrative procedures, edited by W. Dynarski and K. Śmiszek. Warsaw: Fundacja Trans-Fuzja, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego.
• Grzejszczak, Roman. 2015. “Transpłciowość a opieka zdrowotna w Polsce – raport z badań.” Pp. 9-74 in Transpłciowość a opieka zdrowotna w Polsce, edited by W. Dynarski and I. Jąderek. Warsaw: Fundacja Trans-Fuzja.
• Hines, Sally. (2007. TransForming gender. Transgender practices of identity, intimacy and care. Bristol: The Policy Press.
• Imieliński, Kazimierz and Stanisław Dulko. 1988. Przekleństwo Androgyne. Transseksualizm: mity i rzeczywistość. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Imieliński, Kazimierz and Stanisław Dulko. 1989. Apokalipsa płci. Szczecin: Glob.
• International Classification of Diseases. ICD-9. 1975. London: World Health Organization.
• International Classification of Diseases. ICD-10 Version: 2016. World Health Organization. Retrieved March 06, 2016 http://apps.who.int/classifications/icd10/browse/2016/en#/F60-F69
• International Classification of Diseases. ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. 2018. World Health Organization. Retrieved October 08, 2018 https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/ http://id.who.int/icd/entity/411470068
• Kłonkowska, Anna. 2012. “Czy potrzebna nam płeć? Zjawisko androgynii wobec dychotomii płci.” Pp. 11-32 in Transpłciowość-androgynia. Studia o przekraczaniu płci, edited by A. Kłonkowska. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kłonkowska, Anna. 2013. “‘Kobiety z wyboru.’ O społecznym wykluczeniu trans-kobiecości.” Pp. 131-152 in Społecznie wykluczeni. Niewygodni, nienormatywni, nieprzystosowani, nieadekwatni, edited by A. Kłonkowska and M. Szulc. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kłonkowska, Anna. 2015a. “Making transgender count in Poland: Disciplined individuals and circumscribed populations.” Transgender Studies Quarterly 2(1):123-135.
• Kłonkowska, Anna. 2015b. “(Trans)mężczyźni, (trans)kobiety i seksualność. O społecznym konstruowaniu seksualności w odniesieniu do osób transpłciowych.” InterAlia 10:121-144.
• Kłonkowska, Anna. 2017. Płeć: dana czy zadana? Strategie negocjacji (nie)tożsamości transpłciowej w Polsce. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kłonkowska, Anna. 2018. “Masculinity: Assigned–Reassigned–Socially Constructed: The Social Reception of Trans Masculinity in Poland.” Men and Masculinities 21(2):210-229.
• Kłonkowska, Anna, Katarzyna Bojarska, and Konrad Witek. 2015. O płci od nowa. Własna tożsamość oczami osób transpłciowych. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kłonkowska, Anna and Stephanie Bonvissuto. forthcoming. “On Walls and Bridges: Divisions and bonds within the Polish trans community.” Sociological Focus.
• Kryszk, Kinga and Anna Kłonkowska. 2012. “Sytuacja społeczna osób transpłciowych. Analiza danych z badania ankietowego.” Pp. 219-278 in Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, edited by M. Makuchowska and M. Pawlęga. Warsaw: Wydawnictwo KPH.
• Krzaklewska, Ewa. 2010. “Wzory wchodzenia w dorosłość z perspektywy genderowej.” Pp. 235-254 in Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno-kulturowej w Polsce, edited by B. Kowalska, K. Slany, and M. Ślusarczyk. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• MacKenzie, Gorden O. 1994. Transgender nation. Bowling Green, OH: Bowling Green State University Popular Press.
• Noble, Jean B. 2006. Sons of the movement. FtMs risking incoherence on a post-queer cultural landscape. Toronto: Women’s Press.
• Olczyk, Magdalena. 2014. “Problematyka zmiany płci metrykalnej osób transpłciowych w działalności Rzecznika Praw Obywatelskich.” Pp. 141-164 in Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty trans płciowości, edited by A. Kłonkowska and K. Bojarska. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Plummer, Ken. 1996. “Foreword: Gender in question.” Pp. xiii-xvii in Blending genders. Social aspects of cross-dressing and sex-changing, edited by R. Ekins and D. King Dave. London: Routledge.
• Rubin, Henry. 2003. Self-made men. Identity and embodiment among transsexual men. Nashville, TN: Vanderbilt University Press.
• Rzeczkowski, Marcin. 2011. Opresja i odwaga osób transseksualnych: Proces korygowania płci a sytuacje upokorzenia. Trans-Optymista, blog. Retrieved January 30, 2016 http://archiwum.transoptymista.pl/opresja-i-odwaga-osob-transseksualnych-3-proces-korygowania-plci-a-sytuacje-upokorzenia/
• Rzeczkowski, Marcin. 2015. “Kto popełnił błąd, czyli skąd wziął się Rzeczkowski.” Trans-Optymista [blog]. Retrieved March 10, 2016 http://transoptymista.pl/2015/11/kto-popelnil-blad-czyli-skad-wzial-sie-rzeczkowski/
• Schilt, Kristen. 2010. Just one of the guys? Transgender men and the persistence of gender inequality. Chicago: University of Chicago Press.
• Stone, Sandy. 1991. “The empire strikes back again: A posttrassexual manifesto.” Pp. 280-304 in Body guards: The cultural politics of gender ambiguity, edited by K. Straub and J. Epstein. New York: Routledge.
• Stryker, Susan. 1998. “The transgender issue: An introduction.” GLQ: A Journal of Lesbian and Gay Studies 4(2):145-158.
• Stryker, Susan. 2008. Transgender history. Berkeley, CA: Seal Press.
• Stryker, Susan, Paisley Currah, and Lisa Jean Moore. 2008. “Introduction: Trans-, trans, or transgender?” WSQ: Women’s Studies Quarterly 36(3-4):11-22.
• Śledzinska-Simon, Anna. 2013. “Prawna sytuacja osób transpłciowych w Polsce.” Pp. 149-180 in Sytuacja prawna osób transpłciowych w Polsce. Raport z badań i propozycje zmian, edited by W. Dynarski and K. Śmiszek. Warsaw: Fundacja Trans-Fuzja, Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego.
• Titkow, Anna. 1995. “Kobiety pod presją? Proces kształtowania się tożsamości.” Pp. 9-39 in Co to znaczy być kobietą w Polsce?, edited by A. Titkow Anna and H. Domański. Warsaw: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Valentine, David. 2007. Imagining transgender. An ethnography of a category. Durham, NC: Duke University Press.
• Walewski, Paweł. 1999. “Obce ciało.” Polityka 40(2213).
• Weziak-Bialowolska, Dorota. 2015. “Differences in Gender Norms Between Countries: Are They Valid? The Issue of Measurement Invariance.” European Journal of Population 31:51-76.
• Whittle, Stephen. 2000. The transgender debate: The crisis surrounding gender identity. Reading, PA: South Street Press.
• Whittle, Stephen. 2002. Respect and equality: Transsexual and transgender rights. Portland, OR: Cavendish Publishing.
• Whittle, Stephen. 2006. “Foreword.” Pp. xi-xvi in The transgender studies reader, edited by S. Whittle and S. Stryker. New York: Routledge Taylor & Francis Group.
• Wilchins, Riki. 1997. Read my lips. Sexual subversion and the end of gender. Ithaca, NY: Firebrand Books.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.1.06