Doznawanie klasy w perspektywie mikrosocjologicznej. Przypadek pracowników naukowych

• Authors: Kamil Łuczaj

Title variants

Doznawanie klasy w perspektywie mikrosocjologicznej. Przypadek pracowników naukowych

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł skupia się na analizie pojęć uwrażliwiających, które pozwalają uchwycić indywidualny wymiar doświadczenia klasowego, ze szczególnym uwzględnieniem losów akademików pochodzących z klas ludowych. Opracowanie opiera się na analizie wtórnej jakościowych badań empirycznych oraz koncepcji teoretycznych poświęconych procesowi awansu społecznego. Ze względu na nieporównywalność źródeł, z których korzystałem, praca nie jest klasyczną metaanalizą, lecz ma charakter hermeneutyczny. Wiele z analizowanych prac oparto o źródła autobiograficzne, co powoduje, że uwidacznia się w nich terapeutyczny wymiar pisania, który pozwala autorkom i autorom przepracować przeszłe doświadczenia związane z szybkim awansem społecznym. Choć poddane analizie prace nie mają charakteru stricte teoretycznego, nie brakuje w nich autoteoretyzowania charakterystycznego dla każdej pracy biograficznej. W toku analizy zidentyfikowano i poddano szczegółowemu badaniu koncepcje wstydu klasowego, syndromu oszusta, piętna klasowego, opodatkowania kulturowego oraz nerwicy klasowej. Celem artykułu jest przedstawienie polskiemu czytelnikowi pojęć uwrażliwiających, które mogą okazać się przydatne przy interpretacji nowych danych empirycznych.

EN

The article focuses on sensitising concepts that allow us to capture the individual dimension of class experience with particular emphasis on the biographies of academics with working-class origins. The study is based on a secondary analysis of qualitative empirical research and theoretical concepts related to upward mobility. Due to the incomparability of various sources, the work is not a classic meta-analysis, but a hermeneutic comparison instead. Many of the analyzed works have been based on autobiographical sources with a clear therapeutic dimension. Writing allows authors to work through past experiences related to rapid upward mobility. Although the analyzed works are not strictly theoretical in nature, they are not devoid of self-theorizing that is typical of each biographical work. In the course of the analysis, the concepts of class shame, impostor syndrome, class stigma, cultural taxation, and class neurosis were identified and studied in detail. The aim of the article is to extract and organize sensitising concepts that might prove useful in interpreting new empirical data.

Keywords

PL

klasizm; nerwica klasowa; opodatkowanie kulturowe; piętno klasowe; syndrom oszusta; klasizm; nerwica klasowa; opodatkowanie kulturowe; piętno klasowe; syndrom oszusta

EN

classism; class neurosis; cultural taxation; class stigma; impostor syndrome

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2021
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 6-25

Dates

published

2021-05-31

Contributors

author

Kamil Łuczaj

• University of Cambridge

• https://orcid.org/0000-0002-1603-3259

References

• Adair Vivyan i in. (2007) Poverty and Storytelling in Higher Education. „Storytelling, Self, Society”, vol. 3, s. 135−155.
• Anthias Floya (2005) Social stratification and social inequality: models of intersectionality and identity [w:] Devine Fiona i in., eds., Rethinking Class. Culture, Identities & Lifestyle. Houndmills: Palgrave Macmillan, s. 24−45.
• Anthias Floya (2008) Thinking through the lens of translocational positionality: An intersectionality frame for understanding identity and belonging. „Translocations: Migration and Social Change”, vol. 4, s. 5−20.
• Bauman, Zygmunt (2007) Tożsamość: Rozmowy z Benedetto Vecchim. Przełożył Jacek Łaszcz. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Bennett Tony i in. (2009) Culture, Class, Distinction. London, New York: Routledge.
• Bertaux Daniel (1977) Destins personnels et structure de classe. Pour une critique de l’anthroponomie politique. Paris: Presses Universitaires de France.
• Bielecka-Prus Joanna (2014) Po co nam autoetnografia? Krytyczna analiza autoetnografii jako metody badawczej. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 10, nr 3, s. 76–95.
• Blumer Herbert (2007) Interakcjonizm symboliczny. Perspektywa i metoda. Przełożyła Grażyna Woroniecka. Kraków: Nomos.
• Bourdieu Pierre (1993) L’espace des points de vue [w:] tegoż, éd., La misère du monde. Paris: Seuil, s. 9−11.
• Bourdieu Pierre (1999) The Contradictions of Inheritance [w:] tegoż, ed., The Weight of the World. Stanford: Stanford University Press, s. 507−513.
• Bourdieu Pierre (2005) Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przełożył Piotr Biłos. Warszawa: Scholar.
• Bourdieu Pierre (2008) Sketch for a Self-Analysis. Chicago, London: The University of Chicago Press.
• Brook Heather, Michell Dee (2010) Working-Class Intellectuals. „Administration & Society”, vol. 42, s. 368–372.
• Burski Jacek (2016) Klasa średnia a perspektywa biograficzna. Empiryczne studium przypadku. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 12, nr 2, s. 78−93.
• Butler Rose (2019) Class, Culture and Belonging in Rural Childhoods. Singapore: Springer.
• Case Kim (2017) Insider Without: Journey across the Working-Class Academic Arc. „Journal of Working-Class Studies”, vol. 2, s. 16−35.
• Cavan Sherri (2013) When Erving Goffman Was a Boy: The Formative Years of a Sociological Giant „Symbolic Interaction”, vol. 37, s. 41−70.
• Chałasiński Józef (1979) Drogi awansu społecznego robotnika: studium oparte na autobiografiach robotników. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Christopher Renny (2005) New Working-Class Studies in Higher Education [w:] John Russo, Sherry Lee Linkon, eds., New Working-Class Studies. Ithaca: Cornell, s. 209−220.
• Clance Pauline, Imes Suzanne (1978) The Imposter Phenomenon in High Achieving Women: Dynamics and Therapeutic Intervention. „Psychotherapy: Theory, Research & Practice”, vol. 15(3), s. 241–247.
• Dębska Katarzyna (2020) Doświadczenie awansu klasowego jako kontekst kształtowania się relacji między braćmi i siostrami. „Studia BAS”, z. 2, s. 11−128.
• Dickson Victoria, Hall-Lew Lauren (2017) Class, Gender, and Rhoticity: The Social Stratification of Non-Prevocalic /r/ in Edinburgh Speech. „Journal of English Linguistics”, vol. 45, s. 229−259.
• Ditton Harmut, Bayer Michael, Wohlkinger Florian (2019) Structural and Motivational Mechanisms of Academic Achievement: A Mediation Model of Social-Background Effects on Academic Achievement. „British Journal of Sociology” vol. 70, s. 1276−1296.
• Domański Henryk (2015) Czy są w Polsce klasy społeczne? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Eribon Didier (2019) Powrót do Reims. Przełożyła Maryna Ochab. Kraków: Karakter.
• Eriksson Göran (2016) Humour, Ridicule and the De-Legitimization of the Working Class in Swedish Reality Television. „Journal of Language and Politics”, vol. 15, s. 304–321.
• Freud Zygmunt (1909/1997) Romans rodzinny neurotyków. Przełożył Robert Reszke [w:] tegoż, Pisma psychologiczne. Warszawa: KR, s. 214−217.
• Friedman Sam (2016) Habitus Clivé and the Emotional Imprint of Social Mobility. „The Sociological Review”, vol. 64, s. 129−147.
• Fuller Robert (2006) All Rise: Somebodies, Nobodies, and the Politics of Dignity. San Francisco: Berrett-Koehler.
• Gaulejac Vincent de (2016) La névrose de classe. Nouvelle édition actualisée. Paris: Éditions Payot & Rivages.
• Gdula Maciej, Lewicki Mikołaj, Sadura Przemysław (2014) Praktyki kulturowe klasy ludowej. Warszawa: Instyt Studiów Zaawansowanych.
• Goban-Klas Tomasz (2008) Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goffman Erving (2007) Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Przełożyły Aleksandra Dzierżyńska, Joanna Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Goor Dafna i in. (2020) The Impostor Syndrome from Luxury Consumption. „Journal of Consumer Research”, vol. 46, s. 1031–1051.
• Gottlieb Michael i in. (2020) Impostor Syndrome among Physicians and Physicians in Training: A Scoping Review. „Medical Education”, vol. 54, s. 116–124.
• Guhlich Anna (2017) Migration and Social Pathways: Biographies of Highly Educated People Moving East-West-East in Europe. Opladen, Belin, Toronto: Barbara Budrich.
• Heller Jennifer (2011) The Enduring Problem of Social Class Stigma Experienced by Upwardly Mobile White Academics. „McGill Sociological Review”, vol. 2, s. 19−38.
• Hoggart Richard (1976) Spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii. Przełożyła Aleksnadra Ambros. Warszawa: PIW.
• Honneth Axel (2012) Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Kraków: Nomos.
• hooks bell (2000) Where We Stand: Class Matters. New York: Routledge.
• Jensen Barbara (2012) Reading Classes: On Culture and Classism in America. Ithaca: Cornell University Press.
• Jones Gavin (2010) The Embarrassment of Naturalism: Feeling Structure in Frank Norris’s McTeague. „American Studies”, vol. 1, s. 34−61.
• Kallschmidt Anna, Eaton Asia (2019) Are lower social class origins stigmatized at work? A qualitative study of social class concealment and disclosure among White men employees who experienced upward mobility. „Journal of Vocational Behavior”, vol. 113, s. 115−128.
• Kanger Laur (2016) From General Patterns to Middle-Range. „Sociology”, vol. 50, s. 502–521.
• Klapper Joseph (1960) The Effects of Mass Communication. Glencoe: Free Press.
• Koh Sin Yee, Sin I Lin (2020) Academic and Teacher Expatriates: Mobilities, Positionalities, and Subjectivities. „Geography Compass”, vol. 14:e12487.
• Konecki Krzysztof (2014) Socjologia emocji według Thomasa Scheffa [w:] Krzysztof Konecki, Beata Pawłowska, red., Emocje w życiu codziennym. Łódź: WUŁ, s. 11−38.
• Konopka Piotr (2017) Polaki cebulaki rządzą w internecie [dostęp: 31 sierpnia 2020 r.]. Dostępny w Internecie: https://torun.wyborcza.pl/torun/7,35579,21411704,polaki-cebulaki-rzadza-w-internecie.html
• Kuleta Małgorzata, Wasilewska Monika (2014) Konsekwencje zdrowotne zjawiska parentyfikacji [w:] Andrzej Borzęcki, red., Higiena i środowisko a zdrowie człowieka. Lublin: Norbertinum, s.29−37.
• Kwiek Marek (2015) Międzypokoleniowa ruchliwość społeczna. Szkolnictwo wyższe a drabina edukacyjna i zawodowa w Polsce. „Nauka i Szkolnictwo Wyższe”, z. 2, s. 171−201.
• Lareau Annette (2002) Inequality: Social Class and Childrearing in Black Families and White Families. „American Sociological Review”, vol. 67, s. 747−776.
• Lee Elisabeth (2017) Where People Like Me Don’t Belong. „Sociology of Education”, vol. 90, s. 197–212.
• Levy René (1991) Structure-Blindness: A Non-Ideological Component of False Consciousness. „International Journal of Sociology and Social Policy”, vol. 11, s. 61−74.
• Lott Bernice (2012) The Social Psychology of Class and Classism. „American Psychologist”, vol. 67, s. 650–658.
• Lubrano Alfred (2005) Limbo: Blue-Collar Roots, White-Collar Dreams. Hoboken: Wiley.
• Łuczaj Kamil (2018) Ku biograficznemu badaniu doświadczenia klasy ludowej. Krytyka metodologicznego podejścia Pierre’a Bourdieu. „Studia Socjologiczne”, t. 2, s. 93–114.
• Łuczaj Kamil (2020) Overworked and Underpaid: Why Foreign-Born Academics in Central Europe Cannot Focus on Innovative Research and Quality Teaching. „Higher Education Policy”, https://doi.org/10.1057/s41307-020-00191-0
• Matuszewski Józef (1982) Geneza chama polskiego. Studium semazjologiczne. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Mills Charles Wright (2007) Wyobraźnia socjologiczna. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Narojek Winicjusz (1982) Struktura społeczna w doświadczeniu jednostki. Warszawa: PIW.
• Naudet Jules (2011) L’expérience de la mobilité sociale- Plaidoyer pour une approche par le discours. „Bulletin of Sociological Methodology/Bulletin de Méthodologie Sociologique” , vol. 112, s. 43–62.
• Naudet Jules (2012) Entrer dans l’élite. Parcours de réussite en France, aux États Unis et en Inde. Paris: Presses Universitaires de France.
• Nowicka Magalena (2013) Positioning Strategies of Polish Entrepreneurs in Germany. „International Sociology”, vol. 28, s. 29−47.
• Oldfield Kenneth (2007) Humble and Hopeful: Welcoming First-Generation Poor and Working-Class Students. „About Campus”, vol. 11, s. 2−12.
• Padilla Amado (1994) Ethnic Minority Scholars, Research, and Mentoring: Current and Future Issues. „Educational Researcher”, vol. 23, no. 4, s. 24–27.
• Reay Diane (2005) Beyond Consciousness?: The Psychic Landscape of Social Class. „Sociology”, vol. 39, no. 5, s. 911–928.
• Reddin Galen (2012) Struggles and Achievements: Experiences of Working-Class White Male Academics who Attain Tenure [PhD thesis]. University of Iowa [dostęp 5 lutego 2021 r.]. Dostępny w Internecie: https://doi.org/10.17077/etd.0fomhpi0
• Rek-Woźniak Magdalena (2016) Młodzi dorośli. Wzory ruchliwości społecznej w okresie transformacji systemowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Ryan Jake, Sackrey Charles (1984) Strangers in Paradise: Academics from the Working Class. Boston: South End Press.
• Rye Johan (2019) Transnational spaces of class: International migrants’ multilocal, inconsistent and instable class positions. „Current Sociology”, vol. 67, s. 27−46.
• Scheff Thomas (1990) Microsociology: Discourse, Emotion, and Social Structure. Chicago, London: The University of Chicago Press.
• Scheff Thomas (2003) Shame in Self and Society. „Symbolic Interaction”, vol. 26, s. 239−262.
• Siemieńska Renata (2006) Polish Universities as a Place of Study and Academic Careers: Class and Gender Considerations [w:] Walter Allen, Margerite Bonous-Hammarth, Robert Teranishi, eds., Higher Education in a Global Society: Achieving Diversity, Equity and Excellence. Amsterdam, Boston, Heidelberg, London, New York, Oxford, Paris, San Diego, San Francisco, Singapore, Sydney, Tokyo: Elsevier, s. 51−90.
• Streib Jessi (2011) Class Reproduction by Four Year Olds. „Qualitative Sociology”, vol. 34, s. 337−352.
• Streib Jessi (2015) Marrying across Class Lines. „Contexts”, vol. 14, s. 40−45.
• Tyler Imogen (2020) Stigma. The Machinery of Inequality. London: ZED Books.
• Walkerdine Valerie (1994) Working class women: Psychological and social aspects of survival. „Cahiers du GEDISST”, vol. 9−10, s. 57−80.
• Walkerdine Valerie, Lucey Helen, Melody June (2001) Growing Up Girl: Psychosocial Explorations of Gender and Class. London: Palgrave.
• Walley Christine (2013) Exit Zero: Family and Class in Postindustrial Chicago. Chicago, London: University of Chicago Press.
• Warner W. Lloyd, Lunt Paul (1941) The Social Life of a Modern Community. New Haven: Yale Univeristy Press.
• Weiss Anja (2005) The Transnationalization of Social Inequality: Conceptualizing Social Positions on a World Scale. „Current Sociology”, vol. 53, s. 707–728.
• Wilson Jacqueline (2002) Invisible Racism: The Language and Ontology of White Trash. „Critique of Anthropology”, vol. 22, s. 387−401.
• World Economic Forum (2020) The Global Social Mobility Report 2020. Equality, Opportunity and a New Economic Imperative [dostęp 5 lutego 2021 r.]. Dostępny w Internecie: http://www3.weforum.org/docs/Global_Social_Mobility_Report.pdf
• Woroniecka Grażyna (2016) Co znaczy rozumieć w perspektywie i metodzie interakcjonizmu symbolicznego Herberta Blumera? „Roczniki nauk społecznych”, z. 8, s. 51−66.
• Woźniak Wojciech (2012) Nierówności społeczne w polskim dyskursie politycznym. Warszawa: Scholar.
• Zarycki Tomasz (2008) Kapitał kulturowy. Inteligencja w Polsce i w Rosji. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Zweig Michael (2000) The Working Class Majority: America’s Best Kept Secret. Ithaca: ILR Press.
• Zysiak Agata (2016) Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście. Kraków: Nomos.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.17.2.01