Wybory niekonkurencyjne w Polsce – wyniki badań terenowych

• Authors: Paweł Stępień , Michał Pierzgalski

Title variants

EN

Uncontested Seats in Poland: Results of a Field Research

Abstracts

EN

In democratic elections, it happens that a plebiscite is held as a result of the so-called uncontested election (i.e. elections in which the number of candidates is not greater than the number of seats). In this article, we present the results of field research on the phenomenon of uncontested seats of Polish mayors (village and city mayors). We triangulate the methods; data collected in the field undergoes qualitative analysis, after which we confront the conclusions with data from the National Electoral Commission and the Local Data Bank of the Central Statistical Office of Poland. In the qualitative analysis, we use two-level variable coding and the inductive approach, while in the quantitative analysis, we use logistic regression and graphical methods (box-plots and maps). Our research shows that uncontested sets are conducive to a large margin of victory, first ballot, polity size (the number of inhabitants), and the inhabitants’ subjective satisfaction with the investments made by mayors.

PL

W wyborach demokratycznych zdarza się, że na skutek zgłoszenia tylko jednego kandydata zostaje przeprowadzony plebiscyt – jest to tzw. elekcja niekonkurencyjna (ang. uncontested election). W artykule przedstawiono wyniki badań terenowych nad zjawiskiem wyborów niekonkurencyjnych wójtów, burmistrzów, prezydentów miast (WBP), dokonano triangulacji metod – dane zebrane w terenie poddano jakościowemu opracowaniu, a następnie wnioski z realizacji terenowej skonfrontowano (tam, gdzie to oczywiście możliwe) z danymi zastanymi (Państwowej Komisji Wyborczej oraz Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego). W analizie jakościowej zastosowano dwupoziomowe kodowanie zmiennych oraz podejście indukcyjne, natomiast w analizie ilościowej regresję logistyczną oraz metody graficzne (wykresy pudełkowe i mapy). Wyniki przeprowadzonych badań pokazują, że wy- borom niekonkurencyjnym sprzyjają: duży margines zwycięstwa urzędującego WBP w elekcji poprzedzającej elekcję niekonkurencyjną, jego zwycięstwo w I turze głosowania, wielkość gminy (rozumiana jako liczba mieszkańców) oraz subiektywnie pojmowane zadowolenie mieszkańców ze zrealizowanych w gminie inwestycji.

Keywords

PL

wybory niekonkurencyjne; 'uncontested seats'; wybory lokalne; samorząd terytorialny

EN

uncontested seats; local elections; local government; Poland

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2023
• Volume: 19
• Issue: 1
• Pages: 60-89

Dates

published

2023

Contributors

author

Paweł Stępień

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000235031056

author

Michał Pierzgalski

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000191859272

References

• Abramowitz Alan, Alexander Brad, Gunning Matthew (2006), Don’t Blame Redistricting for Uncompetitive Elections, „Political Science and Politics”, vol. 39(1), s. 87–90, https://doi.org/10.1017/S1049096506060185
• Aggarwal Reena, Dahiya Sandeep, Prabhala Naqpurnanand (2019), The power of shareholder votes: Evidence from uncontested director elections, „Journal of Financial Economics”, vol. 133(1), s. 134–153, https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2018.12.002
• Ananth Pur Kripa (2007), Rivalry or Synergy? Formal and Informal Local Governance in Rural India, „Development and Change”, vol. 38(3), s. 401–421, https://doi.org/10.1111/j.1467-7660.2007.00417.x
• Ansolabehere Stephen, Snyder James (2002), The Incumbency Advantage in US Elections: An Analysis of State and Federal Offices, 1942–2000, „Election Law Journal”, vol. 1(3), s. 315–338, https://doi.org/10.1089/153312902760137578
• Antoszewski Andrzej (2019), Recenzja rozprawy doktorskiej mgra Pawła Stępnia pt. Wybory niekonkurencyjne do organów stanowiących samorządu terytorialnego w Polsce, https://www.wsmip.uni.lodz.pl/fileadmin/Wydzialy/Wydzial_Studiow_Miedzynarodowych_i_Politologicznych/wydzial/awansowe/doktorskie/stepien/SP_rec-AA.pdf [dostęp: 21.11.2021].
• Antoszewski Andrzej, Herbut Ryszard (1997), Demokracje zachodnioeuropejskie: analiza porównawcza, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Babbie Earl (2013), Podstawy badań społecznych, przełożył Witold Betkiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bartnicki Sławomir (2016), Uwarunkowania przewagi kandydatów w wyborach bezpośrednich do gminnej egzekutywy, „Acta Politica Polonica”, nr 36, s. 35–48, https://doi.org/10.18276/ap.2016.36-03
• Bartnicki Sławomir (2017), Egzemplifikacja efektu inkumbenta w wyborach bezpośrednich kierowników gminnej egzekutywy w Polsce i jego strukturalne uwarunkowania, „Acta Politica Polonica”, nr 41, s. 55–68, https://doi.org/10.18276/ap.2017.41-04
• Bartnicki Sławomir (2018), Uwarunkowania szans wyborczych ubiegających się o reelekcję wójtów i burmistrzów w wyborach w 2014 roku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, nr 25(1), s. 133–155, https://doi.org/10.17951/k.2018.25.1.133
• Bartnicki Sławomir (2019a), Głosowanie klientelizmem pisane, czyli jak zwiększać szanse reelekcji w wyborach wójtów i burmistrzów, „Studia Socjologiczne”, nr 232(1), s. 65–93.
• Bartnicki Sławomir (2019b), Czy wpisy na wniosek do rejestru stałego wyborców w gminach wpływają na wyniki wyborów organu wykonawczego gmin?, „Przegląd Socjologiczny”, nr 68(1), s. 39–75.
• Basham Patrick, Polhill Dennis (2005), Uncompetitive elections and the American political system, „Policy Analisis”, no. 547, https://www.cato.org/sites/cato.org/files/pubs/pdf/pa547.pdf [dostęp: 25.09.2022].
• Blais André, Dobrzyńska Agnieszka (1998), Turnout in Electoral Democracies, „European Journal of Political Research”, vol. 33(2), s. 239–261, https://doi.org/10.1111/1475-6765.00382
• Blais André, Lago Ignacio (2009), A general measure of district competitiveness, „Electoral Studies”, vol. 28(1), s. 94–100, https://doi.org/10.1016/j.electstud.2008.07.007
• Bogdanor V. (2011), 2011 English Local Election, https://www.electoral-reform.org.uk/latest-news-and-research/publications/2011-english-local-elections/ [dostęp: 25.09.2022].
• Butler David, Howard Penniman, Austin Ranney (1981), Electoral systems. Democracy at the polls: A comparative study of competitive national elections, Washington–London: American Enterprise Institute for Public Policy Research.
• Buus Niels, Perron Amelie (2020), The quality of quality criteria: Replicating the development of the Consolidated Criteria for Reporting Qualitative Research (COREQ), „International Journal of Nursing Studies”, vol. 102, s. 1–8, https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2019.103452
• Caramani Daniele (2003), The End of Silent Elections: The Birth of Electoral Competition, 1832–1915, „Party Politics”, vol. 9(4), s. 411–443, https://doi.org/10.1177/135406880394001
• Carey John, Niemi Richard, Powell Lynda (2000), Incumbency and the Probability of Reelection in State Legislative Elections, „Journal of Politics”, vol. 62(3), s. 671–700, https://doi.org/10.1111/0022-3816.00029
• Chandra Yanto, Shang Liang (2019), Qualitative Research Using R: A Systematic Approach, Singapore: Springer, https://doi.org/10.1007/978-981-13-3170-1
• Converse Philip, Clausen Aage, Miller Warren (1965), Electoral Myth and Reality: The 1964 Election, „The American Political Science Review”, vol. 9(2), s. 321–336, https://doi.org/10.2307/1953052
• Cox Gary (1999), Electoral rules and electoral coordination, „Annual Review of Political Science”, vol. 2(1), s. 145–161, https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.2.1.145
• Cox Gary, Katz Jonathan (1996), Why Did the Incumbency Advantage in US House Elections Grow?, „American Journal of Political Science”, vol. 40(22), s. 478–497, https://doi.org/10.2307/2111633
• Cox Gary, Katz Jonathan (2002), Elbridge Gerry’s Salamander: The Electoral Consequences of the Reapportionment Revolution, London: Cambridge University Press, https://doi.org/10.1017/CBO9780511606212
• Cox Gary, Morgenstern Scott (1995), The incumbency advantage in multimember districts: Evidence from the US States, „Legislative Studies Quarterly”, vol. 20(3), s. 329–349.
• Cox Gary, Fiva Jon, Smith Daniel (2020), Measuring the Competitiveness of Elections, „Political Analysis”, vol. 28(2), s. 168–185, https://doi.org/10.1017/pan.2019.28
• Dahl Robert A. (1995), Demokracja i jej krytycy, przełożył Stefan Amsterdamski, Kraków: Wydawnictwo Znak. Dahl Robert, Tufte Edward (1973), Size and democracy, Stanford: Stanford University Press.
• Diamond Larry (2002), Elections Without Democracy: Thinking About Hybrid Regimes, „Journal of Democracy”, vol. 13(2), s. 21–35, https://doi.org/10.1353/jod.2002.0025
• Endersby James, Galatas Steven, Rackaway Chapman (2002), Closeness Counts in Canada: Voter Participation in the 1993 and 1997 Federal Elections, „The Journal of Politics”, vol. 64(2), s. 610–631, https://doi.org/10.1111/1468-2508.00143
• Flis Jarosław, Stolicki Dariusz (2017), JOW-y w gminach: lokalne partie władzy a nowe reguły rywalizacji, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 79(3), s. 253–266, https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.3.20
• Flis Jarosław, Gendźwiłł Adam, Stolicki Dariusz (2018), Rywale włodarzy: doświadczenia i szanse samorządowych pretendentów, „e-Politikon”, nr 26, s. 33–64.
• Franklin Mark (2004), Voter Turnout and the Dynamics of Electoral Competition in Established Democracies since 1945, London: Cambridge University Press, https://doi.org/10.1017/CBO9780511616884
• Gajdos Artur (2018), Analiza wyników wyborów prezydentów, burmistrzów i wójtów w latach 2002–2018, „Raport NIST”, nr 5, s. 1–20.
• Gelman Andrew, King Gary (1990), Estimating Incumbency Advantage without Bias, „American Journal of Political Science”, vol. 34(4), s. 1142–1164, https://doi.org/10.2307/2111475
• Gendźwiłł Adam (2015), Zmiany niezauważone? O tym, jak zadziałały jednomandatowe okręgi wyborcze w wyborach do rad gmin w 2014 roku, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Gendźwiłł Adam (2017), Różne wybory, różne elektoraty? Specyfika uczestnictwa w wyborach lokalnych, „Studia Socjologiczne”, nr 224(1), s. 81–102.
• Gendźwiłł Adam (2020), Wybory lokalne w Polsce: uczestnictwo, konkurencja i reprezentacja polityczna w demokracjach mniejszej skali, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Gendźwiłł Adam, Żółtak Tomasz, Rutkowski Jakub (2015), Niekonkurencyjne wybory, brakujący kandydaci. Dlaczego niektóre komitety wyborcze nie wystawiają kandydatów na burmistrzów?, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 4(62), s. 64–79.
• Hogan Robert (2004), Challenger Emergence, Incumbent Success, and Electoral Accountability in State Legislative Elections, „The Journal of Politics”, vol. 66(4), s. 1283–1303, https://doi.org/10.1111/j.0022-3816.2004.00300.x
• Jackman Robert (1987), Political Institutions and Voter Turnout in the Industrial. Democracies, „American Political Science Review”, vol. 81(2), s. 405–423, https://doi.org/10.2307/1961959
• Jankowski Michael, Müller Stefan (2021), The incumbency advantage in second-order PR elections: Evidence from the Irish context, 1942–2019, „Electoral Studies”, vol. 71, https://doi.org/10.1016/j.electstud.2021.102331
• Kjaer Ulrik (2007), The decreasing number of candidates at Danish local elections: Local democracy in crisis?, „Local Government Studies”, vol. 33(2), s. 195–213, https://doi.org/10.1080/03003930701198599
• Konisky David, Ueda Michiko (2011), The Effects of Uncontested Elections on Legislator Performance, „Legislative Studies Quarterly”, vol. 36(2), s. 199–229, https://doi.org/10.1111/j.1939-9162.2011.00011.x
• Lay Cornelis, Hanif Hasrul, Rohman Noor (2017), The Rise of Uncontested Elections in Indonesia: Case Studies of Pati and Jayapura, „Contemporary Southeast Asia”, vol. 39(3), s. 427–448, https://doi.org/10.1355/cs39-3b
• Lee David (2008), Randomized experiments from non-random selection in U.S. House elections, „Journal of Econometrics”, vol. 142(2), s. 675–697, https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.004
• Levitsky Steven, Way Lucan (2002), Elections Without Democracy: The Rise of Competitive Authoritarianism, „Journal of Democracy”, vol. 13(2), s. 51–65, https://doi.org/10.1353/jod.2002.0026
• Lindell Noah (2017), One Person, No Votes: Unopposed Candidate Statutes and the State of Election Law, „Wisconsin Law Review”, no. 5, s. 885–954.
• Mazurkiewicz Marek (2020), Wybory niekonkurencyjne w Polsce na poziomie lokalnym – wstępne oceny, „Studia Regionalne i Lokalne”, nr 21(79), s. 97–113.
• Mazurkiewicz Marek (2021), Non-competitive Elections at the Local Level and the Incumbency Advantage of Mayors-Research Experiences from Poland, „Lex Localis – Journal of Local Self-Government”, vol. 19(4), s. 1015–1041, https://doi.org/10.4335/19.3.1015-1041(2021)
• Michalak Bartłomiej, Sokala Andrzej, Uziębło Piotr (2013), Leksykon prawa wyborczego i referendalnego oraz systemów wyborczych, Warszawa: Wolters Kluwer.
• Nohlen Dieter (2004), Prawo wyborcze i system partyjny: o teorii systemów wyborczych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Rallings Colin, Thrasher Michael, Denver David (2005), Trends in local elections in Britain, 1975–2003, „Local Government Studies”, vol. 31(4), s. 393–413, https://doi.org/10.1080/03003930500136725
• Redmond Paul, Regan John (2015), Incumbency advantage in a proportional electoral system: A regression discontinuity analysis of Irish elections, „European Journal of Political Economy”, vol. 38, s. 244–256, https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2015.03.002
• Sartori Giovanni (1994), Teoria demokracji, przełożył Piotr Amsterdamski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sartori Giovanni (2005), Parties and party systems: A framework for analysis, Colchester: ECPR Press.
• Schumpeter Joseph (1995), Kapitalizm, socjalizm, demokracja, przełożył Michał Rusiński, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sharman Campbell (2003), Uncontested Seats and the Evolution of Party Competition: The Australian Case, „Party Politics”, vol. 9(6), s. 679–702, https://doi.org/10.1177/13540688030096002
• Skotnicki Krzysztof (2007), Wpływ funkcji wyborów na prawo wyborcze i system wyborczy. Zarys problematyki, „Przegląd Sejmowy”, nr 2(79), s. 11–28.
• Squire Peverill (1989), Competition and uncontested seats in US House elections, „Legislative Studies Quarterly”, vol. 14(2), s. 281–295.
• Squire Peverill (1992), Legislative professionalization and membership diversity in state legislatures, „Legislative Studies Quarterly”, vol. 17(1), s. 69–79.
• Squire Peverill (2000), Uncontested seats in state legislative elections, „Legislative Studies Quarterly”, vol. 25(1), s. 131–146.
• Stępień Paweł (2021), Wybory bez wyborów. Niekonkurencyjne elekcje do rad gminnych w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Stępień Paweł, Pierzgalski Michał (2022), Wybory niekonkurencyjne – dowody z elekcji lokalnych w Polsce, „Studia Socjologiczne”, nr 2(245), s. 191–218.
• Tong Allison, Sainsbury Peter, Craig Jonathan (2007), Consolidated criteria for reporting qualitative research (COREQ): a 32-item checklist for interviews and focus groups, „International Journal for Quality in Health Care”, vol. 19(6), s. 349–357, https://doi.org/10.1093/intqhc/mzm042
• Trounstine Jessica (2011), Evidence of a Local Incumbency Advantage, „Legislative Studies Quarterly”, vol. 36(2), s. 255–280, https://doi.org/10.1111/j.1939-9162.2011.00013.x
• Turska-Kawa Agnieszka, Wojtasik Waldemar (2020), Incumbency Advantage in the Context of Electoral Manipulation. Experiences of Local Elections in Poland, „Lex Localis – Journal of Local Self-Government”, vol. 18(4), s. 647–674, https://doi.org/10.4335/18.3.647-674(2020)
• Wrighton Mark, Squire Peverill (1997), Uncontested Seats and Electoral Competition for the U.S. House of Representatives Over Time, „The Journal of Politics”, vol. 59(2), s. 452–468, https://doi.org/10.1017/S0022381600053524

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.19.1.04

Biblioteka Nauki

28033778