„Czy to faktycznie jakiś tam ma sens?”. Współczesne doświadczenia (nie)religijne młodego pokolenia

• Authors: Kaja Kaźmierska

Title variants

EN

“Does It Actually Make Any Sense?” Contemporary (Un)Religious Experiences of the Young Generation

Abstracts

EN

The article presents the results of survey research conducted in recent years on the religiousness of Poles, with particular emphasis on young people, as this social group is currently attracting the attention of both media and scientific discourses, as well as within the Church, due to the very noticeable process of abandoning religious practices and declarations of faith. The data is then placed in the context of contemporary socio-cultural changes, characterized by the individualization of life, distance from collective identifications, and the dynamic process of secularization. The picture outlined with the help of quantitative data is complemented by examples of autobiographical narratives of young people relating to the issue of contemporary experiencing of one’s faith, and especially spirituality. The final part of the article comments on the sources of current changes in religiosity and outlines potential possible scenarios for their development.

PL

W artykule przedstawiono wyniki przeprowadzanych w ostatnich latach badań sondażowych nad religijnością Polaków w obrębie Kościoła katolickiego, ze szczególnym uwzględnieniem ludzi młodych, gdyż obecnie ta grupa społeczna ogniskuje uwagę zarówno dyskursów medialnych, naukowych, jak i wewnątrz Kościoła, ze względu na bardzo zauważalny proces porzucania deklaracji wiary oraz praktyk religijnych. Dane te zostały następnie umieszczone w kontekście współczesnych zmian społeczno-kulturowych, których cechami są indywidualizacja życia, odejście od kolektywnych identyfikacji oraz dynamiczny proces sekularyzacji. Zarysowany za pomocą danych ilościowych obraz uzupełniony został przykładami narracji autobiograficznych młodych osób odnoszących się do kwestii współczesnego przeżywania własnej wiary, a zwłaszcza duchowości. Końcowa część artykułu zawiera komentarz dotyczący źródeł aktualnych zmian religijności oraz zarysowuje możliwe scenariusze ich rozwoju.

Keywords

PL

religijność; sekularyzacja; młodzież; nowa duchowość

EN

religiosity; secularization; youth; new spirituality

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2023
• Volume: 19
• Issue: 4
• Pages: 118-139

Dates

published

2023

Contributors

author

Kaja Kaźmierska

• Uniwersytet Łódzki

References

• Bauman Zygmunt (2006), Płynna nowoczesność, Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
• Berger Peter (2005), Święty baldachim. Elementy socjologicznej teorii religii, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Berger Peter (2009), Refleksje o dzisiejszej socjologii religii, „Teologia Polityczna”, t. 5, s. 89–100.
• Boguszewski Rafał (2022), Religijność młodzieży, [w:] Mirosława Grabowska, Magdalena Gwiazda (red.), Młodzież 2021. Opinie i diagnozy, Warszawa: CBOS, s. 134–148.
• Borowik Irena (2004), Prywatyzacja religii, [w:] Maria Libiszowska-Żółtkowska, Janusz Mariański (red.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie, Warszawa: Verbinum, Wydawnictwo Księży Werbistów, s. 320–322.
• Casanova José (2005), Religie publiczne w nowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Feliksiak Michał (oprac.) (2022), Ocena działalności instytucji publicznych, Komunikat z Badań CBOS, 50/2022, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_050_22.PDF (dostęp: 15.06.2023).
• Feliksiak Michał, Roguska Beata (oprac.) (2020), O dopuszczalności przerywania ciąży i protestach po wyroku Trybunału Konstytucyjnego, Komunikat z Badań CBOS, 153/2020, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_153_20.PDF (dostęp: 15.06.2023).
• Główny Urząd Statystyczny (2016), Małżeństwa oraz dzietność w Polsce, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5468/23/1/1/malzenstwa_i_dzietnosc_w_polsce.pdf (dostęp: 16.06.2023).
• Grabowska Mirosława (2018), Bóg a sprawa polska. Poza granicami teorii sekularyzacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Grabowska Mirosława (oprac.) (2021), Religijność młodych na tle ogółu społeczeństwa, Komunikat z Badań CBOS, 144/2021, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_144_21.PDF (dostęp: 15.06.2023).
• Grabowska Mirosława (oprac.) (2022), Dlaczego Polacy odchodzą z Kościoła?, Komunikat z Badań CBOS, 105/2022, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_105_22.PDF (dostęp: 15.06.2023).
• Halawa Mateusz, Wróbel Paulina (red.) (2008), Bauman o popkulturze. Wypisy, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Instytut Pokolenia (2022), Poczucie samotności wśród dorosłych Polaków, https://instytutpokolenia.pl/raportosamotnosci/ (dostęp: 20.06.2023).
• Jabłońska Marta (2018), Człowiek w cyberprzestrzeni. Wprowadzenie do psychologii internetu, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Jacyno Małgorzata (2007), Kultura indywidualizmu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jan Paweł II (1979), Homilia w Sanktuarium Krzyża Świętego (Mogiła-Nowa Huta, 9.06.1979), AAS 71, nr 10, s. 864–869.
• Kaźmierska Kaja (2018), Młodzież Archidiecezji Łódzkiej. Szkic do portretu, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
• Kaźmierska Kaja (2019), Rodzina w Archidiecezji Łódzkiej. Szkic do portretu, Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kaźmierska Kaja, Waniek Katarzyna (red.) (2020), Telling the great change The Process of the Systemic Transformation in Poland in Biographical Perspective, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kołodziejska Marta (oprac.) (2022), Odwiedzanie serwisów i portali o tematyce religijnej – sytuacja w czasach pandemii, Komunikat z Badań CBOS, 28/2022, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2022/K_028_22.PDF (dostęp: 20.06.2023).
• Kościelniak Cezary (2011), Sekularyzacja po polsku, „Miesięcznik Znak”, nr 678.
• Kościół w Polsce 2023. Raport (2023) Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego.
• LACENRTO (b.r.), https://www.lancerto.com/pl/ (dostęp: 15.06. 2023).
• Levinson Paul (2010), Nowe nowe media, Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Libiszowska-Żółtkowska Maria (2018), Resakralizacja w ponowoczesnej scenerii. Nowe odsłony religii i duchowości, [w:] Irena Borowik, Stella Grotowska, Piotr Stawiński (red.), Religia wobec wyzwań współczesności i perspektywy nauk społecznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 201–202.
• Luckmann Thomas (1996), Niewidzialna religia. Problem religii we współczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Mariański Janusz (1993), Religia i Kościół w społeczeństwie pluralistycznym. Polska lat 90-tych, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Mariański Janusz (1995), Młodzież między tradycją i ponowoczesnością. Wartości moralne w świadomości maturzystów. Studium socjologiczne, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Mariański Janusz (2013), Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mariański Janusz (2017), Tożsamości religijne w społeczeństwie polskim. Studium socjologiczne, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Mariański Janusz (2019), Nowa religijność i duchowość – mit czy rzeczywistość? Studium socjologiczne, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne.
• Marody Mirosława (2014), Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Pew Research Center (2018), The Age Gap in Religion Around the World, https://www.pewforum.org/2018/06/13/the-age-gap-in-religion-around-the-world/ (dostęp: 15.06.2023).
• Rasińska Anna (2021), Młodzi w Kościele, [w:] Marcin Przeciszewski, Rafał Łączny (red.), Raport KAI Kościół w Polsce, Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna Sp. z o.o., s. 119–129, https://www.ekai.pl/wp-content/uploads/2021/04/KAI_Raport_Kosciol-_w_Polsce_2021_2.pdf (dostęp: 20.06.2023).
• Riesman Davies (1971), Samotny tłum, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Romanowicz Wiesław (2017), Nowa duchowość jako zjawisko społeczno-kulturowe w nowoczesnym społeczeństwie, „Rozprawy Społeczne”, t. 11, nr 3, s. 7–13.
• Slany Krystyna (2008), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
• Slany Krystyna (2013), Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa, [w:] Krystyna Slany (red.), Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, Karków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 45–64.
• Szawiel T. (2022), Strategie wyjaśniania odchodzenia od Kościoła młodych ludzi w Polsce, wystąpienie na zjeździe PTS, https://zjazdpts.pl/grupy/zmiana-religijnosci-spoleczenstwa-polskiego-perspektywy-teoretyczne-i-badawcze/#czesc-1 (dostęp: 22.09.2022).
• Szlendak Tomasz (2021), Archipelag Mikrokultur, „Więź”, nr 683(1), s. 155–163.
• Szpunar Magdalena (2018), Koncepcja bańki filtrującej a hipernarcyzm nowych mediów, „Zeszyty Prasoznawcze”, t. 61(2), s. 191–200.
• Szymczak Wioletta, Adamczyk Tomasz (2022), Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Tylor Charles (2002), Oblicza religii dzisiaj, Karków: Wydawnictwo Znak.
• Wallsten Kevin (2005), Political Blogs: Is the Political Blogosphere an Echo Chamber?, „American Political Science Association’s Annual Meeting”, https://docplayer.net/18711478-Political-blogs-and-the-bloggers-who-blog-them-is-the-political-blogosphere-and-echo-chamber.html (dostęp: 1.09.2023).
• Waniek Katarzyna (2023), Kilka uwag o dobrym życiu w biograficznym doświadczeniu i jego nadmiernej terapeutyzacji, „Studia Socjologiczne”, t. 1(248), s. 31–58.
• Zulehner Paul (2008), GottesSehnsucht. Spirituelle Suche in säkularer Kultur, Ostfildern: Schwabenverlag.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.19.4.06

Biblioteka Nauki

28061480