Czy joga może być „sztuką życia”? Przegląd badań na temat jogi jako zjawiska społecznego

• Authors: Agata Stasińska

Title variants

Czy joga może być „sztuką życia”? Przegląd badań na temat jogi jako zjawiska społecznego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praktyka jogi jest coraz bardziej popularną formą aktywności fizycznej zarówno w Polsce, jak i na świecie. Wpływa na poprawę stanu zdrowia, ale i stanowi element rozwoju osobistego i często także praktykę duchową. Badania na temat praktyki jogi zdominowane są jednak przez nauki o zdrowiu, zaś w naukach społecznych głównie przez psychologiczne badania oparte o techniki ilościowe, które często mają trudność w uchwyceniu zniuansowanej relacji ciało–umysł, obecnej w doświadczeniu praktyki jogi. Rzadko podejmuje się także próby zbadania związku praktyki jogi z budowaniem relacji społecznych przed jednostkę. Celem artykułu jest przybliżenie polskim czytelnikom i czytelniczkom pól badawczych, gdzie obecnie zgłębia się praktykę jogi jako zjawiska społecznego. Przyglądam się jodze jako fenomenowi historyczno-społecznemu. Przede wszystkim jednak przyglądam się badaniom na temat wpływu praktyki jogi na jednostkę, jak i podejmujących się krytycznego oglądu społeczności jogicznych, by zakończyć na studiach podejmujących temat związku praktyki jogi z relacjami interpersonalnymi. Podsumowując swój przegląd, przedstawiam także rekomendacje dla przyszłych badań na temat praktyki jogi. Artykuł może stanowić inspirację dla przyszłych badaczy i badaczek zainteresowanych praktyką jogi jako zjawiskiem społecznym, na przykład socjologów i socjolożek reprezentujących zróżnicowane dziedziny socjologii, takie jak socjologia rodziny, intymności i pary, ale także sportu, medycyny czy religii.  

EN

Yoga practice is an increasingly popular form of physical activity both in Poland and in the world. It has a positive effect on health, but it is also an element of personal development as well as, quite often, a spiritual practice. However, research on yoga practice is dominated by health sciences, while in social sciences it exists mainly through psychological research based on quantitative techniques, which often finds it difficult to grasp the nuanced mind-body relationship present in the experience of yoga practice. It is rare that attempts are made to examine the relationship between yoga practice and building social relationships by an individual. This article aims at familiarizing Polish readers with those research fields where yoga practice is being investigated as a social phenomenon. I consider yoga as a historical and social phenomenon. Most of all, however, I recognize research on the impact of yoga practice on an individual as well as that which offers a critical analysis of yoga communities. I then conclude with studies on the relationship between yoga practice and interpersonal relations. To complete my review, I also present recommendations for future research on yoga practice. The article might be an inspiration for future researchers interested in the practice of yoga as a social phenomenon, e.g. sociologists representing various fields of sociology, such as the sociology of family, intimacy and couples, as well as sports, medicine, and religion.  

Keywords

PL

joga; relacje interpersonalne; krytyczne studia nad jogą; joga jako zjawisko społeczne; socjologia rodziny; socjologia intymności; dobrostan psychiczny; joga; relacje interpersonalne; krytyczne studia nad jogą; joga jako zjawisko społeczne; socjologia rodziny; socjologia intymności; dobrostan psychiczny

EN

yoga; interpersonal relations; critical yoga studies; yoga as a social phenomenon; sociology of family; sociology of intimacy; psychological well-being

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 4
• Pages: 170-190

Dates

published

2020-12-16

Contributors

author

Agata Stasińska

• Instytut Psychologii Polskiej Akademii Nauk, ul. Jaracza 1, 00-378 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0002-8966-8044

References

• Andrews Gavin J. i in. (2004) The geography of complementary medicine: perspectives and prospects. „Complementary Therapies in Nursing & Midwifery”, vol. 10, s. 175–185.
• Atkinson Michael (2010) Entering scapeland: yoga, fell and post-sport physical cultures. „Sport in Society”, vol. 13, s. 1249–1267.
• Atkinson Nancy L., Permuth-Levine Rachel (2009) Benefits, barriers, and cues to action of yoga practice: a focus group approach. „American Journal of Health Behavior”, vol. 33, s. 3–14.
• Benson Herbert (1975) The Relaxation Response. New York: William Morrow & Co.
• Berila Beth (2018) Yoga, the Body, and Embodied Social Change: An Intersectional Feminist Analysis. Laham: Rowan and Littlefield.
• Bieńko Mariola (2013) Intymne i prywatne praktyki codzienności. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Bishop Scott R. i in. (2004) Mindfulness: A Proposed Operational Definition. „Clinical Psychology: Science and Practice”, vol. 11, s. 230–241.
• Bosonamacie.pl (2016) Joga się liczy! [dostęp 9 listopada 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://bosonamacie.pl/wp-content/uploads/2016/04/Raport-ca%C5%82y-JOGA-si%C4%99-LICZY-1.pdf
• Brotto Lori i in. (2009) Yoga and Sexual Functioning: A Review. „Journal of Sex & Marital Therapy”, vol. 35, s. 378–390.
• Childress Traci Michelle (2007) Power in Hatha Yoga Communities and Classes: Understanding Exclusion and Creating Space for Diverse Cultures. „International Journal of Yoga Therapy”, vol. 17, s. 51–56.
• Ciołkosz Matylda (2020) Joga: starożytna ścieżka duchowa czy wygibasy z Instagrama? [dostęp 9 listopada 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://religioznawstwo.uj.edu.pl/ogloszenia/-/journal_content/56_INSTANCE_zw3tf9n4c849/139758312/145445013
• Ciosek Żaneta i in. (2018) Czy regularne trenowanie jogi może mieć związek z efektywniejszym radzeniem sobie ze stresem? „Pomeranian Journal of Life Sciences”, vol. 4, s. 454–459.
• Czapiński Janusz, Panek Tomasz, red. (2015) Diagnoza Społeczna 2015, Warunki i Jakość Życia Polaków – Raporty. „Contemporary Economics”, vol. 9, s. 1−547.
• Daubenmier Jennifer J. (2005) The Relationship of Yoga, Body Awareness, and Body Responsiveness to Self-Objectification and Disordered Eating. „Psychology of Women Quarterly”, vol. 29, s. 207–219.
• Denzin Norman K., Lincoln Yvonna S. (2009) Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych [w:] Norman K. Denzin, Yvonna S. Lincoln, eds., Metody badań jakościowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 19–77.
• Dhikav Vikas i in. (2010a) Yoga in male sexual functioning: a noncompararive pilot study. „The Journal of Sexual Medicine”, vol. 7, s. 3460–3466.
• Dhikav Vikas i in. (2010b) Yoga in Female Sexual Functions. „The Journal of Sexual Medicine”, vol. 7, s. 964–970.
• Evron Lauren (2019) Yoga, Mindfulness and Interpersonal Relationships. New York: University of Rhode Island.
• Field Tiffany (2016) Yoga research review. „Complementary Therapies in Clinical Practice”, vol. 24, s. 145–161.
• Foucault Michel (2010) Historia seksualności. Przełożyli Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant i Krzysztof Matuszewski. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
• Friese Malte, Hofmann Wilhelm (2016) State mindfulness, self-regulation, and emotional experience in everyday life. „Motivation Science”, vol. 2, s. 1–14.
• Gard Tim i in. (2014) Potential self-regulatory mechanisms of yoga for psychological health. – „Frontiers in Human Neuroscience”, vol. 8, s. 1−20.
• Goleman Daniel (2015) Focus: The Hidden Driver of Excellence. New York:Harper Paperbacks.
• Gotlib Ian H., Hammen Constance L., eds. (2015) Handbook of Depression, Third Edition. New York: The Guilford Press.
• Grabara Małgorzata (2017) Hatha Yoga as a Form of Physical Activity in the Context of Lifestyle Disease Prevention. „Polish Journal of Sport and Tourism”, vol. 24, s. 65–71.
• Granek Leeat (2006) What’s Love Got to Do With It? The Relational Nature of Depressive Experiences. „Journal of Humanistic Psychology”, vol. 46, s. 191–208.
• Gwis Katarzyna, Olejniczak Dominik, Skonieczna Joanna (2016) Motywacja i wpływ uprawiania jogi na stan zdrowia – badanie własne. „Journal of Education, Health and Sport”, vol. 6, s. 554–565.
• Hoyez Anne-Cécile (2007) The ‘world of yoga’: The production and reproduction of therapeutic landscapes. „Social Science & Medicine”, vol. 65, s. 112–124.
• Impett Emily A. i in. (2006) Minding the body: Yoga, embodiment, and well-being. –„Sexuality Research and Social Policy”, vol. 3, s. 39–48.
• Iyengar B.K.S. (2011) Światło Jogasutr Patańdżalego. Przełożył Konrad Kocot. Warszawa: Galaktyka.
• Jakubczak Marzenna (1999) Sankhja i joga: podstawy filozofii Patańdżalego. Kraków: Wydawnictwo Oddziału Polskiej Akademii Nauk.
• Jakubowska Honorata (2009) Socjologia ciała. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Jakubowska Honorata, Nosal Przemysław, red. (2018) Socjologia sportu. Warszawa: PWN.
• Kinser Patricia Anne i in. (2012) How Might Yoga Help Depression? A Neurobiological Perspective. „Explore (New York, N.Y.)”, vol. 8, s. 118–126.
• Kinser Patricia Anne i in. (2013) „A feeling of connectedness”: Perspectives on a gentle yoga intervention for women with major depression. „Issues in Mental Health Nursing”, vol. 34, s. 402–411.
• Kishida Moé i in. (2018) „Yoga resets my inner peace barometer”: A qualitative study illuminating the pathways of how yoga impacts one’s relationship to oneself and to others. „Complementary Therapies in Medicine”, vol. 40, s. 215–221.
• Kishida Moé i in. (2019) The Daily Influences of Yoga on Relational Outcomes Off of the Mat. „International Journal of Yoga”, vol. 12, s. 103–113.
• Konecki Krzysztof (2012) Czy ciało jest świątynią duszy? Współczesna praktyka jogi jako fenomen psychospołeczny. Warszawa: Difin.
• Konecki Krzysztof (2018a) Hatha-Yoga in Higher Education. „Roczniki Nauk Społecznych”, vol. 10(46), no. 2, s. 109–130.
• Konecki Krzysztof T. (2018b) Advances in Contemplative Social Research. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Lea Jennifer (2009) Liberation or Limitation? Understanding Iyengar Yoga as a Practice of the Self. „Body & Society”, vol. 15 (3), s. 71−92.
• Lea Jennifer i in. (2016) ‘It’s a fine line between... Self discipline, devotion and dedication’: negotiating authority in the teaching and learning of Ashtanga yoga. „Cultural Geographies”, vol. 23, s. 69–85.
• Lewis Clara S. (2008) Life chances and wellness: meaning and motivation in the ‘yoga market’. „Sport in Society”, vol. 11, s. 535–545.
• Lucas Alexander R. i in. (2016) Mindfulness-Based Movement: A Polyvagal Perspective. „Integrative Cancer Therapies”, vol. 17, s. 5–15.
• Mallinson James Sir, Singleton Mark (2017) Roots of Yoga. London: Penguin Classics.
• GlobeNewswire (2020) Global Health and Wellness Market (2020 to 2025) - Industry Trends, Share, Size, Growth, Opportunity and Forecast [dostęp 9 listopada 2020 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.globenewswire.com/news-release/2020/04/03/2011361/0/en/Global-Health-and-Wellness-Market-2020-to-2025-Industry-Trends-Share-Size-Growth-Opportunity-and-Forecast.html
• Markula Pirkko (2004) “Tuning into One’s Self:” Foucault’s Technologies of the Self and Mindful Fitness. „Sociology of Sport Journal”, vol. 21, s. 302–321.
• Markula Pirkko (2014) Reading Yoga: Changing Discourses of Postural Yoga on the Yoga Journal Covers. „Communication & Sport”, vol. 2, s. 143–171.
• Mehta Urvakhsh Meherwan i in. (2016) Bridging the schism of schizophrenia through yoga-Review of putative mechanisms. „International Review of Psychiatry (Abingdon, England)”, vol. 28, s. 254–264.
• Menezes Carolina B. i in. (2015) Yoga and emotion regulation: A review of primary psychological outcomes and their physiological correlates. „Psychology & Neuroscience”, vol. 8, s. 82–101.
• Michalsen Andreas i in. (2005) Rapid stress reduction and anxiolysis among distressed women as a consequence of a three-month intensive yoga program. „Medical Science Monitor: International Medical Journal of Experimental and Clinical Research”, vol. 11, s. CR555-561.
• Michelis Elizabeth De (2005) A History of Modern Yoga: Patanjali and Western Esotericism. London: Continuum.
• Montigny Djahill (2016) The unstoppable trend of yoga. YOGI TIMES [dostęp 9 listopada 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.yogitimes.com/article/unstoppable-trend-yoga-infographic-business
• Morgan David (2011) Rethinking Family Practices. Basingstoke, New York: Palgrave Macmillan.
• Morone Natalia E. i in. (2012) Mindfulness to reduce psychosocial stress. „Mindfulness”, vol. 3, s. 22–29.
• Neff Kristin D. i in. (2007) Self-compassion and adaptive psychological functioning. „Journal of Research in Personality”, vol. 41, s. 139–154.
• Nevrin Klas (2008) Empowerment and using the body in modern postural yoga [w:] Mark Singleton, Jean Byrne, eds. Yoga in the Modern World: Contemporary Perspectives. London: Routledge, s. 119–139.
• Ospina Maria B. i in. (2007) Meditation practices for health: state of the research. „Evidence Report/Technology Assessment”, vol. 155, s. 1–263.
• Ostrowska Antonina (2019) Socjologia medycyny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Parshad Omkar (2004) Role of yoga in stress management. „The West Indian Medical Journal”, vol. 53, s. 191–194.
• Pilkington Karen i in. (2005) Yoga for depression: the research evidence. „Journal of Affective Disorders”, vol. 89, s. 13–24.
• Porges Stephen W. (2009) The polyvagal theory: new insights into adaptive reactions of the autonomic nervous system. „Cleveland Clinic Journal of Medicine”, vol. 76, suppl. 2, s. S86−90.
• Rhodes John, Smith Jonathan A. (2010) “The top of my head came off”: An interpretative phenomenological analysis of the experience of depression. „Counselling Psychology Quarterly”, vol. 23, s. 399–409.
• Ross Alyson i in. (2013) National survey of yoga practitioners: mental and physical health benefits. „Complementary Therapies in Medicine”, vol. 21, s. 313–323.
• Ross Alyson i in. (2014) “I Am a Nice Person When I Do Yoga!!!”: A Qualitative Analysis of How Yoga Affects Relationships. „Journal of Holistic Nursing”, vol. 32, s. 67–77.
• Sauer-Zavala Shannon E. i in. (2013) Comparing Mindfulness-Based Intervention Strategies: Differential Effects of Sitting Meditation, Body Scan, and Mindful Yoga. „Mindfulness”, vol. 4, s. 383–388.
• Schiffmann Erich, O’Rielly Trish (1996) Yoga: The Spirit and Practice of Moving into Stillness. New York: Pocket Books.
• Schmidt Filip i in. (2018) W stronę socjologii pary: propozycja paradygmatu teoretyczno-badawczego. „Studia Socjologiczne”, t. 3(230), s. 11–39.
• Schnäbele Verena (2013) The Useful Body: The Yogic Answer to Appearance Management in the Post-Fordist Workplace [w:] Beatri XHauser, ed., Yoga Traveling: Bodily Practice in Transcultural Perspective. Heidelberg: Springer International Publishing, s. 135–153.
• Shastri Vasant Venkatraman i in. (2017) Investigation of Yoga Pranayama and Vedic Mathematics on Mindfulness, Aggression and Emotion Regulation. „International Journal of Yoga”, vol. 10, s. 138–144.
• Sikorska Małgorzata (2019) Praktyki rodzinne i rodzicielskie we współczesnej Polsce – rekonstrukcja codzienności. Warszawa: Scholar.
• Singleton Mark (2010) Yoga Body: The Origins of Modern Posture Practice. Oxford, New York: Oxford University Press.
• Smith Jeannette M., Alloy Lauren B. (2009) A roadmap to rumination: a review of the definition, assessment, and conceptualization of this multifaceted construct. „Clinical Psychology Review”, vol. 29, s. 116–128.
• Smith Sabrina, Atencio Matthew (2017) Yoga is yoga. Yoga is everywhere. You either practice or you don’t”: a qualitative examination of yoga social dynamics. „Sport in Society”, vol. 20, s. 1167–1184.
• Stasińska Agata (2018) Socjologia pary. Praktyki intymne w związkach nieheteroseksualnych. Kraków: Nomos.
• Strauss Sarah (2002) „Adapt, adjust, accommodate”: the production of yoga in a transnational world. „History and anthropology”, vol. 13, s. 231–251.
• Swart Amy (2011) Partner yoga for establishing boundaries in relationship: a transpersonal somatic approach. „International Journal of Yoga Therapy”, vol. 21, s. 123–128.
• Szlendak Tomasz (2010) Socjologia Rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: PWN.
• Szopa Janusz (2008) Rekreacja ruchowa poprzez ćwiczenia fizyczne jogi [w:] Władysław Mynarski, red., Teoretyczne i empiryczne zagadnienia rekreacji i turystyki. Katowice: AWF, s. 60−77.
• Vempati R. P., Telles Shirley (2016) Yoga-Based Guided Relaxation Reduces Sympathetic Activity Judged from Baseline Levels. „Psychological Reports”, vol. 90(2) s. 487−494.
• Woolery Alison i in. (2004) A yoga intervention for young adults with elevated symptoms of depression. „Alternative Therapies in Health and Medicine”, vol. 10, s. 60–63.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.4.09