Miasto przemysłowe i usankcjonowany dyskurs dziedzictwa. Porównawcze studium narracji muzealnych w Łodzi i Tampere

• Authors: Magdalena Rek-Woźniak

Title variants

Miasto przemysłowe i usankcjonowany dyskurs dziedzictwa. Porównawcze studium narracji muzealnych w Łodzi i Tampere

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W historii Łodzi i Tampere jest wiele podobieństw. Dzięki przywilejom podatkowym i celnym stały się przemysłowymi centrami ważnymi dla gospodarki Imperium Rosyjskiego, zyskując miano polskiego i fińskiego Manchesteru. Zaludniane przez przybyszów, w znacznej mierze wywodzących się ze wsi, zasłużyły z kolei na miano „czerwonych” bastionów klasy robotniczej w rolniczych społeczeństwach. Od momentu zaniku tradycyjnych przemysłów w latach 80. i 90. XX wieku przepracowują swoje unikalne dziedzictwo. Autorka stara się porównać muzealne narracje rekonstruujące ścieżki prowadzące oba miasta ku współczesności, zwracając uwagę na to, jak reprezentowane są w nich kluczowe grupy społeczne tworzące społeczność Tampere i Łodzi. Punktem odniesienia dla wywodu jest koncepcja usankcjonowanego dyskursu dziedzictwa.

EN

The histories of Łódź and Tampere share a lot of common traits. Granted with special economic privileges, they both quickly became industrial centers important for the economy of the Russian Empire, gaining nicknames of the Polish and the Finnish Manchester respectively. Populated with migrants, mostly of rural origin, both cities earned the images of ‘red’ strongholds of the working class in mostly agrarian societies. Since traditional industries declined between the 1980s and the 1990s, Łódź and Tampere have been trying to reevaluate their unique heritages. In the paper, the author will try to compare how museums reconstruct the cities’ pathways toward modernity and how various social forces forming the communities of Łódź and Tampere are represented in this process. The discussion is framed within the notion of the authorized heritage discourse.

Keywords

PL

dziedzictwo przemysłowe; historia miasta; muzea; usankcjonowany dyskurs dziedzictwa; dziedzictwo przemysłowe; historia miasta; muzea; usankcjonowany dyskurs dziedzictwa

EN

industrial heritage; urban history; museums; authorized heritage discourse

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2021
• Volume: 17
• Issue: 1
• Pages: 72-89

Dates

published

2021-02-28

Contributors

author

Magdalena Rek-Woźniak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Struktur i Zmian Społecznych

• https://orcid.org/0000-0002-4526-5374

References

• Alapuro Risto (2012) Nordic and Finnish Modernity: A Comparison [w:] Jóhann Páll Árnason, Björn Wittrock, eds., Nordic Paths to Modernity. New York, Oxford: Berghahn Books, s. 191–206.
• Ali-Yrkkö Jyrki i in. (2017) Riding the wave: Finland in the changing tides of globalisation. Helsinki: Elinkeinoelämän Tutkimuslaitos, ETLA.
• Bernhard Michael, Kubik Jan, eds. (2014) Twenty Years after. Communism: The Politics of Memory and Commemoration. New York: Oxford University Press.
• Connerton Paul (2008) Seven types of forgetting. „Memory Studies”, vol. 1, no. 1, s. 59–71.
• Dicks Bella (2015) Heritage and Social Class [w:] Emma Waterton, Steve Watson, eds., The Palgrave Handbook of Contemporary Heritage Research. London: Palgrave Macmillan, s. 366−381.
• Eribon Didier (2019) Powrót do Reims. Przełożyła Martyna Ochab. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
• Fleming Michael (2011) Legitimating Urban ‘Revitalisation’ Strategies in Postsocialist Lodz. „East European Politics & Societies”, vol. 26, no. 2, s. 254–273.
• Haapala Pertti (2005) History of Tampere: the very long road to informational city [w:] Kasvio Antti, Anttiroiko Ari-Veikko, eds., e-City: analysing efforts to generate local dynamism in the city of Tampere. Tampere: Tampere University Press, s. 163−181.
• Haapala Pertti (2011) Tampere – A History of Industrial Society [w:] Tammerkoski Rapids, ed., Reusing the Industrial Pasts, Tampere: City of Tampere, s. 9−19.
• Harvey David C. (2008) A History of Heritage [w:] Brian Graham, Peter Howard, eds., Ashgate Research Companion to Heritage and Identity. Chichester: Ashgate Press London, s. 19–36.
• Hietala Marjatta, Kaarninen Mervi (2005) The Foundation of an Information City–Education and Culture in the Development of Tampere [w:]: Antti Kasvio, Ari-Veikko Antiroiko, eds., E-City. Analysing Efforts to Generate Local Dynamism in the City of Tampere. Tampere: Tampere University Press, s. 183−215.
• Hobsbawm Eric, Ranger Terence, eds. (1983) The invented tradition. Cambridge: Cambridge University Press.
• Karpiński Andrzej i in. (2013) Jak powstawały i jak upadały zakłady przemysłowe w Polsce (1946-2012). Warszawa: Muza
• Kirby David G. (1978) Revolutionary ferment in Finland and the origins of the civil war 1917–1918. „Scandinavian Economic History Review”, vol. 26, no. 1, s. 15−35.
• Kokkinen Arto i in. (2007) Catching up in Europe: Finland’s Convergence with Sweden and the EU15. „Scandinavian Economic History Review”, vol. 55 no. 2, s. 153–171.
• Kostiainen Juha, Sotarauta Markku (2003) Great leap or long march to knowledge economy: institutions, actors and resources in the development of Tampere, Finland. „European Planning Studies”, vol. 11, no. 4, s. 415–438.
• Kostro Robert, Wóycicki Kazimierz, Wysocki Michał, red. (2014) Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości. Warszawa: Muzeum Historii.
• Kowalski Kamil, Matera Rafał, Sokołowicz Mariusz E. (2020). The Role of Immigrants in the ‘Take-Offs’ of Eastern European ‘Manchesters’. Comparative Case Studies of Three Cities: Lodz, Tampere and Ivanovo, “Journal of Migration History”, vol., no. 3, s. 269−299.
• Leder Andrzej (2014) Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Leszczyński Adam (2013) Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach persyferyjnych 1943-1980. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Leszyczyński Adam (2020) Ludowa historia Polski. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
• Leyk Aleksandra, Wawrzyniak Joanna (2020) Cięcia. Mówiona historia transformacji. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Lowenthal David (1996) The Heritage Crusade and the Spoils of History. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lowenthal David (2015) The past is a Foreign Country. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press.
• MacDonald Sharon (2013) Memorylands. Heritage and Identity in Europe Today. London: Routledge.
• Marschall Sabine (2016) The role of tourism in the production of cultural memory: The case of ‘Homesick Tourism’ in Poland. „Memory Studies”, vol. 9, no. 2, s. 187–202.
• Michlic Joanna (2008) Lodz in the Post-communist Era: In Search of a New Identit [w:] John Czaplicka, Nida Gelasis, Blair Ruble, eds., Post-communist Cities: New Cultural Reorientations and Identities, Washington: Johns Hopkins University Press, s. 281−304.
• Molden Berthold (2016) Resistant pasts versus mnemonic hegemony: On the power relations of collective memory. „Memory Studies”, vol. 9, no. 2, s. 125–142.
• Ojala Jari, Eloranta Jari, Jalava Jukka, eds. (2006) The Road to prosperity, An Economic History of Finland. Helsinki: Suomalaisen Kirjallisuuden Seura.
• Pobłocki Kacper (2017) Kapitalizm. Historia krótkiego trwania. Warszawa: Bęc Zmiana.
• Pobłocki Kacper (2021 [w druku]) Chamstwo. Ludowa historia Polski. Wołowiec: Czarne.
• Puś Wiesław (1987) Dzieje Łodzi przemysłowej: zarys historii. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Rauszer Michał (2020) Bękarty pańszczyzny. Historia buntów chłopskich. Warszawa: Wydawnictwo RM.
• Rek-Woźniak Magdalena, Woźniak Wojciech (2020) Working-class and Memory Policy in Post-Industrial Cities: Łódź, Poland, and Tampere, Finland, Compared. „International Labor and Working Class History”, vol. 37, no. 2, s. 5−21.
• Skeggs Beverly (2004) Class, Self, Culture. London: Routledge.
• Skrede Joar, Hølleland Herdis (2018) Uses of Heritage and beyond: Heritage Studies viewed through the lens of Critical Discourse Analysis and Critical Realism. „Journal of Social Archaeology”, vol. 18, no. 1, s. 77–96.
• Smith Laurajane (2006) Uses of Heritage. London: Routledge.
• Smith Laurajane (2020) Industrial Heritage and the Remaking of Class Identity. Are We All Middle Class Now? [w:] Stefan Berger, ed., Constructing Industrial Past. New York: Berghahn Books, s. 128−145.
• Smith Laurajane, Campbell Gary (2017) ‘Nostalgia for the future’: memory, nostalgia and the politics of class. „International Journal of Heritage Studies”, no. 2, s. 612−627.
• Strangleman Tim (2013) Smokestack Nostalgia, “Ruin Porn” or Working-Class Obituary: The Role and Meaning of Deindustrial Representation. „International Labor and Working-Class History”, vol. 84, s. 23–37.
• Śmiechowski Kamil (2012) Z perspektywy stolicy. Obraz Łodzi w warszawskich tygodnikach społeczno-kulturalnych (1881–1905). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Topelius Zacharias (1876/2018) Maamme kirja [dostęp 30 grudnia 2020 r.]. Dostępny w Internecie: http://maammekirja.fi/
• Young Craig, Kaczmarek Sylwia (2008) The Socialist and Postsocialist Urban Identity in Central and Eastern Europe: The Case of Lodz, Poland. „European Urban and Regional Studies”, vol. 15, no. 1, s. 52–70.
• Zarycki Tomasz, Smoczyński Rafał (2017) Totem inteligencki: Arystokracja, szlachta i ziemiaństwo w polskiej przestrzeni społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Zysiak Agata (2020) “Good” and “Bad” Workers and the Collapse of the Expected Life Course: The Postwar Working Class in Detroit (USA) and Łódź (Poland), 1940s–1980s. „East European Politics and Societies and Cultures”, vol. 35, no. 1, s. 3-25.
• Zysiak Agata (2016) Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście,Kraków: Nomos.
• Zysiak Agata i in. (2018) From Cotton and Smoke. Łódź–Industrial City and Discourses of Asynchronous Modernity. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.17.1.06