Znaczenie przekładu specjalistycznych terminów anglojęzycznych dla rozwoju edukacji włączającej w Polsce

• Authors: Aneta M. Kochanowicz

Title variants

EN

The Importance of Translating Specialist English Terms for the Development of Inclusive Education in Poland

Abstracts

EN

The aim of the article is to make an attempt at showing the importance of translating specialist English terms into Polish for the development of inclusive education in our country. New terms and concepts appear in global research on the phenomenon of disability along with innovative concepts, updating international classifications, pioneering products and technologies, and meeting the need to adapt the education system to European legal regulations. The method of qualitative analysis of the desk research contained in publications available in digital repositories was used. The query was focused on the issue of the emergence of new terminology in the context of implementing the assumptions of inclusive education. The author states that the acquisition of a specialist language not only builds language competences, but also shapes the substantive competences of teachers in kindergartens and mainstream schools. Specialist language proficiency, transfer of the latest knowledge, breaking language barriers all affect social awareness and improve educational practice. There is a real risk that without a Polish translation, many terms and concepts will not appear in the language space due to the fact that Polish scientists often publish only in English, in line with the trend of the internationalization of the Polish science.

PL

Celem artykułu jest próba ukazania znaczenia przekładu specjalistycznych terminów anglojęzycznych na język polski dla rozwoju edukacji włączającej w naszym kraju. Nowe terminy i pojęcia pojawiają się w światowych badaniach nad zjawiskiem niepełnosprawności wraz z nowatorskimi koncepcjami, aktualizacją klasyfikacji międzynarodowych, pionierskimi produktami i technologiami oraz koniecznością dostosowania systemu edukacji do europejskich regulacji prawnych. W publikacji zastosowano metodę jakościowej analizy danych zastanych znajdujących się w publikacjach dostępnych w repozytoriach cyfrowych. Kwerenda była skoncentrowana na problematyce pojawiania się nowej terminologii w kontekście implementowania założeń edukacji włączającej. Autorka stwierdza, że przyswajanie języka specjalistycznego nie tylko kształtuje kompetencje językowe, ale również merytoryczne u nauczycieli przedszkoli i szkół ogólnodostępnych. Specjalistyczna biegłość językowa, transfer najnowszej wiedzy, przełamanie barier językowych oddziałują na świadomość społeczną i udoskonalanie praktyki edukacyjnej. Istnieje realne ryzyko, że bez wprowadzania polskiego przekładu wiele terminów i pojęć nie pojawi się w przestrzeni językowej ze względu na publikowanie przez polskich naukowców często wyłącznie w języku angielskim, zgodnie z trendem umiędzynarodowienia polskiej nauki.

Keywords

PL

edukacja włączająca; edukacja wysokiej jakości dla wszystkich; nowa terminologia; tłumaczenie terminów i pojęć; transfer wiedzy; akronimy

EN

inclusive education; quality education for all; new terminology; translation of terms and concepts; knowledge transfer; acronyms

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2023
• Volume: 19
• Issue: 3
• Pages: 178-201

Dates

published

2023

Contributors

author

Aneta M. Kochanowicz

• Akademia WSB

• https://orcid.org/0000000340751653

References

• Adamek Agata (2022), Nie o taką oświatę mi chodzi, https://www.solidarnosc.org.pl/oswiata/index.php?option=com_content&view=article&id=992:nie-o-tak%C4%85-o%C5%9Bwiat%C4%99-mi-chodzi&catid=162&Itemid=797&lang=pl (dostęp: 20.02.2022).
• Ainscow Mel (2005), Developing inclusive education systems: What are the levers for change, „Journal of Educational Change”, vol. 6(2), s. 109–124.
• Ainscow Mel (2013), From special education to effective schools for all: a review of the progress so far, [w:] Lani Florian (red.), The Sage Handbook of Special Education (Forthcoming), London: Sage Publications Ltd., s. 146–159.
• Alcina Amparo (red.) (2011), Teaching and Learning Terminology: New Strategies and Methods, Amsterdam: John Benjamins.
• Andrzejewska Magdalena, Stolińska Anna, Błasiak Władysław, Pęczkowski Paweł, Rosiek Roman, Rożek Bożena, Sajka Mirosława, Wcisło Dariusz (2015), Eye-tracking verification of the strategy used to analyse algorithms expressed in a flowchart and pseudocode, „Interactive Learning Environments”, vol. 24(8), s. 1981–1995.
• Ball Matthew (2020), The Metaverse: What It Is, Where to Find it, and Who Will Build It, https://www.matthewball.vc/all/themetaverse (dostęp: 15.05.2023).
• Beetz Michael, Engel Uwe, Hoyer Nina, Kähler Lorenz, Langer Hagen, Schultheis Holger, Straube Sirko (2023), Trustworthiness and Well-Being: The Ethical, Legal, and Social Challenge of Robotic Assistance, [w:] Uwe Engel (red.), Robots in Care and Everyday Life. Future, Ethics, Social Acceptance, Cham: Springer, s. 1–26.
• Benigno Vicenza, Caruso Giovanni, Ravicchio Fabrizio, Repetto Manuela, Trentin Guglielmo (2014), Do BYOD (Bring Your Own Device) technologies support inclusive virtual classrooms?, 7th International Conference of Education, Research and Innovation, 17th–19th November, IATED Academy, Seville, s. 6239–6248.
• Bernacki Włodzimierz (2022), Rozmowa forum: Sloty prowadzą do uśredniania wyników (wywiad przeprowadził: Piotr Kieraciński), „Forum Akademickie”, t. 12, s. 20–23.
• Bešić Edvina (2020), Intersectionality: A pathway towards inclusive education?, „Prospects”, vol. 49, s. 111–122.
• Bhattacharya Usree, Pradana A. Wisnu, Wei Xing, Tarquinio Daniel, Datta Olivia, Anderson Kaleigh, Cruz-Díaz Nicole (2022), Medical communication and advocacy through eye-tracking AAC: Implications for applied linguistics, „EuroAmerican Journal of Applied Linguistics and Languages”, vol. 9(1), s. 71–90.
• Błeszyński J. Jacek, Lubińska-Kościółek Elżbieta, Zielińska Jolanta (2019), Zastosowanie techniki eye trackingu w diagnozie dzieci ze spectrum autyzmu, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Błeszyński J. Jacek, Rumińska Aleksandra, Hamerlińska Agnieszka, Stefańska-Klar Renata, Warszawa Agnieszka (2022), The experience of the COVID-19 pandemic by persons with ASD: Social aspects, „PLOS ONE”, vol. 17(6), e0267123.
• Boslaugh Sarah (2007), Secondary analysis for public health: A practical guide, New York: Cambridge University Press.
• Bourdieu Pierre (1991), Language and symbolic power, Cambridge: Harvard University Press.
• Boyle Christopher, Allen Kelly-Ann (2023), Understanding the Issues in Inclusive Education: Working Towards Equitable and Accessible Education for All Students, [w:] Christopher Boyle, Kelly-Ann Allen (red.), Research for Inclusive Quality Education. Sustainable Development Goals Series, Singapore: Springer, s. 1–9.
• Brescia-Zapata Marta, Krejtz Krzysztof, Orero Pilar, Duchowski T. Andrew, Hughes J. Chris (2022), VR 360 Subtitles: Designing a Test Suite with Eye-Tracking Technology, „Journal of Audiovisual Translation”, vol. 5(2), s. 233–258.
• Budziszewski Paweł, Grabowski Andrzej, Jankowski Jarosław, Milanowicz Marcin (2011), Możliwości wykorzystania rzeczywistości wirtualnej do projektowania stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych ruchowo, „Bezpieczeństwo Pracy”, t. 5, s. 6–8.
• Calabrò S. Rocco, Cerasa Antonio, Ciancarelli Irene, Pignolo Loris, Tonin Paolo, Iosa Marco, Morone Giovanni (2022), The Arrival of the Metaverse in Neurorehabilitation: Fact, Fake or Vision?, „Biomedicines”, vol. 10, 2602, s. 1–12.
• Chrzanowska Iwona (2019), Postawy wobec edukacji włączającej: jakie skutki?, [w:] Iwona Chrzanowska, Grzegorz Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, Warszawa: Wydawnictwo FRSE, s. 44–61.
• Chrzanowska Iwona (2021), Nauczyciele o szansach i barierach edukacji włączającej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Cohen Anthony (1992), Post-Fieldwork Fieldwork, „Journal of Anthropological Research”, vol. 48, s. 339–254.
• Corradi Fabrizio, Federici Stefano, Mele L. Maria, Sperati Carlo, Ruschena Sergio, Dandini de Sylva Saveria (2011), No Obstacle to Emotion (NOBE): an assistive technology for a multi-sensory experience of visual art, [w:] Gert J. Gelderblom, Mathijas Soede, Leon Adriaens, Klaus Miesenberger (red.), Everyday Technology for Independence and Care (Assistive Technology Research Series), Amsterdam: IOS Press, s. 927–934.
• D’Alessio Simona (2011), Inclusive Education in Italy. A Critical Analysis of the Policy of Integrazione Scolastica, Rotterdam: Sense Publishers.
• Daniela Linda, Lytras D. Miltiadis (2018), Educational Robotics for Inclusive Education, „Technology, Knowledge and Learning”, vol. 24, s. 219–225.
• Davis Kathy (2008), Intersectionality as buzzword: A sociology of science perspective on what makes a feminist theory successful, „Feminist Theory”, vol. 9(1), s. 67–85.
• Dignath Charlotte, Rimm-Kaufman Sara, Ewijk van Reyn, Kunter Mareike (2022), Teachers’ Beliefs About Inclusive Education and Insights on What Contributes to Those Beliefs: a Meta-analytical Study, „Educational Psychology Review”, vol. 34, s. 2609–2660.
• Domagała-Zyśk Ewa (2020), Projektowanie uniwersalne w inkluzyjnej edukacji uczniów ze spektrum autyzmu. Strategie i rekomendacje, [w:] Anna Prokopiak (red.), Osoby ze spektrum autyzmu w biegu życia, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 139–158.
• Domagała-Zyśk Ewa, Knopik Tomasz, Oszwa Urszula (2018), Znaczenie diagnozy funkcjonalnej w edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, „Roczniki Pedagogiczne”, t. 10(46), s. 77–90.
• Donnelly J. Verity, Watkins Amanda (red.) (2021), Kluczowe zasady. Wspieranie tworzenia i wdrażania polityki na rzecz edukacji włączającej, Europejska Agencja ds. Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej, Odense.
• Duchowski T. Andrew (2002), A Breadth-First Survey of Eye Tracking Applications, „Behavior Research Methods, Instruments, & Computers (BRMIC)”, vol. 34(4), s. 455–470.
• Dumnicka Kinga (2015), Rola organizacji pozarządowych we wspieraniu kształtowania środowiska akademickiego przyjaznego osobom z niepełnosprawnościami oraz zwiększaniu szans zawodowych absolwentów z niepełnosprawnościami, [w:] Bernadeta Szczupał, Katarzyna Kutek-Sładek (red.), Wielowymiarowość integracji społeczno-zawodowej studentów z niepełnosprawnością, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, s. 233–246.
• Dycht Marzena (2014), Ku nowej tożsamości pojęciowej pedagogiki specjalnej, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”, t. 25(3), s. 55–70.
• Florian Lani (2008), Special or inclusive education: Future trends, „British Journal of Special Education”, vol. 4(35), s. 202–208.
• Gaebel Wolfgang, Zielasek Jürgen, Reed M. Geoffrey (2017), Zaburzenia psychiczne i behawioralne w ICD-11: koncepcje, metodologie oraz obecny status, „Psychiatria Polska”, t. 51(2), s. 169–195.
• Gajda Stanisław (2020), Terminologia a współczesna rzeczywistość naukowa, „Poradnik Językowy”, t. 5(774), s. 7–17.
• Gajdzica Zenon (2011), Opinie nauczycieli szkół ogólnodostępnych na temat edukacji włączającej uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w kontekście toczącej się reformy kształcenia specjalnego, [w:] Zenon Gajdzica (red.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej, Sosnowiec: Oficyna Wydawnicza Humanitas, s. 263–273.
• Gałkowski Tadeusz (2000), Nowe podejścia do niepełnosprawności. Uporządkowania terminologiczne, „Logopedia”, t. 28, s. 167–173.
• Głodkowska Joanna (2020), A socially inclusive culture as a source of the model of educational changes from the perspective of teaching according to differences, [w:] Joanna Głodkowska (red.), Inclusive Education. Unity in Diversity, Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej, s. 15–37.
• Główny Urząd Statystyczny (2021), Osoby niepełnosprawne w 2021 r. Informacje sygnalne, Kraków: Urząd Statystyczny w Krakowie.
• Graham J. Linda, Proctor Helen, Dixon M. Roselyn (2016), How schools avoid enrolling children with disabilities, „The Conversation”, vol. 28, s. 1–3.
• Grycman Magdalena, Kaczmarek B. Bogusława (2014), Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej), Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Grzegorzewska Maria (1964), Pedagogika specjalna. Skrypt wykładów, Warszawa: Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej.
• Hastrup Kristen (2008), Droga do antropologii. Między doświadczeniem a teorią, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Heaton Janet (2008), Secondary analysis of qualitative data: an overview, „Historical Social Research”, vol. 33(3), s. 33–45.
• Hehir Thomas, Shifter Laura, Grindal Todd, Ng Monica, Eidelman Hadas (2014), Review of Special Education in the Commonwealth of Massachusetts: A Synthesis Report, Boston: Massachusetts Department of Elementary and Secondary Education.
• Hornby Garry (2014), Inclusive Special Education. Evidence-Based Practices for Children with Special Needs and Disabilities, New York: Springer Science.
• Hsieh Yu-Hsin, Borgestig Maria, Gopalarao Deepika, McGowan Joy, Granlund Mats, Hwang Ai-Wen, Hemmingsson Helena (2021), Communicative Interaction with and without Eye-Gaze Technology between Children and Youths with Complex Needs and Their Communication Partners, „International Journal of Environmental Research and Public Health”, vol. 18, s. 1–22.
• Jastrzębowska Grażyna (2019), Zaburzenia neurorozwojowe. Zmiany w podejściu teoretycznym i diagnostycznym, „Logopedia”, t. 48(1), s. 27–46.
• Johnston P. Melissa (2014), Secondary Data Analysis: A Method of which the Time Has Come, „Qualitative and Quantitative Methods in Libraries”, vol. 3, s. 619–626.
• Knopik Tomasz (2018), Diagnoza funkcjonalna. Planowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Działania postdiagnostyczne, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Knopik Tomasz, Papuda-Dolińska Beata, Wiejak Katarzyna, Krasowicz-Kupis Grażyna (2021), Projektowanie uniwersalne jako perspektywa metodyczna edukacji włączającej, „Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, t. 42, s. 53–69.
• Kochanowicz M. Aneta (2016), Dziecko w śpiączce. Sens życia, sens troski, Łódź: Wydawnictwo Palatum.
• Kochanowicz M. Aneta (2021), Using Eye-Tracking Technology as an Art Medium and a Tool of Clinical Intervention in Art Therapy of a Child with Multiple Disabilities, „Studia Paedagogica Ignatiana”, vol. 24(4), s. 131–149.
• Kraeplin Emil (1899), Psychiatrie. Ein Lehrbuch für Studierende und Aerzte, Leipzig: Barth.
• Krause Amadeusz (2021), Paradigm as a Critical Analysis Tool in Education/Special Education, „International Journal of Special Education”, vol. 36(1), s. 49–58.
• Krawczyk Piotr, Święcicki Łukasz (2020), ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO, „Psychiatria Polska”, t. 54(1), s. 7–20.
• Krägeloh U. Christian, Bharatharaj Jaishankar, Heerink Marcel, Hannon Daniel, Albo-Canals Jordi (2023), Robots, Neurodevelopmental Disorders, and Psychology: a Bibliometric Analysis and a Case Made for Robopsychology, „Advances in Neurodevelopmental Disorders”, no. 7, s. 290–299.
• Kwiek Marek (2021), Umiędzynarodowienie uczelni badawczych i ich widzialność w świecie. Raport IV, Poznań: Centrum Studiów nad Polityką Publiczną UAM.
• Lozano S. Caroline, Wüthrich Sergej, Büchi S. Jonas, Sharma Umesh (2022), The concerns about inclusive education scale: Dimensionality, factor structure, and development of a short-form version (CIES-SF), „International Journal of Research”, vol. 111, s. 1–12.
• Makoelle M. Tsediso (2020), Language, Terminology, and Inclusive Education: A Case of Kazakhstani Transition to Inclusion, „Sage Open”, vol. 10(1), 21582440209.
• Mamet Piotr (2002), Relacja pomiędzy kompetencją językową a kompetencją merytoryczną na przykładzie języka biznesu, [w:] Jan Lewandowski (red.), Języki specjalistyczne. Problemy technolingwistyki, t. 2, Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych Uniwersytetu Warszawskiego, s. 141–151.
• Mavropoulou Sofia, Mann Glenys, Carrington Suzanne (2021), The Divide Between Inclusive Education Policy and Practice in Australia and the Way Forward, „Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities”, vol. 18(1), s. 44–52.
• Michałowski Piotr (2017), Podstawy modelowania terminograficznego, Warszawa: Instytut Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego.
• Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (2009), Warszawa: Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia.
• Mikrut Adam (2009), O zakresach znaczeniowych terminów „pedagogika specjalna” i „ortopedagogika”: próba polemiki, „Niepełnosprawność”, t. 1, s. 69–77.
• Ministerstwo Edukacji i Nauki (2022), Edukacja wysokiej jakości dla wszystkich – konferencja prasowa kierownictwa MEiN, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/edukacja-wysokiej-jakosci-dla-wszystkich--konferencja-prasowa-kierownictwa-mein (dostęp: 14.02.2023).
• Morrison James (2016), DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Mroczek Maciej (2021), Raport statystyczny. Edukacja włączająca w Polsce, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
• Najwyższa Izba Kontroli (2020), Informacje o wynikach kontroli. Kształcenie w szkołach specjalnych, Warszawa: KNO.430.001.2020.
• Nowak Anna (2020), Edukacja włączająca w opiniach i ocenach nauczycieli – doniesienia z badań, „Studia Pedagogiczne”, t. 35, s. 169–181.
• Olszewski Sławomir, Parys Katarzyna (2016), Rozumieć chaos. Rzecz o terminach i znaczeniach im nadawanych w pedagogice specjalnej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
• Pan Bing, Hembrooke A. Helene, Gay K. Geri, Granka A. Laura, Feusner K. Matthew, Newman K. Jill (2004), The determinants of web page viewing behavior: An eye-tracking study, „Eye Tracking Research and Applications Symposium”, San Antonio, TX, s. 147–154.
• Peters Susan (2004), Inclusive education: an EFA strategy for all children, Washington: World Bank.
• Poed Shirlaee, Cologon Kathy, Jackson Robert (2022), Gatekeeping and restrictive practices by Australian mainstream schools: results of a national survey, „International Journal of Inclusive Education”, vol. 26(8), s. 766–779.
• Pudło Monika, Makowska Iwona, Rymarczyk Krystyna (2022), Deficyty motywacji społecznej w zaburzeniach ze spektrum autyzmu i w schizofrenii, „Neuropsychiatria i Neuropsychologia”, t. 17(3–4), s. 174–186.
• Rakowski Tomasz, Patzer Helena (2018), Pre-textual Ethnography and the Challenge of Phenomenological Knowledge-making, [w:] Tomasz Rakowski, Helena Patzer (red.), Pre-Textual Ethnographies. Challenging the Phenomenological Level of Anthropological Knowledge-Making, Canon Pyon: Sean Kingston Publishing, s. 1–24.
• Reicher Hannelore (2010), Building inclusive education on social and emotional learning: challenges and perspectives – a review, „International Journal of Inclusive Education”, vol. 14(3), s. 213–246.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, 2017a (Dz.U. z 2017 r., poz. 356; z 2018 r., poz. 1679; z 2021 r., poz. 1533; z 2022 r., poz. 609 i 1717).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, 2017c (Dz.U. z 2020 r., poz. 1309).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, 2017b (Dz.U. z 2020 r., poz. 1280; z 2022 r., poz. 1594).
• Rynkiewicz Agnieszka, Kulik Marta (2013), Wystandaryzowane, interaktywne narzędzia do diagnozy zaburzeń ze spektrum autyzmu a nowe kryteria diagnostyczne DSM-5, „Psychiatria”, t. 10(2), s. 41–48.
• Seigneur Jean-Marc, Choukou Mohamed-Amine (2022), How should metaverse augment humans with disabilities?, [w:] 13th Augmented Human International Conference Proceedings, Canada: ACM, s. 1–6.
• Shorter Edward (2005), Historia psychiatrii. Od zakładu dla obłąkanych po erę Prozacu, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA.
• Skotnicka Beata (2019), Rozumienie pojęcia edukacja włączająca przez nauczycieli szkół ogólnodostępnych, „Kultura i Edukacja”, t. 1(23), s. 230–247.
• Stolińska Anna (2016), Technika eyetrackingowa w studenckich projektach badawczych, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie”, t. XXV, s. 347–360.
• Strykowski Wacław (2005), Kompetencje współczesnego nauczyciela, „Neodigmata”, vol. 27(28), s. 15–28.
• Szumińska Weronika (2013), Sposoby reprezentacji wiedzy specjalistycznej w słowniku dla tłumacza, rozprawa doktorska, Uniwersytet Warszawski: Wydział Lingwistyki Stosowanej, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/469/Weronika%20Szemi%c5%84ska%20Sposoby%20reprezentacji%20wiedzy%20specjalistycznej%20w%20s%c5%82owniku%20dla%20t%c5%82umacza.pdf?sequence=1 (dostęp: 14.02.2023).
• Szumski Grzegorz (2019), Koncepcja edukacji włączającej, [w:] Iwona Chrzanowska, Grzegorz Szumski (red.), Edukacja włączająca w przedszkolu i szkole, Warszawa: Wydawnictwo FRSE, s. 14–24.
• Szumski Grzegorz, Smogorzewska Joanna, Grygiel Paweł (2019), Academic achievement of students without special educational needs in inclusive classrooms: A meta-analysis, „Educational Research Review”, vol. 21, s. 33–54.
• Tetzchner Stephan von, Martisen Harold (red.) (2002), Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się. Nauka znaków oraz używania pomocy komunikacyjnych przez dzieci, młodzież i dorosłych z zaburzeniami rozwojowymi, Warszawa: Stowarzyszenie Mówić bez Słów.
• Thurm Audrey, Srivastava Siddharth (2022), On Terms: What’s in a Name? Intellectual Disability and “Condition,” “Disorder,” “Syndrome,” “Disease,” and “Disability”, „American Journal Intellectual and Developmental Disabilities”, vol. 127(5), s. 349–354.
• Tomaszczyk Jacek (2014), Model systemu informacji terminologicznej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Twardowski Andrzej (2018), Społeczny model niepełnosprawności – analiza krytyczna, „Studia Edukacyjne”, t. 48, s. 97–114.
• UNESCO (1994), Deklaracja z Salamanki oraz wytyczne dla działań w zakresie specjalnych potrzeb edukacyjnych przyjęte przez Światową Konferencję Dotyczącą Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych: Dostęp i Jakość, Salamanka: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
• UNESCO (2020a), Światowy raport na temat edukacji – streszczenie 2020: dla wszystkich bez wyjątku, Paryż: Global Education Mentoring Team, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000373721_pol (dostęp: 14.02.2023).
• UNESCO (2020b), Policy Paper 43. Inclusive teaching: Preparing all teachers to teach all students, Paris: Global Education Monitoring Report Team. International Task Force on Teachers for Education, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000374447 (dostęp: 14.02.2023).
• Vessoyan Kelli, Steckle Gill, Easton Barb, Nichols Megan, Siu Mok Victoria, McDougall Janette (2018), Using eye-tracking technology for communication in Rett syndrome: Perceptions of impact, „Augmentative Alternative Communication”, vol. 34, s. 230–241.
• Włoskowicz Wojciech (2018), O pojęciach, systemach językowych i terminologii onomastycznej, „Onomastica”, R. LXII, s. 73–98.
• Wobbrock O. Jacob, Gajos Z. Krzysztof, Kane K. Shaun, Vanderheiden C. Gergg (2018), Ability-based Design, „Communications of the Association for Computing Machinery”, vol. 61(6), s. 62–71.
• Zabala S. Joy, Carl F. Diana (2005), Quality indicators for assistive technology services in schools, [w:] Dave Edyburn, Kyle Higgins, Randall Boone (red.), Handbook of special education technology research and practice, Whitefish Bay: Knowledge by Design, Inc., s. 179–207.
• Zabala S. Joy, Blunt Merv, Carl Diana, Davis Sharon, Deterding Cheryl, Foss Teresa, Hamman Terry, Bowser Gayl, Hartsell Kim, Korsten Jane, Marfilius Scott, McCloskey-Dale Susan, Nettleton Sandra, Reed Penny (2000), Quality indicators for assistive technology services, „Journal of Special Education Technology”, vol. 15(4), s. 25–36.
• Zalecenia Rady UE z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie promowania wspólnych wartości, edukacji włączającej i europejskiego wymiaru nauczania (2018/C 195/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0607(01)&from=EN (dostęp: 14.02.2023).
• Zdrodowska Magdalena (2018), Technologia jako narzędzia społecznej dystynkcji. Nieoczywiste relacje techniki i niepełnosprawności, „Kultura Współczesna”, t. 3(102), s. 13–26.
• Zdybel Dorota (2021), Kuchnia jako laboratorium edukacji STEM w przedszkolu – od eksperymentu do ścieżki uczenia się, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce”, t. 16/5(63), s. 53–67.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.19.3.10

Biblioteka Nauki

28039683