Opiekunowie domowi seniorów z demencją w rzeczywistości pandemicznej

• Authors: Edyta Janus

Title variants

EN

Home Caregivers of Seniors with Dementia in the Pandemic Reality

Abstracts

EN

The pandemic has had a significant impact on the social reality, the current characteristics of which include: unpredictability, permanent change, and difficulties in defining actions to deal with the consequences of the existing threats, both at the macro and micro level. This situation particularly affects groups that need social support. One of them includes home caregivers of people suffering from dementia. The aim of the article is to present the situation of home caregivers who take care of their family members suffering from dementia. The description is based on data obtained in random interviews carried out in 2021 on a sample selected in a purposeful manner. The respondents recognized that the pandemic had a significant impact on the way they function, in particular: the way they provide care (a feeling of greater burden due to limited institutional support and access to medical care), the need to function in virtual reality, an increase in the sense of exclusion, and the deterioration of mood resulting from both from personal experience and observation of the condition of the person under their care.

PL

Wybuch pandemii w znaczący sposób wpłynął na rzeczywistość społeczną, której obecna charakterystyka odnosi się przede wszystkim do nieprzewidywalności, permanentnej zmiany i trudności w określeniu działań pozwalających poradzić sobie z konsekwencjami występujących zagrożeń, zarówno na poziomie makro, jak i mikro. Sytuacja ta w sposób szczególny dotyka grup, które jeszcze przed wybuchem pandemii potrzebowały wsparcia. Jedną z nich stanowią opiekunowie domowi osób cierpiących na demencję. Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji opiekunów domowych, związanej ze świadczeniem opieki na rzecz ich bliskich chorujących na demencję w kontekście pandemii. Opis dokonywany jest na podstawie danych pozyskanych w wywiadach swobodnych pogłębionych, zrealizowanych w 2021 roku na próbie dobranej w sposób celowy. Badani uznali, że pandemia w zdecydowany sposób wpłynęła na ich funkcjonowanie, w szczególności na sprawowanie opieki (poczucie większego obciążenia ze względu na ograniczenie wsparcia instytucjonalnego i dostępności do podmiotów medycznych), konieczność odnalezienia się w rzeczywistości wirtualnej, wzrost poczucia wykluczenia oraz pogorszenie nastroju wynikające zarówno z doświadczeń osobistych, jak i obserwacji stanu osoby pozostającej pod ich opieką.

Keywords

PL

opiekunowie domowi; demencja; COVID-19

EN

caregivers; dementia; COVID-19

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2023
• Volume: 19
• Issue: 3
• Pages: 116-131

Dates

published

2023

Contributors

author

Edyta Janus

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

• https://orcid.org/0000000226271103

References

• Altieri Manuela, Santangelo Gabriella (2021), The psychological impact of COVID-19 pandemic and lockdown on caregivers of people with dementia, „American Journal of Geriatric Psychiatry”, vol. 29(1), s. 27–34.
• Barczak Anna, Hintze Beata (2022), Early diagnosis of behavioral variant of frontotemporal dementia – a clinical perspective, „Neuropsychiatry and Neuropsychology”, vol. 17(1), s. 16–23.
• Beck Ulrich (2002), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Beck Ulrich (2012), Społeczeństwo światowego ryzyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bilikiewicz Adam, Parnowski Tadeusz (2009), Starzenie się i zaburzenia psychiczne wieku podeszłego, [w:] Adam Bilikiewicz (red.), Psychiatria, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 457–500.
• Carcavilla Nuria, Pozo Ana Sofia, González Belén, Moral-Cuesta Débora, Roldán José Joaquín, Erice Victoria, Ganzua Remírez Ana de (2021), Needs of Dementia Family Caregivers in Spain During the COVID-19 Pandemic, „Journal of Alzheimers Disease”, vol. 80(2), s. 533–537.
• Cohen Gabriela, Russo Maria Julieta, Campos Jorge, Allegri Ricardo (2020), Living with dementia: increased level of caregiver stress in times of COVID-19, „International Psychogeriatric”, vol. (32)11, s. 1377–1381.
• Creswell John (2013), Projektowanie badań naukowych. Metody ilościowe, jakościowe i mieszane, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Długosz Piotr (2021), Trauma pandemii COVID-19 w Polskim społeczeństwie, Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
• Drozdowski Rafał, Frąckowiak Maciej, Krajewski Maciej, Kubacka Małgorzata, Modrzyk Ariel, Rogowski Łukasz, Rura Przemysław, Stamm Agnieszka (2020), Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
• Durda Magdalena (2010), Organizacja opieki nad osobami z demencją w Polsce na tle krajów rozwiniętych i rozwijających się, „Gerontologia Polska”, t. 18(2), s. 76–85.
• Główny Urząd Statystyczny (2021), Wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w jednostkach administracji publicznej, przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 2020 roku, Warszawa.
• Hołyst Brunon (2002), Na granicy życia i śmierci. Studium kryminologiczne i wiktymologiczne, Warszawa: C.F. Muller Lex utilis.
• Huang Si-Sheng (2022), Depression among caregivers of patients with dementia: Associative factors and management approaches, „World Journal of Psychiatry”, vol. 12(1), s. 59–76.
• Iliffe Steve, Drennan Vari (2001), Primary Care and Dementia, London: Jessica Kingsley Publishers.
• Jarkiewicz Jadwiga, Kotapka-Minc Sławomira, Parnowski Tadeusz (2002), Opieka nad chorymi z chorobą Alzheimera w Polsce – ocena aktualnego stanu, [w:] Gaby Schwarz (red.), Choroba Alzheimera. Objawy, leczenie, opieka, pomoc, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 91–94.
• Kaczmarek Maria, Durda Magdalena, Skrzypczak Magdalena, Szwed Anita (2010), Ocena jakości życia opiekunów osób z chorobą Alzheimera, „Gerontologia Polska”, t. 18(2), s. 86–94.
• Kmiecik-Baran Krystyna (1995), HIV/AIDS. Alienacja oraz wsparcie i odrzucenie społeczne, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Leszek Jerzy (2012), Choroba Alzheimera: obecny stan wiedzy, perspektywy terapeutyczne, „Polski Przegląd Neurologiczny”, t. 8(3), s. 101–106.
• Marciniak Arlen, Kiełczewski Tomasz (2021), Choroba Alzheimera. Wyzwanie zdrowotne oraz ekonomiczne obciążenie w starzejącym się społeczeństwie, Warszawa: Biogen Poland Sp. z o.o.
• Mazurkiewicz Agnieszka, Sidor Katarzyna, Podstawka Danuta, Wolak Barbara, Makara-Studzińska Marta (2015), Wpływ wsparcia na jakość życia osób sprawujących opiekę nad chorymi na Alzheimera, „Medycyna Paliatywna”, t. 7(4), s. 250–255.
• Pietkiewicz Igor, Smith Jonathan (2012), Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii, „Czasopismo Psychologiczne”, t. 18(2), s. 361–369.
• Rzecznik Praw Obywatelskich (2016), Raport. Sytuacja osób chorych na chorobę Alzheimera w Polsce, Warszawa.
• Savla Jyoti, Roberto Karen, Blieszner Rosemary, McCann Brandy Renee, Hoyt Emily, Knight Aubrey (2021), Dementia Caregiving During the “Stay-at-Home” Phase of COVID-19 Pandemic, „The Journals of Gerontology: Series B”, vol. 76(4), s. e241–e245, https://doi.org/10.1093/geronb/gbaa129
• Sideris Elżbieta (2021), Człowiek w sytuacji zagrożenia COVID-19, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka”, t. 2(XLIII), s. 35–51.
• Skórska Anna (2022), Praca a jakość życia Polaków – zmiany w okresie pandemii COVID-19, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
• Sławek Jarosław, Magierski Radosław (2008), Otępienie z ciałami Lewy’ego – trudności diagnostyczne z perspektywy neurologa i psychiatry, „Polski Przegląd Neurologiczny”, t. 4(A), s. 8–10.
• Wojtyna Ewa, Banout Marta, Popiołek Katarzyna (2014), Objawy depresyjne a więź emocjonalna z chorym u opiekunów pacjentów z otępieniem alzheimerowskim, „Czasopismo Psychologiczne – Psychological Journal”, t. 20(2), s. 259–265.
• Zahed Shakiba, Emami Maryam, Eslami Ahmad Ali, Barekatain Majid, Hassanzadeh Akbar, Zamani Alavijeh Fereshteh (2020), Stress as a challenge in promoting mental health among dementia caregivers, „Journal of Education and Health Promotion”, no. 9, 65.
• Żurek Aldona (2014), Więzi społeczne a zjawisko samotności i osamotnienia, [w:] Jolanta Grotowska-Leder (red.), Więzi społeczne, sieci społeczne w perspektywie procesów inkluzji i wykluczenia społecznego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 23–36.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.19.3.07

Biblioteka Nauki

28040654