Gendering Memory: Intersectional Aspects of the Polish Politics of Memory

• Authors: Inga B. Kuźma , Edyta Pietrzak

Title variants

Gendering Memory: intersekcjonalne aspekty polskiej polityki pamięci

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article is devoted to the process of gendering memory as a counterpoint to the politicization of memory observed in the Polish context. The core problem of the paper is a description of a local case of this type of gender ‘memory practising’ in the area of the public urban sphere, specifically one created by the Łódź Women’s Heritage Trail Foundation (https://www.facebook.com/ŁódźkiSzlakKobiet) – a gender-profiled female grass-roots initiative that is concerned with the city’s past. The article consists of three main parts referring to, respectively, the functioning of memory in the urban public sphere as a form of dialogue (hemerneutic-interpretative anthropology with Jurgen Habermas’ and Seyla Benhabib’s theories is the theoretical foundation here), the process of gendering memory (appearing alongside the narrative phrase and feminist proposals for the interpretation of memory as a form of its pluralization), and the presentation of the activities within the Łódź Women’s HeritageTrail Foundation’s particular initiative – namely ‘Women Routes in Łódź’ – as a kind of case study for the city as a landscape of memory. The paper deals with the tension observed between the politics of memory and the political practice, and the alternative memories that arise from the idea of multiplicity and polyphony, including the voice of women. The authors raise the issue of the genderization of memory in the context of an inquiry into how the pluralism of collective memory and the diversification of the public sphere develops as a result of the discourses and operation of the alternative memory, including gender-focused memory.

PL

Artykuł poświęcony jest procesowi zarządzania pamięcią w szczególnym aspekcie – ze względu na problematykę gender (nurt gendering memory), co zdaniem autorek tekstu jest kontrapunktem wobec tendencji upolitycznienia pamięci, które mają miejsce w Polsce. Autorki ilustrują tę problematykę lokalnym przypadkiem wiążącym kategorię gender z miejską sferą publiczną, a mianowicie odwołują się działań Fundacji Łódzki Szlaku Kobiet (https://www.facebook.com/ŁódźkiSzlakKobiet − jest to kobieca oddolna inicjatywa dotycząca zarazem płci społeczno-kulturowej, jak i przeszłości i pamięci miasta. Artykuł składa się z trzech głównych części odnoszących się do: 1. funkcjonowania pamięci w miejskiej sferze publicznej jako formy dialogu (antropologia hemerneutyczno-interpretacyjna w oparciu o teorie Jurgena Habermasa i Seyli Benhabiba), 2. procesu gendering memory (odzwier­ciedlającego pluralizację pamięci), 3. działań Fundacji Łódzki Szlak Kobiet (gdzie miasto jawi się jako zróżnicowany krajobraz pamięci). Artykuł dotyczy napięcia obserwowanego między polityką pamięci – praktyką polityczną – alternatywnymi pamięciami wynikającymi z idei wielości i polifonii, w tym obecności głosu kobiet. Autorki artykułu podnoszą kwestię genderyzacji pamięci w kontekście pytań, w jaki sposób rozwija się pluralizm pamięci zbiorowej i toczy się dywersyfikacja sfery publicznej jako rezultat oddziaływania dyskursów pamięci alternatywnej, w tym pamięci skoncentrowanej na płci.

Keywords

EN

alternative memories; public sphere; private sphere; historical politics; herstory; emancipation of memory

PL

emancypacja pamięci; herstory; pamięć alternatywna; sfera publiczna; sfera prywatna; polityka historyczna; emancypacja pamięci; herstory; pamięć alternatywna; sfera publiczna; sfera prywatna; polityka historyczna

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 1
• Pages: 102-118

Dates

published

2020-02-29

Contributors

author

Inga B. Kuźma

• University of Łódź, Institute of Ethnology and Anthropology of Culture

• https://orcid.org/0000-0003-0195-0270

author

Edyta Pietrzak

• Łódź University of Technology, Institute of Social Sciences and Management of Technologies

• https://orcid.org/0000-0003-1878-7545

References

• Abramowicz, Marta, Biedroń, Robert and Kochanowski, Jacek (eds). 2010. Queer Studies. Podręcznik kursu [Queer Studies. Course Manual]. Warsaw: Kampania Przeciw Homofobii.
• Allport, Gordon W. 1954. The nature of prejudice. Cambridge: Addison-Wesley Publishing Company.
• Ardener, Shirley. 2005. “Ardener’s Muted Groups: The genesis of an idea and its praxis.” Women & Language 28(2):50-54.
• Arendt, Hannah. 2000. Kondycja ludzka. Warsaw: Wydawnictwo Aletheia.
• Bartuś, Alicja (ed.). 2014. Kobiety wojny. Między zbrodnią a krzykiem o godność. Auschwitz: Fundacja na Rzecz MDSM w Oświęcimiu, Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
• Benhabib, Seyla. 2005. “Trzy modele sfery publicznej.” Krytyka polityczna 3:87.
• Davies, Bronwyn. 1991. “The concept of agency: A feminist poststructuralist analysis.” Social Analysis 30:42-53.
• de Certeau, Michel. 2008. Wynaleźć codzienność. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Erbel, Joanna. 2010. “Gender w mieście. Jak perspektywa urbanistyczna zmienia myślenie o płci?” Pp. 61-82 in Krakowski Szlak Kobiet. Przewodniczka po Krakowie emancypantek. Vol. 2, edited by E. Furgał. Cracow: Fundacja Przestrzeń Kobiet.
• Forecki, Piotr. 2014. “Konflikt pamięci.” Pp. 193-195 in Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, edited by M. Saryusz-Wolska and R. Traba. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Frazer, Nancy. 1987. “What’s Critical about Critical Theory? The Case of Habermas and Gender.” Pp. 113-143 in Feminism as Critique, edited by S. Benhabib and D. Cornell. Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Gadamer, Hans-Georg. 1993. Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej. Cracow: Inter Esse.
• Gajewska, Agnieszka. 2012. “Wywrotowość.” Pp. 13-30 in Teorie wywrotowe. Antologia przekładów, edited by A. Gajewska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Geertz, Clifford. 1983. Local knowledge: Further essays in interpretive anthropology. New York: Basic Books.
• Geertz, Clifford. 2005. “Opis gęsty. W poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury.” Pp. 17-47 in Interpretacja kultur. Wybrane eseje, edited by C. Geertz. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Göle, Nilüfer. 2016. Muzułmanie w europie. Dzisiejsze kontrowersje wokół islamu. Cracow: Wydawnictwo Karakter.
• Habermas, Jürgen. 2005. Faktyczność i obowiązywanie. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Halbwachs, Maurice. 2008. Społeczne ramy pamięci, Warszaw: PWN.
• Herzog, Benno. 2016. “Discourse analysis as immanent critique: Possibilities and limits of normative critique in empirical discourse studies.” Discourse & Society 27(3):278-292.
• Hirsch, Marianne and Valerie Smith. 2002. “Feminism and Cultural Memory: An Introduction.” Journal of Women in Culture and Society 28(1):1-19.
• Hobsbawm, Eric and Terence Ranger (eds.). 1983. The Invention of Tradition. Cambridge. New York, New Rochelle, Melbourne: Cambridge University Press.
• Jabłońska, Natalia. 2009. “Polityka przechadzki. Konstruowanie i doświadczanie przestrzeni miejskiej warszawskiej Pragi.” Konteksty. Polska Sztuka Ludowa 1-2:226-235.
• Karwat, Mirosław. 2010. “Polityczność i upolitycznienie. Metodologiczne ramy analizy.” Studia Politologiczne 17:63-88.
• Korzeniewski, Bartosz. 2010. Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po 1989 roku. Poznan: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
• Kowalczyk, Izabela (ed.). 2018. Polki. Patriotki. Rebeliantki. Warsaw: Galeria Miejska Arsenał.
• Kuciel-Frydryszak, Joanna. 2018. Służące do wszystkiego. Warsaw: Marginesy.
• Kwaśniewska, Maria and Grzegorz Niziołek (eds.). 2014. Zła pamięć. Przeciw-historia w polskim teatrze i dramacie. Wroclaw: Instytut im. Jerzego Grotowskiego.
• Kymlicka, Will. 2007. Multicultural odysseys: Navigating the New International Politics of Diversity. Oxford: Oxford University Press.
• Leydesdorff, Selma. 2009. “Introduction to the Transaction Edition. Gender and Memory Ten Years On.” Pp. vii-xvi in Gender and Memory, edited by S. Leydesdorff, L. Passerini, and P. Thompson. New Brunswick, London: Transaction Publishers.
• Leydesdorff, Selma, Luisa Passerini, and Paul Thompson (eds.). 2009. Gender and Memory. New Brunswick, London: Transaction Publishers.
• Lipiński, Artur. 2015. “Wartość pamięci i mnemoniczne struktury możliwości. Uwarunkowania pamięci zbiorowej w badaniach polityki kontestacji.” Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 4:133-152.
• Madejska, Marta. 2018. Aleja włókniarek. Wolowiec: Czarne.
• Majewska, Ewa. 2018. Kontrpubliczności ludowe i feministyczne. Wczesna “Solidarność” Czarne Protesty. Warsaw: Książka i Prasa.
• Mouffe, Chantal. 2008. Polityczność. Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Naser, Nancy and Aaxel Honneth. 2003. Redistribution or recognition? A political-philosophical exchange. London, New York: Verso.
• Niziołek, Grzegorz. 2016a. “Cenzura w afekcie.” Teksty Drugie 4. Retrieved December 29, 2019 http://journals.openedition.org/td/4665
• Niziołek, Grzegorz. 2016b. “Coming in. Przyczynek do badania historii homoseksualności.” Teksty Drugie 6. Retrieved December 29, 2019 http://journals.openedition.org/td/1679
• Ostrowska, Joanna. 2018. Przemilczane. Seksualna praca przymusowa w czasie II wojny światowej. Warsaw: Marginesy.
• Parekh, Bhikthu. 2000. Rethinking Multiculturalism: Cultural Diversity and Political Theory. Basingstoke: Macmillan.
• Penn, Shana. 2014. Sekret “Solidarności.” Kobiety, które pokonały komunizm w Polsce. Warsaw: WAB.
• Pink, Sarah. 2011. “Zwiedzania miasta. Sensoryczny charakter więzi społecznych w etnograficznym procesie wytwarzania miejsca.” Tematy z Szewskiej 1(5):137-148.
• Putnam, Robert D. 2007. “E Pluribus Unum: Diversity and Community in the Twenty-First Century.” Scandinavian Political Studies 30(2):137-174.
• Ricoeur, Paul. 1973. “The hermeneutical function of distanciation.” Philosophy Today 17(2):129-141.
• Ricoeur, Paul. 1976. Interpretation theory: Discourse and the surplus of meaning. Fort Worth: Texas Christian University Press.
• Ricoeur, Paul. 1984. Time and narrative. Chicago: University of Chicago Press.
• Saryusz-Wolska, Magdalena (ed.). 2009. Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Cracow: Universitas.
• Saryusz-Wolska, Magdalena and Robert Traba. 2014. “Przeciw-pamięć.” Pp. 396-403 in Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, edited by M. Saryusz-Wolska and R. Traba. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Schmidt, Carl. 2000. Teologia polityczna i inne pisma. Cracow: Znak.
• Sieracka, Joanna. 2015. “Postfeministyczne próby odzyskania „kobiecego doświadczenia” jako odpowiedź na trzeciofalowy kryzys zwrotu doświadczeniowego.” Pp. 76-83 in Tematy modne w humanistyce studia interdyscyplinarne, edited by Ł. Grajewski et al. Torun: „ProLog.”
• Stomma, Ludwik. 2002. Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje. Lodz: Piotr Dopierała.
• Szacka, Barbara. 2006. Czas przeszły – pamięć – mit. Warsaw: Wydawnictwo ISP PAN.
• Szlaki kobiet. Przewodniczka po Polsce emancypantek. 2015. Edited by E. Furgał. Kraków: Fundacja Przestrzeń Kobiet.
• Taylor, Charles. 1993. “Shared and Divergent Values.” Pp. 155- 186 in Reconciling the Solitudes, Essays on Canadian Federalism and Nationalism, edited by Ch. Taylor and G. Laforest. Montreal: McGill-Queen’s University Press.
• Urbanik-Kopeć, Alicja. 2018. Anioł w domu, mrówka w fabryce. Warsaw: Krytyka Polityczna.
• Vandenbroek, Angela Kristin. 2011. “Agency and Practice Theory.” Pp. 481-487 in 21st century anthropology: a reference handbook, vol. I, edited by H. J. Brix. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
• von Rohrscheidt, Armin Mikos. 2011. “Klasyczne i nowoczesne formy zorganizowanego zwiedzania miasta.” Pp. 139-183 in Obcy w Poznaniu. Historyczna metropolia jako ośrodek turystyki kulturowej, edited by A. M. von Rohrscheidt. Poznan: Wydawnictwo Kultour.pl.
• Wodak, Ruth and Veronika Keller (eds.). 2008. Handbook of communication in the public sphere. Berlin: Mouton de Gruyter.
• Vuković, Desna. 2007. “Polityka przestrzeni.” Maszyna interpretacyjna 4(37):39-43.
• Wawrzyński, Patryk. 2014. “Sharing the Past: Specialized Institutions as an instrument of Politics of Memory in the 21st Century.” Pp. 209-228 in Society and Nation in Transnational Processes in Europe, edited by R. Schattkowsky and M. Reznik. Newcastle: Cambridge Scholar Publishing.
• Waxman, Zoe. 2017. Women in the Holocaust. A Feminist History. Oxford: Oxford University Press.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.1.07