Fotografia socjologiczna – w kierunku reportażu dialogicznego

• Authors: Tomasz Marcysiak

Title variants

EN

Sociological Photography: Toward Dialogical Reportage

Abstracts

EN

Almost 10 years of cooperation with a photographer who accompanies me in field research prompts me to share my reflections and methodological comments resulting from the experience of building relationships between a researcher, an informant (informants), and a photographer. Following Piotr Sztompka, I would call this experience the process of shaping the sociological visual imagination. In general, dialogic reportage is about experiencing the world of others and about learning to discover another person as he/she sees himself/herself in the surrounding reality. In the article, I discuss the issues of dialog in visual research, the principles of good practice in sociological photography, and the idea of dialog reportage, illustrating the text with photographs from my own field research carried out as part of projects such as: ‘The identity of the post-immigrant community based on the example of Kosznajderia,’ ‘Everyday life of the inhabitants of the Cekcyn commune in the Tuchola Forest,’ ‘The impact of archaeological research on the integration of local communities under the project 1000 years of Upper Lusatia,’ and ‘Biographical sketches of the companions of the Volunteer Fire Brigades in the Golub-Dobrzyń commune.’ The author of all the photos is Dariusz Bareya, an artist photographer from Bydgoszcz.

PL

Niemal 10-letnia współpraca z fotografem, który towarzyszy mi w badaniach terenowych, skłania do podzielenia się refleksją i uwagami metodologicznymi wynikającymi z doświadczenia budowania relacji pomiędzy badaczem, informatorem (informatorami) a fotografem. Doświadczenie to nazwałbym, za Piotrem Sztompką, procesem kształtowania się socjologicznej wyobraźni wizualnej. W ogólnym rozumieniu reportaż dialogiczny polega na doświadczaniu świata innych oraz na nauce odkrywania drugiego człowieka takim, jakim on sam widzi siebie w otaczającej go rzeczywistości. W artykule omawiam kwestie dialogu w badaniach wizualnych, zasady dobrej praktyki fotografii socjologicznej oraz ideę reportażu dialogicznego, ilustrując fotografiami z własnych badań terenowych prowadzonych w ramach takich projektów jak: „Tożsamość społeczności postmigracyjnej na przykładzie Kosznajderii”, „Życie codzienne mieszkańców gminy Cekcyn w Borach Tucholskich”, „Wpływ badań archeologicznych na integrację społeczności lokalnych w ramach projektu 1000 lat Górnych Łużyc” oraz „Szkice biograficzne druhów Ochotniczych Straży Pożarnych w gminie Golub-Dobrzyń”. Autorem wszystkich fotografii jest bydgoski artysta fotografik Dariusz Bareya.

Keywords

PL

reportaż dialogiczny; fotografia; fotoreportaż; socjologia wizualna; fotografia dokumentalistyczna; wyobraźnia wizualna

EN

dialog reportage; photography; photojournalism; visual sociology; documentary photography; visual imagination

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2021
• Volume: 17
• Issue: 4
• Pages: 44-66

Dates

published

2021

Contributors

author

Tomasz Marcysiak

• Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu

• https://orcid.org/0000000307331956

References

• Babbie Earl (2007) Badania społeczne w praktyce. Przełożyli Agnieszka Kłoskowska-Dudzińska i in. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bang Hyejin i in. (2016) Picture Perfect: How Photographs Influence Emotion, Attention and Selection in Social Media News Posts. Odczyt zaprezentowany w 2016 r. podczas „Annual Conference of the Association for Education in Journalism and Mass Communication”, Minneapolis.
• Baruchel Sylvain i in. (2006) Photo Elicitation Interview (PEI): Using Photos to Elicit Children’s Perspectives. „International Journal of Qualitative Methods”, vol. 5, no. 3, s. 1–9. DOI: https://doi.org/10.1177/160940690600500301 https://journals.sagepub.com/home/ijq [dostęp 18.05.2021].
• Becker Howard Saul (1974) Photography and Sociology. „Studies in Visual Communication”, vol. 1, s. 3–26. https://repository.upenn.edu/svc/vol1/iss1/3 [dostęp 19.04.2021].
• Becker Howard Saul (1995) Visual sociology, documentary photography, and photojournalism: It’s (almost) all a matter of context. „Visual Sociology”, vol. 10, no. (1-2), s. 5–14.
• Becker Howard Saul (2012) Socjologia wizualna, fotografia dokumentalna i fotografia reporterska: prawie wszystko zależy od kontekstu [w:] Małgorzata Boguni-Borowska, Piotr Sztompka, red., Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej. Warszawa: Wydawnictwo ZNAK, s. 761–778.
• Bohm David (2003) On Dialogue. Edited by Lee Nichol. London, New York: Taylor & Francis e-Library.
• Dempsey John V., Tucker Susan A. (1994) Using Photo-Interviewing as a Tool for Research and Evaluation. „Educational Technology”, vol. 34, no. 4, s. 55–62 http://www.jstor.org/stable/44428176 [dostęp 15.09.2021].
• Fairey Tiffany, Orton Liz (2019) Photography as Dialogue. „Photography and Culture”, vol. 12, no. 3, s. 299−305.
• Gagnon Julie (2008) Ces lieux qui m’habitent. Faculté d’aménagement, d’architecture et des arts visuels. Québec: Université Laval.
• Gauβ Karl-Markus (2015) Umierający Europejczycy. Przełożyła Alicja Rosenau. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Harper Douglas (2016) The Development of Visual Sociology: A view from the inside. „Società Mutamento Politica”, vol. 7, no. 14, s. 237–250.
• Heng Terence (2016) Visual Methods in the Field. Photography for the Social Sciences. London: Routledge.
• Heng Terence (2019) Creating Visual Essays: Narrative and Thematic Approaches [w:] L. Pauwels, D. Mannay, eds., The Sage Handbook of Visual Research Methods. London: Sage, s. 617–628.
• Heng Terence (2020) Of Gods, Gifts and Ghosts. London: Routledge.
• Jeffrey Ian (2014) Jak czytać fotografię. Lekcje mistrzów fotografii. Przełożył Jakub Jedliński. Kraków: UNIVERSITAS.
• Jones Stacy Holman, Adams Tony E., Ellis Carolin (2015) Handbook of Autoethnography. Routledge: Walnut Creek.
• Kafar Marcin, Kacperczyk Anna (2020) Autoetnograficzne „zbliżenia” i „oddalenia”. O autetnografii w Polsce. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kay Tamara (2011) Building Solidarity with Subjects and Audience in Sociology and Documentary Photography. „Sociological Forum”, vol. 26, no. 2, s. 424–430.
• Konecki Krzysztof Tomasz (2019) Kreatywność w badaniach jakościowych. Pomiędzy procedurami a intuicją. „Przegląd Socjologii Jakościowej”. t. 15, nr 3, s. 30–54. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.15.3.03 http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/index_pl.php [dostęp 17.11.2021].
• Konecki Krzysztof Tomasz, Kacperczyk Anna (2020) Wizualizacje życia codziennego w badaniach interakcjonistycznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kuszyk Karolina (2019) Poniemieckie. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Lévi-Strauss Claude (2020) Mit i znaczenie. Pięć wykładów przygotowanych dla radia przez Claude’a Lévi-Straussa. Przełożyli Monika Eccles, Rafał Wiśniewski. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Marcysiak Tomasz (2015) Życie społeczne w gminie Cekcyn. Szkic socjologiczny. Toruń: WSB w Toruniu.
• Marcysiak Tomasz (2019a) Kosznajderia – przerwana tożsamość [w:] Anna Brzezińska, Agnieszka Szczepaniak-Koll, Anna Szymoszyn, red., 300 lat Bambrów w Poznaniu. Wkład małych wspólnot migracyjnych w dziedzictwo kulturowe Polski. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, s. 88–114.
• Marcysiak Tomasz (2019b) WODA NAPRZÓD! Szkice z wywiadów autobiograficznych druhów Ochotniczych Straży Pożarnych z gminy wiejskiej Golub-Dobrzyń. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Marcysiak Tomasz, Pretkiel Ilona, Raszkowska Aneta (2017) Between Sociology and Archaeology – On Advantages of Interdisciplinary Research in Villages of Former Recovered Territories. „Torun Social Science Review”, vol. 3, no 2/2017 s. 11–21.
• Meron Yaron (2019) Photographic (In)authenticity Making Strange as a Creative Practice Response. „Video Journal of Education and Pedagogy”, vol. 4, no. 2, s. 60–81. DOI: 10.1163/23644583-00401018 https://videoeducationjournal.springeropen.com/ [dostęp 17.11.2021].
• Morris John Godfrey (2007) Zdobyć zdjęcie. Moja historia fotografii prasowej. Przełożył Maciej Świerkocki. Warszawa: Wydawnictwo Cyklady.
• Olechnicki Krzysztof (2003) Antropologia obrazu. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Pajączkowska Agnieszka (2019) Wędrowny Zakład Fotograficzny. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Pollack Martin (2017) Topografia pamięci. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Roland Barthes (1999) Camera Lucida: Reflections on Photography. New York: Farrar, Straus & Giroux Inc.
• Rose Gillian (2010) Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością. Przełożyła Ewa Klekot. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rouillé André (2007) Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną. Przełożył Oskar Hedemann. Kraków: TAiWPN UNIVERSITATIS.
• Rychliński Stanisław (2001) Lustracje społeczne. Warszawa: Instytut Polityki Społecznej i Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
• Serafinelli Elisa (2017) Analysis of Photo Sharing and Visual Social Relationships. Instagram as Case Study. „Photographies”, vol. 10, no. 1, s. 91–111. DOI: https://doi.org/10.1080/17540763.2016.1258657 https://www.tandfonline.com/toc/rpho20/current [dostęp 11.09.2021].
• Sontag Susan (2012) Świat obrazów [w:] Małgorzata Boguni-Borowska, Piotr Sztompka, red., Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej. Warszawa: Wydawnictwo ZNAK, s. 387–404.
• Stachowska Iwona (2009) Między dokumentacją a kreacją. Rola ciała w fotografii współczesnej. „Pismo Artystyczne”, Format 57/2009, s. 7–10.
• Stanley Nick (1996) Photography and the Politics of Engagement. „Journal of Art & Design Education”, vol. 15, no. 1, s. 95–100. DOI: 10.1111/j.1476-8070.1996.tb00653.x https://onlinelibrary.wiley.com/journal/14768070 [dostęp 12.09.2021].
• Suchar Charles S. (1997) Grounding Visual Sociology Research in Shooting Scripts. „Qualitative Sociology”, vol. 20, no. 1, s. 33–55.
• Szarkowski John (2005) The Photographer’s Eye and Stephen Shore. The Nature of Photographs [w:] Ashley la Grange, ed., Basic Critical Theory for Photographers. Linacre House, Jordan Hill, Oxford: Elsevier, s. 15−29.
• Sztompka Piotr (2005) Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Sztompka Piotr (2012) Wyobraźnia wizualna i socjologia [w:] Małgorzata Boguni-Borowska, Piotr Sztompka, red., Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej. Warszawa: Wydawnictwo ZNAK, s. 11–41.
• Urry John (2007) Spojrzenie turysty. Przełożyła Alicja Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.17.4.03

Biblioteka Nauki

2033736