Dostęp osób niesłyszących i niedosłyszących do informacji w czasie pandemii COVID-19 w Polsce

• Authors: Joanna Bierówka

Title variants

EN

Access to Information of Deaf and Hard of Hearing Persons During the COVID-19 Pandemic

Abstracts

EN

The paper is a report on the research I carried out in 2021 among the d/Deaf. As part of the studies, 15 individual in-depth interviews were conducted. I also analyzed the statements of d/Deaf taking part in on-line debate entitled “Barriers of hard of hearing persons during the pandemic”. The subjects of my interests were the persons’ functioning problems which: appeared in COVID-19 pandemic, became more visible during that time, or which took on a new dimension during the pandemic. In this paper, I focused on the issues such as access to information for the d/Deaf, and especially the role of the media in this process. The persons I studied in my research, especially at the beginning of the pandemics, experienced the deterioration of life quality, also in terms of information access, which in the face of various types of threats is particularly desirable. On the other hand, the pandemic situation, according to some of the persons I studied, contributed to the availability increase of media coverage for deaf and hard of hearing persons, which, in my opinion, will positively influence the process of their integration in society.

PL

Tekst jest relacją z badań, które autorka zrealizowała w 2021 roku wśród g/Głuchych. W ich ramach przeprowadzono 15 wywiadów pogłębionych. Analizie poddano także wypowiedzi g/Głuchych uczestniczących w debacie on-line. Autorkę interesowały problemy ich funkcjonowania, które pojawiły się w trakcie pandemii COVID-19, lub które w tym czasie stały się bardziej widoczne czy też nabrały nowego wymiaru. W artykule skoncentrowano się na kwestiach dostępu g/Głuchych do informacji i roli mediów w tym procesie. Badane przez autorkę osoby doświadczały, zwłaszcza na początku pandemii, pogorszenia jakości życia, także w aspekcie dostępu do informacji, który w obliczu różnego rodzaju zagrożeń jest szczególnie pożądany. Z drugiej strony pandemiczna sytuacja w opinii części badanych przyczyniła się do zwiększenia dostępności przekazów medialnych dla osób nie(do)słyszących, co zdaniem autorki pozytywnie wpłynie na proces ich integracji w społeczeństwie.

Keywords

PL

g/Głusi; pandemia COVID-19; dostęp do informacji; dostępność przekazów medialnych

EN

d/Deaf; COVID-19 pandemic; access to information; availability of media coverage

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2023
• Volume: 19
• Issue: 3
• Pages: 132-157

Dates

published

2023

Contributors

author

Joanna Bierówka

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

• https://orcid.org/0000000226683503

References

• Afeltowicz Łukasz, Suchomska Joanna, Goszczyński Wojciech (2021), Partycypacyjne badania w działaniu: analiza polskich doświadczeń, „Avant”, vol. XII, nr 3, http://avant.edu.pl/2021-03-04 (dostęp: 16.03.2023).
• Babbie Earl (2005), Badania społeczne w praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bierówka Joanna (2019), Bariery w korzystaniu z internetu przez osoby z dysfunkcjami słuchu, [w:] Jacek Dębicki, Anna Małecka (red.), Oblicza świata w dyskursach kultury, Kraków: Wydawnictwa AGH, s. 271–284.
• Castells Manuel (2008), Siła tożsamości, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN.
• Ciastoch Marta (2022), Tu nie było parodii. Głusi o tłumaczeniu migowym w TVP, https://noizz.pl/spoleczenstwo/tu-nie-bylo-parodii-glusi-o-jezyku-migowym-w-tvp/9n0d5zk (dostęp: 22.05.2023).
• Czajkowska-Kisil Małgorzata, Siepkowska Agnieszka, Sak Mariusz (2014), Edukacja głuchych w Polsce, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 13–27.
• Degórska Aleksandra (2020), Rozrywkowa tłumaczka języka migowego skradła show na koncercie poświęconym Powstaniu Warszawskiemu, Antyradio, https://www.antyradio.pl/News/Rozrywkowa-tlumaczka-jezyka-migowego-skradla-show-na-koncercie-poswieconym-Powstaniu-Warszawskiemu-42964 (dostęp: 7.03.2023).
• FIRR (2021), Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.1, https://www.w3.org/Translations/WCAG21-pl/ (dostęp: 7.03.2023).
• Gąciarz Barbara (2014), Przemyśleć niepełnosprawność na nowo. Od instytucji państwa opiekuńczego do integracji i aktywizacji społecznej, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 15–42.
• Goc Anna (2022), Głusza, Warszawa: Dowody na Istnienie.
• Imiołczyk Barbara (2020), Osoby Głuche w Polsce 2020. Wyzwania i rekomendacje. Raport komisji ds. osób Głuchych, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Informacja Rządu Rzeczypospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2020 r. na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych (2021), Warszawa, https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/C3FE58113972A76DC125874500459C1A/%24File/1522.pdf (dostęp: 7.03.2023).
• Instytut Głuchoniemych (2023), Historia Instytutu Głuchoniemych – pierwszej na ziemiach polskich szkoły dla niesłyszących, https://instytut-gluchoniemych.waw.pl/historia (dostęp: 21.05.2023).
• Kaczmarczyk Stanisław (2011), Wybrane metody analizy danych jakościowych w badaniach marketingowych, [w:] Józef Garczarczyk (red.), Metody pomiary i analizy rynku usług. Pomiar jakościowy – zastosowania i efektywność, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, s. 19–27.
• Kalata-Zawłocka Aleksandra (2021), Głusi i tłumacze PJM o tłumaczeniu języka migowego w Polsce kiedyś i dziś, „Między Oryginałem a Przekładem”, nr 4(54), s. 63–84.
• Kosiba Olgierd, Grenda Piotr (2011), Leksykon języka migowego, Bogatynia: Silentium.
• Kowalski Piotr, Sacha Anna, Szczygielska Monika (2014), Dostępność, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 36–70.
• Król Agnieszka (2022), Reprodukcja a reżimy sprawności, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• KRRiT (2016), Stanowisko w sprawie jakości i sposobu realizacji napisów dla niesłyszących w utworach audiowizualnych, http://www.archiwum.krrit.gov.pl/krrit/aktualnosci/news,2213,stanowisko-w-sprawie-jakosci--sposobu-realizacji--napisow-dla-nieslyszacych-w-utworach.html (dostęp: 7.03.2023).
• KRRiT (2021a), Projekt Stanowiska Rekomendacyjnego KRRiT w sprawie jakości i sposobu realizacji tłumaczenia na język migowy w utworach audiowizualnych – podsumowanie konsultacji, https://www.gov.pl/web/krrit/projekt-stanowiska-rekomendacyjnego-krrit-w-sprawie-jakosci-i-sposobu-realizacji-tlumaczenia-na-jezyk-migowy-w-utworach-audiowizualnych (dostęp: 7.03.2023).
• KRRiT (2021b), Stanowisko Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie jakości i sposobu realizacji tłumaczenia na język migowy w utworach audiowizualnych, https://www.gov.pl/attachment/63298d60-53a9-4153-a8c0-0206a99aebd2 (dostęp: 7.03.2023).
• Marganiec Bartosz (2014), Kultura głuchych, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 137–157.
• Marganiec Bartosz (2022), https://www.facebook.com/100000709627778/posts/pfbid0mV6JvxKfykrBwtTwkMqaPGreMWk-TdEf4mrzXEozG88iNUFegKxCKSw8KacmypvCbl/ (dostęp: 7.03.2023).
• Masłyk Tomasz, Migaczewska Ewa, Stojkow Maria, Żuchowska-Skiba Dorota (2016), Aktywni niepełnosprawni? Obywatelski i społeczny potencjał środowiska osób niepełnosprawnych, Kraków: Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej.
• Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (2018), Program rządowy Dostępność Plus 2018–2025, Warszawa.
• Miński Radomir (2017), Wywiad pogłębiony jako technika badawcza. Możliwości wykorzystania IDI w badaniach ewaluacyjnych, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. XIII, nr 3, s. 30–51.
• Najwyższa Izba Kontroli (2022), Informacja o wynikach kontroli. Edukacja głuchych i niedosłyszących dzieci i młodzieży, Warszawa.
• Paszkowicz Maria Agnieszka (2009), Wybrane aspekty funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
• Rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dnia 15 listopada 2018 r. w sprawie udogodnień dla osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu wzroku i osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu w programach telewizyjnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 2261).
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 czerwca 2012 r. w sprawie rejestru tłumaczy polskiego języka migowego, systemu językowo-migowego i sposobu komunikowania się osób głuchoniewidomych (Dz.U. z 2012 r., poz. 687).
• Stojkow Maria, Żuchowska Dorota (2014), W kierunku nowej tożsamości – osoby niepełnosprawne w drodze ku emancypacji, „Studia Socjologiczne”, nr 2, s. 153–174.
• Szczygielska Monika (2019), Napisy dla niesłyszących w Polsce. Historia, problemy, wyzwania, „Półrocznik Językoznawczy Tertium. Tertium Linguistic Journal”, nr 4(1), s. 193–210.
• Świdziński Marek (2014), Wprowadzenie, [w:] Marek Świdziński (red.), Sytuacja osób głuchych w Polsce. Raport zespołu ds. g/Głuchych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 137–157.
• Talipska Małgorzata (2018), Metodologia badawcza w pracach naukowych dotyczących g/Głuchych w aspekcie kulturowym i społecznym, [w:] Małgorzata Talipska (red.), Głusi mają głos, Warszawa: Instytut Polskiego Języka Migowego, s. 147–168.
• TNS Polska (2014), Słuch polskich seniorów 2014. Wyniki badania TNS Polska, https://docplayer.pl/6456107-Sluch-polskich-seniorow-2014-wyniki-badania-tns-polska.html?fbclid=IwAR0Joeu8QUrbHsqJZ11LbQsjHYBkdyvqcTNoWuDXeRuCjgt5-ZkfAFpiXDo (dostęp: 7.03.2023).
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 1993 r. Nr 7, poz. 34).
• Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2011 r. Nr 85, poz. 459).
• Ustawa z dnia 19 lipca 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz.U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1243).
• Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2018 r., poz. 915).
• Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 848).
• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze specjalnymi potrzebami (Dz.U. z 2019 r., poz. 1696).
• Wąsowska Agnieszka (2021), Udogodnienia w programach telewizyjnych dla osób z niepełnosprawnościami z powodu dysfunkcji narządu wzroku lub słuchu. Przepisy, praktyka, tendencje, [w:] Agnieszka Bąk (red.), Rocznik Kultury Polskiej, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, s. 238–267.
• Wojtas Anna (2014), Język migowy jako forma komunikacji wspierająca dziecko niesłyszące w środowisku rodzinnym, [w:] Sylwia Wrona, Wiesława Walkowska (red.), Niepełnosprawność w rodzinie jako wyzwanie edukacyjne, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 97–105.
• wPolityce.pl (2021), To jest hit! Tłumaczka języka migowego skradła show podczas koncertu kolęd TVP: „Jest genialna”; „Podbiła moje serce”, https://wpolityce.pl/media/579392-tlumaczka-jezyka-migowego-podbila-siec-komentarze (dostęp: 7.03.2023).
• Wyka Anna (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
• Zdrodowska Magdalena (2019), Kultura Głuchych – kultura oporu. Rozwój amerykańskiej kultury Głuchych i konsekwencje jej implementacji w Polsce, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 3, s. 287–313.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.19.3.08

Biblioteka Nauki

28041409