Kreatywność eksport–import. Interdyscyplinarne badania gospodarki kreatywnej w Europie Środkowo-Wschodniej

• Authors: Karol Franczak

Title variants

Kreatywność eksport–import. Interdyscyplinarne badania gospodarki kreatywnej w Europie Środkowo-Wschodniej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Śledząc rozwój interdyscyplinarnych analiz gospodarki kreatywnej w refleksji społeczeństw zachodnich, tekst stawia pytanie o specyfikę implementacji tej idei w Europie Środkowo-Wschodniej. Autor konfrontuje mitologię przemysłów kreatywnych ze złożonym kontekstem społecznym i politycznym krajów regionu oraz próbuje ustalić, czy określone polityki publiczne mają porównywalny wynik, kiedy aplikowane są w różnych społecznych, kulturowych i politycznych warunkach. Problematyzacja „kompatybilności” dyskursu innowacjonistycznego z odmiennym od zachodniego typem społeczeństwa i nowoczesności służy refleksji nad uniwersalnym fenomenem recepcji zachodnich narracji modernizacyjnych, strategii ich przyswojeń, oporu lub nowych rekonstrukcji.

EN

Following the development of interdisciplinary analyses of the creative economy in the reflection of Western societies, the paper poses a question about the specificity of implementing this idea in Central and Eastern Europe. The author confronts the mythology of creative industries with the complex social and political context of the region’s countries, and tries to determine whether specific public policies have a comparable result when applied in different social, cultural, and political conditions. The problematization of the ‘compatibility’ of the innovationist discourse with a type of society and modernity different from the Western one serves to reflect on the universal phenomenon of the reception of Western modernization narratives as well as strategies of their assimilation, resistance, or new reconstructions.

Keywords

PL

gospodarka kreatywna; Europa Środkowo-Wschodnia; dyskurs modernizacyjny; relacje centrum-peryferie; zwrot translatologiczny; gospodarka kreatywna; Europa Środkowo-Wschodnia; dyskurs modernizacyjny; relacje centrum-peryferie; zwrot translatologiczny

EN

creative economy; Central and Eastern Europe; modernization discourse; center-periphery relations; translational turn

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 4
• Pages: 60-84

Dates

published

2020-12-16

Contributors

author

Karol Franczak

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0003-0819-6848

References

• Angermuller Johannes (2014) Poststructuralist Discourse Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Bachmann-Medick Doris (2012) Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze. Przełożyła Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Opficyna Naukowa.
• Bachmann-Medick Doris (2014) From Hybridity to Translation: Reflection on Travelling Concepts [w:] Doris Bachmann-Medick, eds., The Trans/National Study of Culture. A Translational Perspective. Berlin/Boston: de Gruyters, s. 119−136.
• Bal Mike (2012) Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Banasiak Jakub (2017) 15 stuleci. Rozmowa z Wilhelmem Sasnalem. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Banasiak Jakub (2018) Prześniona dekada. Próba modernizacji państwowego systemu sztuki 1971−1980 [w:] Dorota Monkiewicz, red., Awangarda i państwo. Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi, s. 312−326.
• Beylin Marek (2015) Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow. Kraków, Warszawa: Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
• Bogołębski Tomasz (2014) Coaching w optyce rządomyślności – próba krytycznej analizy zjawiska [w:] Marek Czyżewski i in., red., Dyskurs elit symbolicznych. Warszawa: Wydawnictwo Sedno, s. 173−196.
• Bröckling Ulrich (2006) On Creativity: A brainstorming session. „Educational Philosophy and Theory”, vol. 38, no. 4, s. 513−521.
• Bührmann Andrea D., Schneider Werner (2008) Vom Diskurs zum Dispositiv. Eine Einführung in die Dispositivanalyse. Bielefeld: transcript.
• Chakrabarty Dipesh (2011) Prowincjalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna. Przełożyli Dorota Kołodziejczyk, Tomasz Dobrogoszcz, Ewa Domańska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Chakrabarty Dipesh (2014) Place and Displaced Categories, or How We Translate Ourselves into Global Histories of the Modern [w:] Doris Bachmann-Medick, ed., The Trans/National Study of Culture. A Translational Perspective. Berlin/Boston: de Gruyters, s. 53−68.
• Chang Ha-Joon (2016) Źli samarytanie. Mit wolnego handlu i tajna historia kapitalizmu. Przełożyli Michał Sutowski, Barbara Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Chomątowska Beata (2014) Lachert i Szanajca. Architekci awangardy. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Dauksza Agnieszka (2019) Jaremianka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Dunn Elizabeth (2017) Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Przełożył Przemysław Sadura. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Florida Richard (2010) Narodziny klasy kreatywnej. Przełożyli Tomasz Krzyżanowski, Michał Penkala. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Florida Richard (2017) The New Urban Crisis. How Our Cities Are Increasing Inequality, Deepening Segregation, and Failing the Middle Class – And What We Can Do About It. New York: Basic Books.
• Foucault Michel (2002) Porządek dyskursu. Przełożył Michał Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Garfinkel Harold (1989) Aspekty problemu potocznej wiedzy o strukturach społecznych. Przełożyła Dorota Lachowska [w:] Zdzisław Krasnodębski, red., Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 324−342.
• Gdula Maciej (2015) Odważ się być średnim! Genealogia i przyszłość polskiej klasy średniej. „Krytyka Polityczna”, nr 42, s. 83−132.
• Jasiecki Krzysztof (2016) Nowa peryferyjność w perspektywie różnorodności kapitalizmu. Przykład posocjalistycznych państw Unii Europejskiej [w:] Tomasz Zarycki, red., Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 51−72.
• Judt Tony (2013) Zapomniany wiek dwudziesty. Retrospekcje. Przełożył Paweł Marczewski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kornai János (1992) The Socialist System. The Political Economy of Communism. Oxford: Clarendon Press.
• Kuźniak Angelika (2019) Stryjeńska. Diabli nadali. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Langer Antje, Nonhoff Martin, Reisigl Martin (2019) Diskursanalyse und Kritik. Wiesbaden: Springer VS.
• Leszczyński Adam (2013) Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943-1980. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Martilla Thomas (2016) Post-Foundational Discourse Analysis. From Political Difference to Empirical Research. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Mäe Rene (2015) The Creative Industries: a discourse-theoretical approach. „International Review of Social Research”, vol. 5, no. 2, s. 78−87.
• Majewski Tomasz, Rejniak-Majewska Agnieszka, Marzec Wiktor, red. (2014) Migracje modernizmu. Nowoczesność i uchodźcy. Łódź, Warszawa: Stowarzyszenie Inicjatyw Miejskich Topografie, Narodowe Centrum Kultury.
• McRobbie Angela (2016) Be Creative. Making a Living in the New Culture Industries. Cambridge: Polity Press.
• Metz Markus, Seeßlen Georg (2014) Geld frisst Kunst, Kunst frisst Geld. Ein Pamphlet. Berlin: Suhrkamp.
• Musiał Wojciech (2013) Modernizacja Polski. Warszawa: Fundacja Nauki Polskiej.
• Nowak Andrzej W. (2016) Tajemnicze zniknięcie Drugiego Świata. O trudnym losie półperyferii [w:] Tomasz Zarycki, red., Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 86−104.
• Nowicka Magdalena (2016) O użyteczności kategorii dyspozytywu w badaniach społecznych. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 1, s. 170−191.
• O’Connor Justin (2005) Creative Exports. Taking cultural industries to St Petersburg. „ International Journal Policy”, vol. 11, no. 1, s. 45−60.
• Osten von Marion, Spielmann Peter (2009) Produkcja kultury w epoce kapitalizmu kognitywnego. Przełożyli Anna Szyjkowska-Piotrowska, Michał Piotrowski [w:] Katarzyna Chmielewska, Kuba Szreder, Tomasz Żukowski, red., Czytanki dla robotników sztuki. Kultura nie dla zysku. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, s. 59−67.
• Pinto Louis (2009) Le café du commerce des penseurs. Á propos de la doxa intellectualle. Paris: Savoir/Agir.
• Piotrowski Piotr (2018) Globalne ujęcie sztuki Europy Wschodniej. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
• Polyák Lenente (2010) Wyzwalająca rama. Nowoczesne przestrzenie pracy i inspiracji. Przełożył Michał Choptiany. „Autoportret”, nr 1(30), s. 30−33.
• Pratt Andy C. (2009) Policy Transfer and the Field of the Cultural and Creative Industries: What Can Be Learned from Europe? [w:] Lily Kong, Justin O’Connor, eds., Creative Economies, Cre ative Cities. Asian-European Perspectives. New York: Springer, s. 9−23.
• Pruchnik Kamil, Zowczak Jakub (2016) Polska transformacja w kontekście pułapki średniego dochodu [w:] Mirosław Geise, Jarosław Oczki, Dariusz Piotrowski, red., Transformacja gospodarcza w Polsce. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki, s. 11−20.
• Pyzik Agata (2018) Biedni, ale sexy. Kulturowe zderzenia na wschodzie i zachodzie Europy. Przełożył Miłosz Wojtyna. Gdańsk: Wydawnictwo W podwórku.
• Pyzik Agata, Sulej Karolina (2015) Jesteśmy biedni, ale sexy!. „Wysokie Obcasy” [dostęp 26 września 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,53662,18036406,Agata_Pyzik_z_Europy_Wschodniej__Jestesmy_biedni_.html
• Radło Mariusz-Jan, Ciesielska Dorota (2013) Polska w pułapce średniego dochodu. Perspektywy konkurencyjności polskiej gospodarki i regionów. Warszawa: Difin.
• Rațiu Dan-Eugen (2009) Cultural Policy and Values: Intrinsic versus Instrumental? The Case of Romania. „The Journal of Arts Management, Law, and Society”, vol. 39, no. 1, s. 24−44.
• Rațiu Dan-Eugen (2011) Artistic Critique and Creativity: How Do Artists Play in the Social Change?. „Studia Ubb. Philosophia”, vol. 3, no. 56, s. 27−49.
• Raunig Gerald, Gene Ray, Wuggenig Ulf, eds. (2011) Critique of Creativity: Precarity, Subjectivity and Resistance in the ‘Creative Industries’. London: MayFlyBooks.
• Reckwitz Andreas (2017) Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji. Przełożyły Katarzyna Kończal, Zofia Sucharska. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Said Edward (1983) Traveling Theory [w:] tegoż, The World, the Text, and the Critic. Cambridge MA: Harvard University Press, s. 226−247.
• Sieroń Arkadiusz (2019) Czy Polska wpadła w pułapkę średniego dochodu?. „Optimum. Economic Studies”, nr 2(96), s. 53−68.
• Snell-Hornby Mary (2009) What’s in a Turn? On Fits, Starts and Writhings in Recent Translation Studies. „Translation Studies” no. 2(1), s. 41−51.
• Stanek Łukasz (2015a) Architects from Socialist Countries in Ghana (1957–67): Modern Architecture and Mondialisation. „Journal of the Society of Architectural Historians”, vol. 74, no. 4, s. 416−442.
• Stanek Łukasz (2015b) Mobilities of Architecture in the Global Cold War: From Socialist Poland to Kuwait and Back. „International Journal of Islamic Architecture”, vol. 4, no. 2, s. 365−398.
• Stratigatos Despina (2019) Gdzie są architektki? Przełożyła Agnieszka Rasmus-Zgorzelska. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury.
• Sudjic Deyan (2015) Kompleks gmachu. Architektura władzy. Przełożyła Agnieszka Rasmus-Zgorzelska. Warszawa: Centrum Architektury.
• Sumorok Aleksandra, Załuski Tomasz, red. (2017) Socrealizmy i modernizacje. Łódź: Akademia Sztuk Pięknych.
• Szomburg Jan (2014) Rozwój kulturowo-mentalny to nasze największe wyzwanie modernizacyjne w następnych 25 latach [w:] Jan Szomburg, red., Jaka modernizacja Polski: od budowy infrastruktury do nowych postaw i zachowań? Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, s. 7−9.
• Tokarczuk Olga (2018) Zielone dzieci [w:] tejże, Opowiadania bizarne. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 10−44.
• Tomić-Koludrović Inga, Petrić Mirko (2005) Creative Industries in Transition: Towards a Creative Economy? [w:] Nada Švob-Ðokić, ed., The Emerging Creativer Industries in Southeastern Europe. Zagreb: Institute for International Relations, s. 7−23.
• Warczok Tomasz, Zarycki Tomasz (2014) (Ukryte) zaangażowanie i (pozorna) neutralność: strukturalne ograniczenia rozwoju socjologii krytycznej w warunkach półperyferyjnych. „Stan Rzeczy”, nr 1(6), s. 129−158.
• Zarycki Tomasz (2014) Innowacjonizm jako legityzmizacja. Dyskursy innowacji, gospodarki opartej na wiedzy, społeczeństwa informacyjnego i pokrewne w perspektywie krytycznej. „Zarządzanie Publiczne”, nr 1(27), s. 20−34.
• Zarycki Tomasz (2015) Modernizacja kulturowa i psychologiczna jako ideologia inteligenckiej hegemonii. „Przegląd Socjologiczny”, t. 64, nr 2, s. 45−68.
• Zarycki Tomasz (2016) Polska jako peryferie stykowe [w:] Tomasz Zarycki, red., Polska jako peryferie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 105−147.
• Zysiak Agata (2016) Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście. Warszawa: Zakład Wydawniczy Nomos.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.4.04