„Clinical research” Edgara H. Scheina – badanie kultury organizacyjnej między metodyką psychologii, socjologii i antropologii

• Authors: Agnieszka Jeran , Anita Basińska

Title variants

„Clinical research” Edgara H. Scheina – badanie kultury organizacyjnej między metodyką psychologii, socjologii i antropologii

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Jedną z powszechnie przywoływanych w literaturze koncepcji kultury organizacyjnej jest ujęcie E. Scheina, który ujmuje kulturę organizacyjną funkcjonalnie, interpretatywnie i dynamicznie, wskazując na jej złożoność i wielopoziomowość. Schein przedstawił także autorski sposób badania kultury organizacyjnej, który nazwał clinical research (CR). W tekście autorki omówiły podejście CR i wskazały zakres wspólnych rozwiązań metodologicznych między CR a diagnozą psychologiczną, interwencją socjologiczną oraz etnografią. CR z diagnozą psychologiczną łączy poszukiwanie przez organizację wsparcia (u badacza) i wymaganie zaangażowania członków organizacji w badanie. Podobnie jak interwencja socjologiczna A. Touraina CR posługuje się własnymi pojęciami badanych, opiera się na ich refleksyjności i akceptacji konkluzji badania. Analogicznie do etnografii CR każdą organizację traktuje jako odrębny przypadek, zaś badacza uczula na stałe budowanie relacji z badanymi. Wykorzystanie CR w badaniach kultury organizacyjnej jest zatem unikalnym w procedurach badań organizacyjnych przykładem integracji metod badawczych nauk społecznych i humanistycznych.

EN

Edgar H Schein`s approach is one of the most commonly quoted concepts of organizational culture. In it, he recognized organizational culture functionally, interpretatively, and dynamically, pointing to its complexity and multi-levelness. Schein also presented an original method of studying organizational culture, one called clinical research (CR). The authors of this paper discuss the clinical research method and indicate the scope of methodological solutions shared between CR and psychological diagnosis, sociological intervention, and ethnography. The search for support (from the researcher) and the requirement to involve members of the organization are the elements linking CR with psychological diagnosis. As is the case with the sociological intervention of Alain Touraine, CR uses own concepts of the subjects based on their reflectiveness and acceptance of the key findings. And, finally, similarly to ethnography, CR treats each organization as a separate case and sensitizes researchers to permanently build a relationship with their respondents. Therefore, among organizational research procedures, using CR for organizational culture research is a unique example of integrating research methods from within social sciences and the humanities.

Keywords

PL

badania organizacji; clinical research; kultura organizacyjna; E. H. Schein; badania organizacji; clinical research; kultura organizacyjna; E. H. Schein

EN

organization research; clinical research; organizational culture; E. H. Schein

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 3
• Pages: 102-119

Dates

published

2020-08-31

Contributors

author

Agnieszka Jeran

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Socjologii

• https://orcid.org/0000-0002-9670-8585

author

Anita Basińska

• SWPS, Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu, Katedra Projektowania (School of Form)

• https://orcid.org/0000-0002-3034-8775

References

• Alvesson Mats (2002) Understanding Organizational Culture. London: Sage Publications Ltd.
• Bowen Glenn (2006) Grounded Theory and Sensitizing Concepts. „International Journal of Qualitative Methods”, nr 5(3) [dostęp 12 grudnia 2019 r.]. Dostępny w Internecie: https://sites.ualber-ta.ca/~iiqm/backissues/5_3/PDF/bowen.pdf
• Cameron Kim, Quinn Robert (2006) Kultura organizacyjna – diagnoza i zmiana. Przełożyła Bogumiła Nawrot. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
• Creswell John W. (2013) Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Przełożyła Joanna Gilewicz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Czarniawska Barbara (2011) Antropologia i teoria organizacji: wczoraj i dziś. „Problemy Zarządzania”, nr 9(2), s. 11–29.
• Czarniawska-Joerges Barbara (1992) Exploring complex organizations: a cultural perspective. Newbury Park, CA: Sage Publications.
• Czerska Małgorzata (2012) Uwarunkowania kulturowe zachowań w organizacji [w:] Ryszard Rutka, Piotr Wróbel, red., Organizacja zachowań zespołowych. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 214−264.
• Czerska Małgorzata, Szpitter Agnieszka, red. (2010) Koncepcje zarządzania: podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo CH Beck.
• Deal Terrance, Kennedy Allan (2000), Corporate culture. The rites and the rituals for corporate life. New York: Basic Books.
• Denison Daniel R. (1996) What is the difference between organizational culture and organizational climate? A native`s point of view on a decade of paradigm wars. „Academy of Management Review”, vol. 21, no. 3, s. 619–654.
• Flick Uwe (2010) Projektowanie badania jakościowego. Przełożył Paweł Tomanek. Warszawa: PWN.
• Frybes Marcin (2019) Sociological Intervention «a la polonaise»: Alain Touraine’s Method in the Polish Context. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 5, nr 3, s. 70–90.
• Hammersley Martyn, Atkinson Paul, Metody badań terenowych. Przełożył Sławomir Dymczyk. Poznań. Zysk i S-ka.
• Hampden-Turner Charles, Trompenaars Fons (2002) Siedem wymiarów kultury. Znaczenie różnic kulturowych w działalności gospodarczej. Przełożyła Bogumiła Nawrot. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
• Handy Charles (1983) Understanding organizations. New York: Oxford University Press.
• Harrison Roger (1972) Understanding Your Organization’s Character, „Harvard Business Review”, May–June, s. 119-129.
• Hofstede Geert (2001) Kultury i organizacje. Zaprogramowanie umysłu. Przełożyła Małgorzata Durska. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kmiotek Krystyna, Piecuch Teresa (2012) Zachowania organizacyjne: teoria i przykłady. Warszawa: Difin.
• Kołodziej-Durnaś Agnieszka, red. (2005) Terenowe badania kultury organizacji: studia wybranych firm i instytucji. Szczecin: Economicus.
• Kołodziej Arkadiusz, Kołodziej-Durnaś Agnieszka (2012) Zarządzanie załogą na statku –badania jakościowe wśród marynarzy. „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi” nr 6(89), s. 53–71.
• Konecki Krzysztof (1994) Kultura organizacyjna japońskich przedsiębiorstw – studium socjologiczne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Konecki Krzysztof (2007) Nowi pracownicy a kultura organizacyjna przedsiębiorstwa. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 3, nr 1, s. 3–126.
• Konecki Krzysztof (2019) Kreatywność w badaniach jakościowych. Pomiędzy procedurami a intuicją. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 15, nr 3, s. 30−54.
• Kostera Monika (1996) Postmodernizm w zarządzaniu. Warszawa: PWN.
• Kostera Monika (2003) Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kostera Monika (2007) Kultura organizacji – badania etnograficzne polskich firm. Gdańsk: GWP
• Kostera Monika (2010) Organizacje i archetypy. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Kostera Monika, Śliwa Martyna (2012) Zarządzanie w XXI wieku: jakość, twórczość, kultura. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Kożusznik Barbara (2014) Zachowania człowieka w organizacji. Warszawa: PWE.
• Krzyworzeka Paweł (2012) Kultura organizacyjna – ślepa uliczka teorii organizacji. „Management and Business Administration. Central Europe”, t. 1/2012 (108), s. 72–81.
• Łucewicz Janina (1997) Socjologiczne spojrzenie na organizację. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
• Matuchniak-Krasuska Anna (1995) Interwencja socjologiczna A. Touraine’a. Uwagi uczestnika. „Studia Socjologiczne” nr 138−139(3−4), s. 97–108.
• Morgan Gareth (1999) Obrazy organizacji. Przełożyła Zofia Wiankowska-Ładyka. Warszawa: PWN.
• Moustakas Clark (1994) Phenomenological research methods. London: Sage Publications.
• Okręglicka Małgorzata (2019) Orientacja przedsiębiorcza a kultura organizacyjna w małym przedsiębiorstwie. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej.
• Robbins Stephen P., Judge Timothy A. (2012) Zachowania w organizacji. Przełożył Andrzej Ehrlich. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Schein Edgar (1980) Organizational psychology. Englewood Cliffs N.J.: Prentice-Hall.
• Schein Edgar (1993) Legitimating Clinical Research in the Study of Organizational Culture. „Journal of Consueling & Development”, vol. 71, s. 703–708.
• Schein Edgar (1995) Process Consultation, Action Research, and Clinical Inquiry: Are They the Same? Working Paper 3833 [dostęp 15 listopada 2019 r.]. Dostępny w Internecie: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.470.451&rep=rep1&type=pdf
• Schein Edgar (2010) Organizational Culture and Leadership. San Fransisco: Jossey-Bass. A Wiley Imprint
• Schein Edgar (2015) Some thoughts about the uses and misuses of the concept of culture. „Journal of Business Antrophology”, vol. 4, no. 1, s. 106–113.
• Sikorski Czesław (2009) Nauka o zarządzaniu. Łódź: Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
• Słysz Anna (2017) Konceptualizacja przypadku w różnych modelach psychoterapii. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Srokowski Łukasz (2011) Zmienić myślenie o firmie: Zarządzanie kulturą organizacyjną w Polsce. Warszawa: Poltext.
• Stemplewska-Żakowicz Katarzyna (2009) Diagnoza psychologiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Sułkowski Łukasz (2002) Kulturowa zmienność organizacji. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Sułkowski Łukasz (2008) Czy warto zajmować się kulturą organizacyjną? „Zarządzanie zasobami ludzkimi”, nr 6, s. 9–25.
• Sułkowski Łukasz (2012a) Cechy kultur organizacyjnych polskich szpitali. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu „Zarządzanie zasobami ludzkimi w teorii i praktyce”, nr 30, s. 251–260.
• Sułkowski Łukasz (2012b) Kulturowe procesy zarzadzania. Warszawa: Difin.
• Sułkowski Łukasz (2014) Zmiana kultury organizacyjnej – paradygmaty, modele i metody zarządzania [w:] Łukasz Sułkowski, Czesław Sikorski, red., Metody zarządzania kulturą organizacyjną. Warszawa: Difin, s. 11–26.
• Sułkowski Łukasz, Seliga Robert, Woźniak Andrzej (2016) Rezultaty badań kultur jakości uczelni wyższych w Polsce. „Przedsiębiorczość i Zarządzanie”, t. 17, z. 7, s. 75–90.
• Toeplitz-Winiewska Małgorzata (2002) Problemy etyczne diagnostyki psychologicznej [w:] Jan Strelau, red., Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 824–828.
• Wright Susan (1998) The politization of “culture”. „Anthropology Today”, vol. 14(1), s. 7–15.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.3.07