Commonwealth of Interest in the Rus’ian-Byzantine Treaty (ca. 944)

• Authors: Arkadiusz Siwko

Abstracts

EN

The preamble to the Rus’ian-Byzantine treaty, which was concluded around 944, contains dozens of anthroponyms – the names of members of the Kyivian elite, their envoys as well as merchants. Several of them can be identified as Slavonic. The author attempted to answer the question about the identity of these Slavs and their status within the “decision-making collective” of the early Rus’ian state. He has compared the information contained in the treaty with material consisting of other Rus’ian and Byzantine sources. Additionally the author compared the system of governance in the state of the first Rurikids with the model present among the Yotvingians and other medieval Baltic societies, which have also came under the influence of the Scandinavians. 

Keywords

EN

Rus’ian-Byzantine treaties; Rurik dynasty; medieval Rus’; Rus’ian-Byzantine relations; Primary Chronicle; Igor; Yotvingians

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia Ceranea
• Year: 2021
• Volume: 11
• Pages: 405-426

Dates

published

2021

Contributors

author

Arkadiusz Siwko

• University of Opole, Opole, Polska/Poland

• https://orcid.org/0000000261184806

References

• Adalberti Pragensis episcopi et martyris Vita altera auctore Brunone Querfurtensi, ed. J. Karwasińska, Warszawa 1969 [= Monumenta Poloniae Historica. Series Nova, 4.2].
• Adam von Bremen, Hamburgische Kirchengeschichte (Magistri Adam Bremensis Gesta Hammaburgensis ecclesiae Pontificum), ed. B. Schmeidler, Hannoverae–Lipsiae 1917 [= Monumenta Germaniae Historica. Scriptores rerum Germanicarum, 2].
• Chronica Galiciano-Voliniana. Chronica Romanoviciana, ed. A. Jusupović, D. Dąbrowski, Kraków–Warszawa 2017 [= Monumenta Poloniae Historica. Series Nova, 16].
• Chronographiae quae Theophanis Continuati nomine fertur Liber quo Vita Basilii Imperatoris amplectitur, ed. I. Ševcenko, Berlin 2012 [= Corpus Fontium Historiae Byzantinae. Series Berolinensis, 42].
• Constantine Porphyrogenitus, De administrando imperio, ed. G. Moravcsik, trans. R.J.H. Jenkins, Washington 1967 [= Corpus Fontium Historiae Byzantinae, 1].
• Constantine Porphyrogennetos, The Book of Ceremonies, trans. A. Moffatt, M. Tall, Leiden–Boston 2012 [= Byzantina Australiensia, 18].
• Konstantin Bagrjanorodnyj, Ob upravlenii imperiej, ed. G. Litvarin, Moskva 1989.
• Lavrent’evskaja letopis’, [in:] Pólnoe sobránie rýsskikch létopisej, vol. I, Leningrad 1926–1927.
• Opis grodów i terytoryów z północnej strony Dunaju czyli tzw. Geograf Bawarski, ed. S. Zakrzewski, Lwów 1917.
• The Russian Primary Chronicle. Laurentian Text, ed. S.H. Cross, O.P. Sherbowitz-Wetzor, Cambridge, Mass. 1953.
• Sancti Adalberti Pragensis, episcopi et martyris vita altera auctore, ed. A. Bielowski, Lwów 1964 [= Monumenta Poloniae Historica, 1].
• Scriptores rerum Prussicarum, vol. I, ed. T. Hirsch, M. Toeppen, Leipzig 1861.
• Wojciecha biskupa i męczennika Żywot pierwszy, ed. J. Karwasińska, Warszawa 1962 [= Monumenta Poloniae Historica. Series Nova, 4.1].
• Beleckij S., Kto takoj Volodislav dogovora 944 g.?, [in:] Norna u istočnika Sud’by. Sbornik statej v čest’ Eleny Aleksandrovny Mel’nikovoj, Moskva 2001, p. 16–23.
• Bibikov M., Rus’ v vizantijskoj diplomatii: dogovory Rusi s grekami X v., “Древняя Русь. Вопросы медиевистики” / “Drevnjaja Rus’. Voprosy medievistiki” 1, 2005, p. 5–15.
• Bibikov M., Teksty dogovorov Rusi s grekami v svete vizantijskoj diplomatičeskoj praktiki, [in:] Antidoron: k 75-letiju akademika RAN Gennadija Grigor’eviča Litavrina, ed. S. Čičurov, Sankt-Peterburg 2003.
• Bogucki M., Między wagą a mieczem. Kupcy wikińscy w świetle źródeł pisanych i archeologicznych, “Ruthenica” 5, 2010, p. 17–66.
• Boroń P., Kniaziowie, królowie, carowie… Tytuły i nazwy władców słowiańskich we wczesnym średniowieczu, Katowice 2010.
• Brückner A., Polska pogańska i słowiańska, Kraków 1923.
• Bury J.B., The Treatise De administrando imperio, “Byzantinische Zeitschrift” 15.2, 1906, p. 517–577 https://doi.org/10.1515/byzs.1906.15.2.517
• Drevnejšie gosudarstva Vostočnoj Evropy. Materialy i issledovanija. 2004 god. Političeskie instituty Drevnej Rusi, ed. T. Gimon, E. Mel’nikova, Moskva 2006.
• Engel M., Jaćwieskie ośrodki grodowe, Warszawa 2020.
• Filjuškin A., Tituly russkich gosudarej, Moskva–Sankt-Peterburg 2006.
• Gorskij A., Rus’ ot slavjanskogo Rasselenija do Moskovskogo carstva, Moskva 2004.
• Grekov B., Kievskaja Rus’, Moskva 1957.
• Grekow B., Ruś Kijowska, Warszawa 1955.
• Havlikova L., Slavic Ships in 5th–12th Centuries Byzantine Historiography, “Balkan Studies” 52, 1991, p. 89–104.
• Howard-Johnston J., The De administrando imperio: a Re-Examination of the Text and a Re-Evaluation of its Evidence about the Rus, [in:] Les centres proto-urbains russes entre Scandinavie, Byzance et Orient, ed. M. Kazanski, Paris 2000 [= Réalités Byzantines, 7], p. 301–336.
• Jakobsson S., The Varangians. In God’s Holy Fire, London 2020 [= New Approaches to Byzantine History and Culture] https://doi.org/10.1007/978-3-030-53797-5
• Jusupović A., Kronika halicko-wołyńska (Kronika Romanowiczów) w latopisarskiej kolekcji historycznej, Kraków–Warszawa 2019.
• Kamiński A., Jaćwież. Terytorium, ludność, stosunki gospodarcze i społeczne, Łódź 1953.
• Kaštanov S., K voprosu o proischoždenii teksta russko-vizantijskich dogovorov X v. v sostave Povesti vremennych let, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Političeskaja struktura Drevnerusskogo gosudarstva. Čtenija pamjati V.T. Pašuto, ed. E. Mel’nikova, Moskva 1996, p. 39–42.
• Kibin’ A., Jatvjagi v X–XI vv.: «baltskoe plemja» ili «beregovoe bratstvo»?, “Studia Slavica et Balcanica Petropolitana” 2.4, 2008, p. 117–132.
• Kibin’ A., Ot Jatvjazi do Litvy. Russkoe pogranič’e s jatvjagamii litvoj i Litvoj v X–XIII vekach, Moskva 2014.
• Kobiščanov Ju., Poljud’e. Jablenie otečestvennoj i vsemirnoj istorii civilizatcij, Moskva 1995.
• Konovalova I., Pečenežskoe dos’e Konstantina Bagrjanorodnogo, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Problemy èllinizma i obrazovanija Bosporskogo carstva. Čtenija pamjati V.T. Pašuto, еd. А. Podosinov, Москва 2009.
• Koroljuk V., Zapadnye slavjane i Kievskaja Rus’ v X–XI vv., Moskva 1964.
• Korpela J., Beiträge zur Bevölkerungsgeschichte und Prosopographie der Kiever Rus’ bis zum Tode von Vladimir Monomah, Jyväskylä 1995.
• Kotljar N., Drevnerusskaja gosudarstvennost’, Sankt-Peterburg 1998.
• Kozlov S., Konstantin Bagrjanorodnyj o pečenežskich «femach» (DAI. cap. 37) i problema ego istočnikov, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Migracii, rasselenie, vojna kak faktory politogeneza. Čtenijaja pamjati V.T. Pašuto, ed. T. Džakson, Moskva 2012, p.113–120.
• Kuczyński S.M., Studia z dziejów Europy wschodniej X–XVII w., Warszawa 1965.
• Kuzenkov P., Iz istorii načal’nogo ètapa vizantijsko-russkich otnošenij, “Исторический вестник” / “Istoričeskij vestnik” 1, 2012–2015, p. 52–97.
• Lehr-Spławiński T., Lędzice – Lędzianie – Lachowie, [in:] Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata, Poznań 1959.
• Litavrin G., Russko-vizantijskie svjazi v seredine X veka, “Вопросы истории” / “Voprosy istorii” 6, 1986, p. 41–52.
• Litavrin G., Sostav posol’stva Ol’gi v Konstantinopole i «dary» imperatora, [in:] G. Litavrin, Vizantijskie očerki, Moskva 1982.
• Litavrin G., Vizantija, Bolgarija, Drevnjaja Rus’ (IX – načalo XII v.), Sankt-Peterburg 2000.
• Litvina A., Uspenskij F., Vybor imeni u russkich knjazej v X–XVI vv. Dinastičeskaja istorija skvoz’ prizm antroponimiki, Moskva 2006.
• Lovmjan’skij Ch., Rus’ i normanny, Moskva 1985.
• Łowmiański H., Lędzianie, “Slavia Antiqua” 4, 1953, p. 97–116.
• Łowmiański H., Początki Polski, vol. V, Warszawa 1977.
• Łowmiański H., Prusy pogańskie, Toruń 1938.
• Łowmiański H., Stosunki polsko-pruskie za Piastów, [in:] H. Łowmiański, Prusy – Litwa – Krzyżacy, Warszawa 1989, p. 97–124.
• Łowmiański H., Studia nad dziejami Wielkiego Księstwa Litewskiego, Poznań 1983.
• Malingoudi J., Die russisch-byzantinischen Verträge des 10. Jhds. aus diplomatischer Sicht, Thessaloniki 1994.
• Malingudi Ja., Russko-vizantijskie dogovory v X v. v svete diplomatiki, “Византийский временник” / “Vizantijskij vremennik” 57, 1997, p. 58–87.
• Mel’nikova E., Rosy i ich paktioty v traktate «Ob upravlenii imperiej» Konstantina VII Bagrjanorodnogo, [in:] «Po ljubvi, v’’ pravdù, bezo vsjakie chitrosti». Druz’ja i kollegi k 80-letiju V.A. Kučkina, Moskva 2014, p. 75–88.
• Mikhailova Y., [rec.:] Ocherki nachal΄noi Rusi by Tolochko Aleksei…, “Slavic Review” 4, 2017, p. 1117–1118 https://doi.org/10.1017/slr.2017.317
• Nazarenko A., Drevnjaja Rus’ na meždunarodnych putjach. Meždisciplinarnye očerki kul’turnych, torgovych, političeskich svjazej IX–XII vv., Moskva 2001.
• Nazarenko A., Knjaz’ i družina v èpochu dogovorov Rusi s Grekami, [in] Rus’ v IX–XII vekach. Obščestvo, gosudarstvo, kul’tura, ed. N.A. Makarov, A.E. Leont’ev, Moskva–Vologda 2014, p. 14–24.
• Nazarenko A., Nekotorye soobraženija o dogovore Rusi s Grekami 944 g. v svjazi s političeskoj strukturoj Drevnerusskogo gosudarstva, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Političeskaja struktura Drevnerusskogo gosudarstva. Čtenija pamjati V.T. Pašuto, ed. E. Mel’nikova, Moskva 1996, p. 58–63.
• Nazarenko A., Nemeckie latinojazyčnye istočniki IX–XI vekov. Teksty, perevod, kommentarij, Moskva 1993 [= Древнейшие источники по истории Восточной Европы / Drevnejšie istočniki po istorii Vostočnoj Evropy].
• Nazarenko A., «Sly i gostie». O strukture političeskoj èlity Drevnej Rusi v pervoj polovine – seredine X v., [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Političeskie instituty i verchovnaja vlast’. XIX Čtenija. XIX Čtenija pamjati V.T. Pašuto, Moskva, 16–18 aprelja 2007 g. Materialy konferencii, Moskva 2007, p. 169–174.
• Noonan T., European Russia, c. 500–c. 1050, [in:] The New Cambridge Medieval History, vol. III, ed. T. Reuter, Cambridge–New York 2000 https://doi.org/10.1017/CHOL9780521364478.020
• Obnorskij S., Jazyk dogovorov russkich s grekami, “Язык и мышление” / “Jazyk i myšlenie” 6–7, 1936, p. 97–103.
• Obolensky D., The Byzantine Commonwealth. Eastern Europe 500–1453, London 1971.
• Obolensky D., Byzantium and the Slavs, London 1971.
• The Oxford Dictionary of Byzantium, vol. I–III, ed. A. Kazdhan, Oxford–New York 1991.
• Paroń A., The Pechenegs. Nomads in the Political and Cultural Landscape of Medieval Europe, Boston–Leiden 2021 [= East Central and Eastern Europe in the Middle Ages, 450–1540, 72] https://doi.org/10.1163/9789004441095
• Paroń A., Pieczyngowie. Koczownicy w krajobrazie politycznym i kulturowym średniowiecznej Europy, Wrocław 2015.
• Paroń A., Pieczyngowie na kartach “De administrando imperio” Konstantyna VII Porfirogenety, “Acta Universitatis Wratislaviensis. Classica Wratislaviensia” 27, 2007, p. 97–112.
• Pašuto V., Letopisnaja tradicija o «plemennych knjaženijach» i varjažskij vopros, [in:] V. Pašuto, Rus’, Pribaltika, papstvo, Moskva 2011.
• Pašuto V., Vnešnjaja politika Drevnej Rusi, Moskva 1968.
• Pčelov E., Rjurikoviči. 1000 let odnogo roda. Istorija dinastii, Moskva 2001.
• Poppe A., O tytule wielkoksiążęcym na Rusi, “Przegląd Historyczny” 73.3, 1984, p. 423–439.
• Poppe A., Przecława, [in:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych, vol. IV, ed. G. Labuda, Z. Stieber, Warszawa 1970, p. 37.
• Powierski J., Bałtowie i ich relacje z Polska do końca XII wieku (na tle stosunków w strefie bałtyckiej), [in:] J. Powierski, Prussica. Artykuły wybrane z lat 1965–1995, vol. II, Malbork 2005.
• Powierski J., Czynniki warunkujące rozwój polityczny ludów zachodniobałtyjskich, “Acta Baltico-Slavica” 19, 1990, p. 93–143.
• Powierski J., Najdawniejsze nazwy etniczne z terenu Prus i niektórych obszarów sąsiednich, “Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2, 1966, p. 161–183.
• Presnjakov A., Knjažoe pravo v Drevnej Rusi. Očerki po X–XII vekam, Moskva 1993.
• Priselkov M., Kievskoe gosudarstvo vtoroj poloviny X v. po vizantijskim istočnikam, “Ученые записки Ленинградского государственного университета” / “Učenye zapiski Leningradskogo gosudarstvennogo universiteta” 73, 1941, p. 215–246.
• Rukavišnikov A., Problema «nepriznanija rodstva» vrannesrednevekovych chronikach i Povest’ vremennych let, [in:] Vostočnaja Evropa v drevnosti i srednevekov’e. Mnimye real’nosti v antičnoj i srednevekovoj istoriografii. Čtenija Pamjativ. T. Pašuto, ed. E.A. Mel’nikova, Moskva 2002, p. 198–202.
• Rybakov B., Kievskaja Rus’ i russkie knjažestva XII–XIII vekov, Moskva 1982.
• Ščavelev A., Ešče raz ob identifikacii i lokalizacii slavjanskogo «plemeni» Λενζανῆνοι / Λενζενίνοι / * lędjane, [in:] Vspomogatel’nye i special’nye nauki istorii v XX – načale XXI v. Prizvanie, tvorčestvo, obščestvenno služenie istorika. Materialy XXVI Meždunarodnoj naučnoj konferencii, Moskva 2014, p. 424–427.
• Ščavelev A., «Plemena» vostočnych slavjan ètapy zavoevanija i stepen’ zavisimosti ot deržavy Rjurikovičej v X v., [in:] Rus’ èpochi Vladimira Velikogo. Gosudarstvo, cerkov’, kul’tura, ed. N. Makarov, A. Nazarenko, Moskva–Vologda 2017.
• Ščavelev A., Slavjanskie «plemena» Vostočnoj Evropy X – pervoj poloviny XI v.: autentifikacija, lokalizacija i chronologija, “Studia Slavica et Balcanica Petropolitana” 2, 2015, p. 99–133.
• Shepard J., Some Problems of Russo-Byzantine Relations c. 860–c. 1050, “The Slavonic and East European Review” 52, 1976, p. 10–33.
• Shepard J., Franklin S., The Emergence of Rus, 750–1200, London–New York 1996.
• Skrynnikov P., Istoričeskij fakt i letopis’, “Труды Отдела древнерусской литературы” / “Trudy Otdela drevnerusskoj literatury” 50, 1997, p. 311–303.
• Skulina T., Staroruskie imiennictwo osobowe, vol. I–II, Warszawa 1974.
• Skulina T., Swoboda W., Wołodzisław, [in:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych, vol. VI, ed. G. Labuda, Z. Stieber, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1977, p. 573.
• Slovnik jazyka staroslovenskeho, vol. III, ed. B. Havranek, J. Petr, Praha 1982.
• Sophocles E.A., Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods, Hildesheim–Zurich–New York 1992.
• Sorlin I., Les traités de Byzance avec la Russie au Xe siècle (I–II), “Cahiers du Monde russe” 2.3–4, 1961, p. 313–360, 447–475 https://doi.org/10.3406/cmr.1961.1484
• Stefanovič P., Kogo predstavljali posly «ot roda ruskago» v dogovore Rusi s Grekami 944 g.?, “Древняя Русь. Вопросы медиевистики” / “Drevnjaja Rus’. Voprosy mediyevistiki” 3, 2001, p. 19–57.
• Stefanovič P., Pravjaščaja verchuška Rusi po russko-vizantijskim dogovoram X v., “Труды Института российской истории РАН” / “Trudy Instituta rossijskoj istorii RAN” 11, 2013, p. 19–57.
• Strässle P.M., Το Μονοξυλον in Konstantin VII. Prophyrogennetos’ Werk «De Administrando Impero », “Études balkaniques” 2, 1990, p. 93–106.
• Sverdlov M., Domongol’skaja Rus’. Knjaz’ i knjažeskaja vlast’ na Rusi VI – pervoj treti XIII v.v., Sankt-Peterburg 2003.
• Temušev S., Nalogi i dan’ v Drevnej Rusi, Minsk 2015.
• Thomson V., The Relations between Ancient Russia and Scandinavia and the Origin of the Russian State, Oxford 1977.
• Toločko A., Očerki načal’noj Rusi, Kiev–Sankt-Peterburg 2015.
• Trubačev O., Ètnogenez i kul’tura drevnejšich Slavjan. Lingvističeskie issledovanija, Moskva 2002.
• Tupikov N., Slovar’ drevnerusskikch ličnykch sobstvennykch imen, Sankt-Peterburg 1903.
• Uspenskij F., Skandinavy. Varjagi. Rus’. Istoriko-filologičeskie očerki, Moskva 2002.
• Vasiliev A., The Second Russian Attack on Constantinople, “Dumbarton Oaks Papers” 6, 1951, p. 161 + 163–225 https://doi.org/10.2307/1291086
• Veselovskij S., Onomastikon. Drevnerusskie imena, prozvišča i familii, Moskva 1974.
• Vovina-Lebedeva B., Ugašhij mir drevnerusskikch letopisej: vzgljad segodnja, “Российская история” / “Rossijskaja istorija” 4, 2019, p. 3–27.
• Žich M., Lendzjane Konstantina Bagrjanorodnogo i Radimiči «ot roda Ljahov» https://zapadrus.su/slavm/ispubsm/1969-lendzyane-konstantina-bagryanorodnogo-i-radimichi-ot-roda-lyakhov.html

Identifiers

DOI

10.18778/2084-140X.11.20

Biblioteka Nauki

2027703