Społeczna konstrukcja praw zwierząt na przykładzie kampanii „Zostań Wege na 30 dni”

• Authors: Joanna Jaczewska

Title variants

Społeczna konstrukcja praw zwierząt na przykładzie kampanii „Zostań Wege na 30 dni”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Klasyczne koncepcje tłumaczące powstawanie wartości i norm społecznych odwołują się do mechanizmów, które wpływają korzystnie na rozwój społeczności ludzkich. Jak jednak można wytłumaczyć pojawianie się norm moralnych w stosunku do przedstawicieli innych gatunków? W wymiarze teoretycznym zasadniczą ideą artykułu jest rozszerzenie katalogu sposobów powstawania norm (według klasyfikacji Hansa Joasa). W artykule postanowiono przyjrzeć się strategiom konstruowania praw zwierząt w dyskursie prozwierzęcym za pomocą analizy struktury i treści wypowiedzi. Materiał do analizy zaczerpnięty został z kampanii „Zostań Wege na 30 dni”, zachęcającej do wypróbowania diety roślinnej. W wyniku analiz zidentyfikowano cztery kluczowe strategie mające zmienić stosunek do gatunków pozaludzkich: a) redefinicję statusu zwierząt, b) redefinicję działań człowieka, c) redefinicję jedzenia zwierząt oraz d) sygnalizowanie pozytywnych konsekwencji realizacji praw zwierząt.

EN

Classical explanations of the genesis of social values and norms refer to mechanisms that more or less directly facilitate the development of human societies. However, the explanation of moral norms pertaining to other species remains a riddle. The main theoretical idea of the article is to extend the catalog of ways in which norms emerge (according to Hans Joas’ classification). The article investigates the strategies of animal rights construction within pro-animal discourse using the techniques of structure and content analysis. The analyzed material was derived from the ‘Become Vegan/Vegetarian for 30 Days’ social campaign, whose main goal has been to motivate people to give a plant-based diet a try. Based on the analysis, four main strategies of attitude-change towards non-human species have been identified: a) the redefinition of animal status; b) the redefinition of human action; c) the redefinition of eating animals; and d) the signaling of positive consequences of animal rights implementation.

Keywords

PL

animal studies; analiza dyskursu; prawa zwierząt; wartości; ruchy społeczne; animal studies; analiza dyskursu; prawa zwierząt; wartości; ruchy społeczne

EN

animal studies; animal rights; values; social movements; discourse analysis

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2021
• Volume: 17
• Issue: 2
• Pages: 84-108

Dates

published

2021-05-31

Contributors

author

Joanna Jaczewska

• Uniwersytet Gdański, Zakład Rozwoju Regionalnego

• https://orcid.org/0000-0002-9608-2340

References

• Alexander Jeffrey C. (1988) Introduction: Durkheimian Sociology and Cultural Studies Today [w:] idem, ed., Durkheimian Sociology: Cultural Studies. Cambridge: Cambridge University Press, s. 1–21.
• Alexander Jeffrey C. (2006) The Civil Sphere. New York: Oxford University Press.
• Barcz Anna, Dąbrowska Magdalena (2014) Wstęp [w:] Anna Barcz, Magdalena Dąbrowska, red., Zwierzęta, gender i kultura. Perspektywa ekologiczna, etyczna i krytyczna. Lublin: E-naukowiec, s. 7–15.
• Berger Peter L., Luckmann Thomas (2010) Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy. Przełożył Józef Niżnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Blumer Herbert (2007) Interakcjonizm symboliczny. Przełożyła Grażyna Woroniecka. Kraków: Nomos.
• Burdziej Stanisław (2011) Niektóre problemy z tłumaczeniem Frame Analysis Ervinga Goffmana – perspektywa tłumacza. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 7, nr 2, s. 42–53.
• Coleman James (1990) Foundations of Social Theory. Cambridge, MA: Belknap Press.
• Cook Guy (2015) “A pig is a person” or “you can love a fox and hunt it”: Innovation and tradition in the discursive representation of animals. „Discourse & Society”, vol. 26, no. 5, s. 587–607.
• Cukras-Stelągowska Joanna (2015) Wokół debaty nad ubojem rytualnym w Polsce – analiza dyskursów publicznych. „Społeczeństwo i Polityka”, t. 4, nr 45, s. 139–156.
• Douglas Mary (2007) Czystość i Zmaza. Przełożyła Marta Bucholc. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Fairclough Norman (1992) Discourse and Social Change. Cambridge: Polity Press.
• Francuz Grzegorz (2011) Strategie przypisywania statusu moralnego istotom żywym. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Freeman Carrie P. (2010) Framing Animal Rights in the “Go Veg” Campaigns of U.S. Animal Rights Organizations. „Society and Animals”, no. 18, s. 163–182.
• Freeman Carrie.P (2013) Stepping Up to the Veggie Plate: Framing Veganism as Living Your Values [w:] Emily Plec, ed., Perspectives on Human Animal Communication: Intercultural Communication. New York: Routledge, s. 93–112.
• Goffman Erving (1981) Człowiek w teatrze życia codziennego. Przełożyli Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak. Warszawa: PIW.
• Gzyra Dariusz (2017) Problemy ekstensjonizmu etycznego [w:] Beata A. Nowak, Kamil Maciąg, red., Filozoficzne rozważania o naturze człowieka, Lublin: Wydawnictwo Naukowe TYGIEL, s. 135–149.
• Habermas Jurgen (2005) Faktyczność i obowiązywanie: teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Przełożyli Adam Romaniuk, Robert Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Haidt Jonathan (2001) The Emotional Dog and Its Rational Tail: A Social Intuitionist Approach to Moral Judgment. „Psychological Review”, vol. 108, no. 4, s. 814–834.
• Herzog Harold A., Golden Lauren L. (2009) Moral Emotions and Social Activism: The Case of Animal Rights. „Journal of Social Issues”, vol. 65, no. 3, s. 485–498.
• Honneth Axel (2012) Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Przełożył Jakub Duraj. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Jacobsson Kerstin, Lindblom Jonas (2013) Emotion work in animal rights activism: A moral-sociological perspective. „Acta Sociologica”, vol. 56, no. 1, s. 55–68.
• Jasper James M., Poulsen Jane D. (1995) Recruiting Strangers and Friends: Moral Shocks and Social Networks in Animal Rights and Anti-Nuclear Protests. „Social Problems”, vol. 42, no. 4, s. 493–512.
• Joas Hans (2010) Powstawanie wartości. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Joy Melanie (2017) Beyond Beliefs: A Guide to Improving Relationships and Communication for Vegans, Vegetarians, and Meat Eaters. Petaluma, CA: Roundtree Press.
• Kaczmarczyk Michał (2019) An Invasion of Tricksters: Critical Remarks on Bruno Latour’s Social Theory and Its Polish Reception. „Studia Socjologiczne”, t. 235, nr 4, s. 5–44.
• Konecki Krzysztof T. (2005) Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno-symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Scholar.
• Luhmann Niklas (2012) Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Mamzer Hanna (2014) Zwierzę jako podmiot. O metastrategiach kolonizowania przyrody. „Porównania”, nr 15, s. 75–90.
• McDonald Barbara (2000) “Once you know something, you can’t not know it”: An empirical look at becoming vegan. „Society & Animals”, vol. 8, no. 1, s. 1–23.
• Nowosielski Michał (2011) Socjologiczna refleksja na temat ruchów społecznych. „Przegląd Zachodni”, nr 4, s. 3–28.
• Parsons Talcott (2009) System społeczny. Przełożył Michał Kaczmarczyk. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Peters Anne (2020) Introduction [w:] Anne Peters, ed., Studies in Global Animal Law. Heidelberg: Max Planck Institute for Comparative Public Law and International Law, s. 1–13.
• Pisarek Walery (2000) Polskie słowa sztandarowe i ich publiczność: lata dziewięćdziesiąte. „Zeszyty prasoznawcze”, t. 43, nr 3–4, s. 19–41.
• Pręgowski Michał P. (2014) „Najwierniejszy, najukochańszy”. Ostatnie pożegnania opiekunów z psami [w:] Michał P. Pręgowski, Justyna Włodarczyk, red., Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, s. 157–178.
• Rancew-Sikora Dorota (2009) Sens polowania. Współczesne znaczenia tradycyjnych praktyk na przykładzie dyskursu łowieckiego. Warszawa: Scholar.
• Rancew-Sikora Dorota (2010) Procedury zaznaczania i przekraczania granic gatunku ludzkiego w opowieściach miłośników zwierząt [w:] Krzysztof T. Konecki, Anna Kacperczyk, red., Procesy tożsamościowe. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 113–138.
• Rorty Richard (1996) Przygodność, ironia i solidarność. Przełożył Jan Popowski. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
• Rozin Paul, Haidt Jonathan, McCauley Clark R. (2008) Disgust [w:] Michael Lewis, Jeannette M. Haviland-Jones, Lisa F. Barrett, eds., Handbook of Emotions, third edition. New York: Guilford Press, s. 757–776.
• Ryan Charlotte, Gamson William A. (2006) The Art of Reframing Political Debates. „Contexts”, vol. 5, no. 1, s. 13–18.
• Searle John (1999) Umysł, język, społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość. Przełożyła Dominika Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Cis.
• Simmel Georg (2006) Most i drzwi. Wybór esejów. Przełożyła Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Snow David A., Benford Robert D. (1988) Ideology, Frame Resonance and Participant Mobilization [w:] Bert Klandermans, Hanspeter Kriesi, Sidney G. Tarrow, eds., From structure to action: Comparing social movement research across cultures. Greenwich: JAI Press, s. 197–218.
• Sztompka Piotr (2012) Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Tazbir Janusz (1993) Okrucieństwo w nowożytnej Europie. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”.
• van Dijk Teun A. (2001) Badania nad dyskursem [w:] Teun A. van Dijk, red., Dyskurs jako struktura i proces. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.17.2.05