Problematyka zależności Ukrainy od importu oleju napędowego

• Authors: Mateusz Domian

Title variants

Problematyka zależności Ukrainy od importu oleju napędowego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie obecnej sytuacji na ukraińskim rynku oleju napędowego ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń wynikających z jego ograniczonej autonomii. Rynek ten pozostaje wyjątkowo wrażliwy – olej napędowy jest najpopularniejszym paliwem silnikowym wśród mieszkańców tego kraju, jednak jego dostawy są silnie powiązane z wydarzeniami z udziałem Rosji, które z reguły mają negatywny wpływ na jego płynność. Przejawiało się to szczególnie wyraźnie w relacjach rynkowych między Ukrainą, Rosją a Białorusią w roku 2019 i na początku roku 2020. Na podstawie analizy wskaźnika Shannona–Wienera dla ukraińskiego rynku oleju napędowego oraz współczynnika Giniego dotyczącego importu przez Ukrainę tego paliwa autor pozytywnie weryfikuje hipotezę zakładającą, że fundamentalnym wyzwaniem dla bezpieczeństwa rynku ON Ukrainy pozostaje duży udział w nim paliwa z Rosji i Białorusi (łącznie 52,4%). Z badania wynika, że Ukraina powinna wykorzystywać wszelkie możliwości rynkowe oraz narzędzia prawne, aby minimalizować wyraźny wpływ swojego wschodniego sąsiada na bezpieczeństwo rynku ON.

EN

This paper aims to present the current situation on the Ukrainian market of diesel fuel with particular regard to the risks that arise from its limited autonomy. The abovementioned market remains extremely sensitive for Ukraine – diesel is the most popular type of motor fuel among the inhabitants of this country. At the same time, the Ukrainian diesel market is not free from the effects of events involving Russia, which are quickly damaging its current liquidity. This seemed to be even more pronounced from the perspective of market events in 2019 and early 2020 that took place in relations between Ukraine, Russia and Belarus. By analysing the Shannon–Wiener index for the Ukrainian diesel market, and the Gini coefficient for Ukraine’s import of this fuel, the author positively verifies the hypothesis that the high concentration of the share of diesel from Russia and Belarus remains a fundamental challenge for the security of the Ukrainian market of this fuel (52.4% in total). As a result of the study, the author concludes that the country should use all market opportunities and legal tools to minimise the clear impact of its eastern neighbour on the security of its diesel market.

Keywords

PL

rynek oleju napędowego Ukrainy; dywersyfikacja importu paliw; współczynnik Giniego; wskaźnik Shannona-Wienera; rynek oleju napędowego Ukrainy; dywersyfikacja importu paliw; współczynnik Giniego; wskaźnik Shannona-Wienera

EN

Ukrainian diesel market; diversification of fuel import; Gini Coefficient; Shannon-Wiener Index

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Ekonomia Międzynarodowa
• Year: 2019
• Issue: 28
• Pages: 216-240

Dates

published

2020-01-15

Contributors

author

Mateusz Domian

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Kolegium Gospodarki Światowej

References

• Q 2019: EU diesel demand continues to drop while gasoline gains; plug-ins up 80.5% y-o-y (20.02.2020), http://www.greencarcongress.com http://www.greencarcongress.com/2020/02/20200209-acea.html (data dostępu: 11.03.2020).
• Austvik O.G. (2015), The EU Energy Union, Energy Security and Russian Gas, „M-RCBG Associate Working Paper”, nr 51, Mossavar-Rahmani Center for Business and Government, Cambridge.
• Bakhtina O., Savosin D. (3.01.2020), Rossija priekratiła postawki niefti na biełorusskije NPZ s 1 janwaria2020 g. No nie do konca, neftegaz.ru, https://neftegaz.ru/news/Trading/516414-rossiya-prekratila-postavki-nefti-na-belorusskie-npz-s-1-yanvarya-2020-g/ (data dostępu: 12.03.2020).
• Biełarus’ czasticzno wozobnowiła eksport swietłych nieftieproduktow w Ukrainu i Polszu (25.04.2019), interfax.com.ua, https://interfax.com.ua/news/economic/584062.html (data dostępu: 25.02.2020).
• Biełarus’ gotowa pokupat’ nieft’ za priediełami Rossii po mirowym cenam – Łukaszenko (21.01.2020), interfax.by, https://interfax.by/news/policy/ekonomicheskaya_politika/1270236 (data dostępu: 12.03.2020).
• Biełarus’ priostanowiła eksport nieftieproduktow w sosiednije strany. Czto eto znaczit dla Rossii i Ukrainy (23.04.2019), currenttime.tv, http://www.currenttime.tv/a/belarus-petrol-export/29899296.html (data dostępu: 25.02.2020).
• Boner B. (22.02.2018), Europejczycy mają dość diesli – to już nie życzenie ekologów, tak wygląda rzeczywistość, moto.pl, https://moto.pl/MotoPL/7,88389,23052749,europejczycy-maja-dosc-diesli-to-juz-nie-zyczenie-ekologow.html (data dostępu: 11.03.2020).
• Bożyk P., Nyga-Łukaszewska H. (2013), Pojęcie i miary bezpieczeństwa energetycznego, [w:] Bożyk P. (red.), Bezpieczeństwo energetyczne Polski w ujęciu autonomicznym i zintegrowanym z Unią Europejską, Akademia Finansów i Biznesu Vistula, Warszawa.
• Burda G. (2.05.2006), Benzyna, olej napędowy czy gaz, motofakty.pl, http://www.motofakty.pl/artykul/benzyna-olej-napedowy-czy-gaz.html (data dostępu: 6.02.2020).
• Czech A. (2018), Analiza wybranych wskaźników bezpieczeństwa energetycznego Polski w kontekście zrównoważonego rozwoju, „Studia i Prace WNEIZ US”, nr 53/2, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Czto izwiestno i czto skrywajut pro griaznuju nieft’ w „Drużbie” (8.05.2019), dw.com, http://www.dw.com/ru/что-известно-и-что-скрывают-про-грязную-нефтьвдружбе/a-48660565 (data dostępu: 22.02.2020).
• Dronowa A.J. (2010), Analiz postawok palnoho na rynku naftoproduktiw Ukrajiny: importnyj aspekt [w:] Mechanyzm Rehuluwannia Ekonomyky, Sumski Uniwersytet Państwowy, Sumy.
• DT dieszewiejet w ożydanii zapuska «truby» (6.12.2019), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/DT_desheveet_v_ozhidanii_zapuska_trubi/239361 (data dostępu: 16.02.2020).
• Energy consumption in transport (17.12.2019), eea.europa.eu, https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/daviz/transport-energy-consumption-eea5#tabgooglechartid_googlechartid_chart_111 (data dostępu: 11.03.2020).
• Furman T. (30.09.2018), Rynek paliw w UE mocno się zmienia, parkiet.com, https://www.parkiet.com/Parkiet-PLUS/309309988-Rynek-paliw-w-UE-mocno-sie-zmienia.html (data dostępu: 11.03.2020).
• Gazprom zapłacił ukraińskiemu Naftohazowi 2,9 mld USD odszkodowania (27.12.2019), pb.pl, https://www.pb.pl/gazprom-zaplacil-ukrainskiemu-naftohazowi-29-mld-usd-odszkodowania-978602 (data dostępu: 20.03.2020).
• Import diztopliwa w ijule obnowił riekord: 658,5 tys. t – UPECO (5.08.2019), nefterynok.info, https://www.nefterynok.info/novosti/import-dt-v-iyule-dostig-rekordnyh-6585-tys-t--upeco (data dostępu: 14.02.2020).
• Kamiński J. (2009), Metody szacowania siły rynkowej w sektorze energetycznym, „Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal”, t. 12, z. 2, Polska Akademia Nauk.
• Kompanii Kołomojskogo i «doczka» Naftogaza triebujut wwiesti poszliny na rossijskije diztopliwo i awtogaz (21.01.2020), nv.ua, https://nv.ua/biz/markets/kompanii-kolomoyskogo-i-naftogaza-trebuyut-vvesti-poshliny-narossiyskie-dt-i-avtogaz-novosti-ukrainy-50065413.html (data dostępu: 16.03.2020).
• Korrupcyja w portach i złoupotrieblenija ekoinspiekcyi – fragmient głobalnoj korrupcyi – ekonomist (17.07.2019), unian.net, https://www.unian.net/ecology/10620291korrupciya-v-portah-i-zloupotrebleniya-ekoinspekcii-fragment-globalnoy-korrupcii-ekonomist.html (data dostępu: 13.03.2020).
• Kryzia D. (2016), Poziom konkurencji na światowym rynku gazu ziemnego, „Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal”, t. 19, z. 2, Polska Akademia Nauk.
• Kuyun S. (6.03.2019), Kakdosticz „dizielnogo” bałansa, zn.ua, https://zn.ua/energymarket/kak-dostich-dizelnogo-balansa-311016_.html (data dostępu: 20.03.2020).
• Matwijczuk N. (2018), Zahrozy enerhetycznij bezpeci Ukrajiny, „Ekonomicznyj czasopys Schidnojewropejśkoho Nacionalnoho Uniwersytetu imeni Łesi Ukrajinky”, nr 13.
• Mazur I.M. (2014), Kryteriji ociniuwannia enerhetycznoji bezpeky: resursnyj pidchid, „Aktualni problemy rozwytku ekonomiky rehionu”, nr 10, Prykarpatskyj Nacionalnyj Uniwersytet imeni Wasyla Stefanyka.
• Mirkiewicz D. (9.12.2019), Niemcy walczą z emisją CO2: Ogromny wzrost cen paliw i ograniczenia prędkości na autostradach, motohigh.pl, https://motohigh.pl/2019/12/09/niemcy-emisja-co2-transport-pakiet-klimatyczny-2030 (data dostępu: 11.03.2020).
• Młynarski T. (2011), Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Mrówka A. (20 12), Bezpieczeństwo energetyczne Polski po przystąpieniu do UE. Stan obecny, [w:] Wojtkowska-Łodej G. (red.), Rola energii we współczesnej gospodarce, Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Muravskij A. (27.08.2019), Kak topliwnyje sankcyi powlijajut na zagruzku ukrainskich nieftietierminałow, ports.com.ua, https://ports.com.ua/articles/kak-toplivnye-sanktsii-povliyayut-na-zagruzku-ukrainskikh-nefteterminalov (data dostępu: 16.02.2020).
• Nyga-Łukaszewska H. (2019), Bezpieczeństwo energetyczne na międzynarodowym rynku gazu ziemnego, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Omielan i Gierus rasskazali o diwiersifikacyi postawok diztopliwa w Ukrainu w swiazi s ograniczenijami RF (6.08.2019), cfts.org.ua, https://cfts.org.ua/news/2019/08/06/omelyan_i_gerus_rasskazali_o_diversifikatsii_postavok_diztopliva_v_ukrainu_v_svyazi_s_ogranicheniyami_rf_54582 (data dostępu: 12.03.2020).
• POPiHN: Zużycie paliw w Polsce wyniosło 34,76 mln m3 w 2019, wzrost o 4% r:r (7.04.2020), forsal.pl, https://forsal.pl/artykuly/1467640,popihn-zuzycie-paliw-w-polsce-wynioslo-34-76-mln-m3-w-2019-wzrost-o-4-r-r.html (data dostępu: 8.04.2020).
• Port Odiessy wiernuł pierwienstwo po importu nieftieproduktow za sczet «Karpatnieftiechima » (16.07.2019), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/Port_Odessi_vernul_pervenstvo_po_importu_nefteproduktov_za_schet_Karpatneftehima/237530 (data dostępu: 13.03.2020).
• Poszliny nie priwiedut k rostu cen na AZS, no sozdajut riski w prieddwierii pikowogo siezona potrieblenija – ekspiert (18.07.2019), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/Polshini_ne_privedet_k_rostu_tsen_na_AZS_no_sozdayut_riski_v_preddverii_pikovogo_sezona_potrebleniya_%E2%80%93_ekspert/237582 (data dostępu: 14.02.2020).
• Pronińska K. (2013), Wpływ współpracy energetycznej krajów Europy Środkowej na regionalne bezpieczeństwo energetyczne i politykę energetyczną UE, Centrum Europejskie Natolin, Warszawa.
• Prontera A. (2009), Energy Policy: Concepts, Actors, Instruments and Recent Developments, „World Political Science Review”, t. 1, nr 1, International Political Science Association.
• Rodriguez-Fernandez L., Fernandez Carvajal A.B., Ruiz-Gomez L.M. (2020), Evolution of European Union’s energy security in gas supply during Russia-Ukraine gas crises (2006–2009), „Energy Strategy Reviews”, nr 30, Elsevier.
• Rossija kompiensirowała spad postawok diztopliwa Izbiełarusi (11.03.2020), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/rossiya_kompensirovala_spad_postavokdiztopliva_iz_belarusi/240576 (data dostępu: 16.03.2020).
• Rost w sielskom choziajstwie Ukrainy zamiedliłsia (18.11.2019), rbc.ua, https://www.rbc.ua/rus/news/rost-selskom-hozyaystve-ukrainyzamedlilsya1574087628.html (data dostępu: 20.03.2020).
• Rynok motornogo topliwa dostig maksimuma za 10 let (20.02.2020), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/rynok_motornogo_topliva_dostig_maksimuma_za_10_let/239820 (data dostępu: 16.03.2020).
• Sauvageot E.P. (2020), Between Russia as producer and Ukraine as transit country: EU dilemma of interdependence and energy security, „Energy Policy”, nr 145, Elsevier.
• Skywalk i BB Energy postawiat w Jużnyj 27tys. t DT (19.08.2019), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/Skywalk_i_BB_Energy_postavyat_v_Yuzhniy_27_tis_t_DT/237970 (data dostępu: 13.03.2020).
• Teletow O.S., Klymenko W.W. (2013), Analiz tendencij rozwytku rynku dyzelnoho paliwa, „Marketynh i menedżment innowacij”, nr 1.
• Tomaszewski K. (2014), Bezpieczeństwo energetyczne państwa [w:] Sulowski S., Brzeziński M. (red.), Trzy wymiary współczesnego bezpieczeństwa, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Trusewicz I. (17.06.2019), Polska wyprzedziła Rosję w imporcie produkcji z Ukrainy, rp.pl, https://www.rp.pl/Handel/190619499 (data dostępu: 20.03.2020).
• Ukraina narastiła import dizielnogo topliwa iz Rossii na 40% – SMI (12.03.2020), epravda.com.ua, http://www.epravda.com.ua/rus/news/2020/03/12/657956 (data dostępu: 20.03.2020).
• Ukrainskij rynok DT pribliziłsia k 7 młn (13.01.2020), enkorr.ua, https://enkorr.ua/ru/news/ukrainskiy_rynok_dt_priblizilsya_k_7_mln_t/239721 (data dostępu: 12.02.2020).
• Ukrainskij rynok sżyżennogo gaza priewysił 2 miłliona tonn (11.01.2020), epravda.com.ua, http://www.epravda.com.ua/rus/news/2020/01/11/655679 (data dostępu: 11.03.2020).
• «Ukrtatnafta» priedłożyła poszlinu w razmierie 8,46% (21.02.2020), nefterynok.info, http://www.nefterynok.info/novosti/ukrtatnafta-predlojila-poshlinu-v-razmere-846 (data dostępu: 16.03.2020).
• Własiuk O.S. (2016), Nacionalna bezpeka ukrajiny: ewolucija problem wnutrisznioji polityky – wybrani naukowi praci, Nacionalnyj Instytut Stratehicznych Doslidżen, Kijów.

Identifiers

DOI

10.18778/2082-4440.28.01