Od redaktorów: Analiza dyskursu a prawda o dyskursie

• Authors: Magdalena Nowicka-Franczak , Łukasz Kumięga

Title variants

Od redaktorów: Analiza dyskursu a prawda o dyskursie

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wprowadzenie w tematykę numeru poświęconego interdyscyplinarnym badaniom dyskursu. Redaktorzy tomu umiejscawiają tytułową problematykę w kontekście wyzwań, jakie w XXI wieku stoją przed analizą dyskursu jako perspektywą badawczą. Po pierwsze, chodzi o wyeksplikowanie poznawczego celu analizy, związanego z odsłanianiem mechanizmów forsowania różnych i konstruowanych dyskursywnie faktów oraz prawd moralnych. Po drugie, dylematem zarówno ideologicznym, jak i metodologicznym jest opowiedzenie się badaczy i badaczek dyskursu za analizą neutralną wobec swojego przedmiotu lub zaangażowaną w projekt zmiany rzeczywistości komunikacyjnej i społecznej. Po trzecie, wyzwaniem jest wybór między dyscyplinarnie jednorodnym a różnorodnym postępowaniem badawczym i wykorzystanie tego drugiego do wzmacniania wrażliwości krytycznej w badaniach dyskursu. W końcowej części artykułu prezentowane są teksty zebrane w tym tomie i ich główne przesłanki metodologiczne.

EN

The paper aims at introducing this special issue on interdisciplinary discourse studies. The editors of the volume locate the titular problem in the context of challenges that discourse analysis has to face as a research perspective in the 21st century. Firstly, it is about explicating an analysis’ heuristic goal, which is connected with the unveiling of the mechanisms that serve to force heterogenous and discursively constructed facts and moral truths. Secondly, there is a dilemma – both ideological and methodological – as to whether discourse researchers should orient themselves towards a neutral analysis, or if they should undertake engaged research projects aiming at social and communicational change. Thirdly, another challenge concerns a choice between disciplinarily homogeneous and heterogeneous research conduct, and using the latter to reinforce critical responsiveness in discourse studies. In the final part of this paper, the authors present articles published in the volume herein as well as their central methodological premises.  

Keywords

PL

analiza dyskursu; interdyscyplinarność; jednorodność; różnorodność; krytyka; analiza dyskursu; interdyscyplinarność; jednorodność; różnorodność; krytyka

EN

discourse analysis; interdisciplinarity; homogeneity; heterogeneity; critique

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 4
• Pages: 6-17

Dates

published

2020-12-16

Contributors

author

Magdalena Nowicka-Franczak

• Zakład Badań Komunikacji Społecznej, Katedra Socjologii Kultury, Instytut Socjologii, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, 90-214 Łódź, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43

• https://orcid.org/0000-0002-4535-4246

author

Łukasz Kumięga

• Zakład Lingwistyki Stosowanej, Instytut Badań nad Edukacją i Komunikacją, Politechnika Śląska, ul. Hutnicza 9-9A, 44-100 Gliwice

• https://orcid.org/0000-0002-8034-3593

References

• Angermuller Johannes (2018) Truth after post-truth: for a Strong Programme in Discourse Studies. „Palgrave Communications”, vol. 4, no. 30 [dostęp 30 października 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://doi.org/10.1057/s41599-018-0080-1
• Czyżewski Marek (1996) „Das versteh ich nich”. Grenzen der Argumentation und andere kommunikative Merkmale in der sprachlichen Beratung [w:] Rainer Kokemohr, Hans-Christoph Koller, Hrsg., „Jeder Deutsche kann das verstehen”. Probleme im interkulturellen Arbeitsgespräch. Weinheim: Deutscher Studien Verlag, s. 25–36.
• Czyżewski Marek (2013) Teorie dyskursu i dyskursy teorii. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3−25.
• Elias Norbert (2003) Zaangażowanie i neutralność. Przełożył Janusz Stawiński. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hartung Marion (1996) Intrakulturelle Kommunikation in einer Schriftkultur Wissen und Können [w:] Rainer Kokemohr, Hans-Christoph Koller, Hrsg., „Jeder Deutsche kann das verstehen”. Probleme im interkulturellen Arbeitsgespräch. Weinheim: Deutscher Studien Verlag, s. 133–174.
• Koller Hans-Christoph (1999) Lesarten. Über das Geltendmachen von Differenzen im Forschungsprozeß. „Zeitschrift für Erziehungswissenschaft”, vol. 2, s. 195–209.
• Kopytowska Monika, Kumięga Łukasz (2017) Krytyczna analiza dyskursu: konteksty, problemy, kierunki rozwoju [w:] Marek Czyżewski i in., red., Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych. Warszawa: Wydawnictwo Sedno, s. 177–207.
• Nonhoff Martin (2017) Discourse Analysis as Critique. „Palgrave Communications”, vol. 3. [dostęp 30 października 2020 r.]. Dostępny w Internecie: http://dx.doi.org/10.1057/palcomms.2017.74
• Nowicka-Franczak Magdalena (2017) Dylematy (nie)zaangażowanego badania dyskursu w czasach społeczno-politycznego przesilenia. „Czas Kultury”, nr 4 (195), s. 12−20.
• Rose Nikolas, O’Malley Pat, Valverde Mariana (2006) Governmentality. „Annual Review of Law and Social Science”, vol. 2, s. 83−104.
• Świrek Krzysztof (2018) Teorie ideologii: Na przecięciu marksizmu i psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wodak Ruth (2001) What CDA is about – A Summary of its History, Important Concepts and Its Developments [w:] Ruth Wodak, Martin Meyer, eds., Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage, s. 1−14.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.4.01