Obraz czy figura? Uwagi o ołtarzu św. Stanisława Kostki w rzymskim kościele Sant’ Andrea al. Quirinale

• Authors: Janina Dzik

Title variants

Obraz czy figura? Uwagi o ołtarzu św. Stanisława Kostki w rzymskim kościele Sant’ Andrea al. Quirinale

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The Roman memorial altar devoted to Stanislaus Kostka (1550–1568), a Polish saint of international importance, was an exceptional example of how a modern reredos was constructed in the era of the counterreformation. Located in the Jesuit novitiate, the Church of Sant’Andrea al Quirinale is part of an unusual facility for the veneration of Kostka, which focuses on two separate entities – the chapel of the novitiate church and the monastic cell. The paper attempts to determine the role of the altar (which has undergone modifications and exhibits Kostka’s effigy) as the most significant object of worship and liturgy. Three phases can be distinguished: 1) the first reredos, resembling an altar over the saint’s grave, was constructed in about 1605 within the novitiate church of Sant’Andrea in Monte Cavallo, and rebuilt by the Jesuit Giovanni Tristano as a setting for Kostka’s image, 2) a monumental altar in the oval space of the new novitiate church, designed by Gian Lorenzo Bernini (1658–1661), who wished to have a new and suitable altar painting, as evidenced by Ciro Ferri’s design and several variants prepared by Carlo Maratta, 3) the modification of the altar related to the planned canonization – and following the rejection of the 1713 conception by the sculptor Legros – involved placing a figure of the dying Kostka and providing it with the backdrop of an altar painting. As we learn from archival sources, a prerequisite for an artwork to be accepted and exhibited was that it should inspire piety and eschew ‘devotionally ineffective’ elements. This was because a painting was believed to play an important mediatory role, since it was more effective than a sculpture in arousing religious emotions. Kostka’s charismatic piousness and his mystical sensations, regularly emphasised in the iconography, were a perfect example of deep emotional experience. According to Federico Borromeo, ‘by nature and instinct’, people can precisely sense the emotions of those they observe and can tune into their feelings. It was the Jesuits’ intention for the altar to fulfil its medial devotional efficiency, through its artistic power.

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: TECHNE. Seria Nowa
• Year: 2018
• Issue: 2
• Pages: 45-60

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Janina Dzik

References

• ARSI – Archivum Romanum Societatis Iesu.
• BAV – Biblioteca Apostolica Vaticana.
• BJ – Biblioteka Jagiellońska.
• Bailey 2003 – Gauvin A. Bailey, Between Renaissance and Barock, Jesuit Art in Rom 1565–1610, Toronto 2003.
• Bartoli 1670 – Daniel Bartoli, Della vita e miracoli del Beato Stanislao Kostka, Roma 1670.
• Bell 2009 – Peter J. Bell, Greuter Johann Friedrich (Giovanni Federico), 1590–1662, [w:] Saur Allgemeines Künstler-Lexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, t. 61, München–Leipzig 2009.
• Borremeo 1994 – Federico Borromeo, Della pittura sacra libri due, opr. B. Agosti, „Quaderni del Seminario di Storia della Critica d’ Arte”, 4 (1994).
• Cereri 1994 – Giovanni Cereri, Bernini, Flight of Love, the Art of Devotion, Chicago 1994.
• Chrzanowski/Kornecki 1994 – Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki, Polskie pomniki w świątyniach Rzymu, Warszawa 1994.
• Conforti 1977 – Michael Conforti, Pierre Legros and the Rõle of Sculptors as Designers in late Baroque Rome, „The Burlington Magazine”, t. 119 (1977).
• De Angelis 2003 – Maria Antonietta De Angelis, Ferri Ciro, [w:] Saur Allgemeines Kunstler-Lexikon. Die Bildenden Kunstler aller Zeiten und Völker, t. 39, München–Leipzig 2003.
• Duryewski 1702 – Andrzej Duryewski, Pamiątka niezeszła już zeszłego domu jaśnie wielmożnych panów na Rostkowie i Sztembergu Kostkow, albo o niektórych z tej familiej płci oboiej, Kraków 1702.
• Engass 1976 – Robert Enggass, Early Eighteenth Century sculpture in Rome, University Park 1976.
• Gerken 2015 – Claudia Gerken, Entstehung und Funktion von Heiligenbildern im nachtridentinischen Italien (1588–1622), Petersberg 2015.
• Gonzales-Palacios 2007 – Alvar Gonzales-Palacios, Il beato Stanislao Kostka e Pierre Legros, „Antologia di belle arti”, t. 67/70 (2007).
• Haskell 1955 – Francis Haskell, Pierre Legros and a statue of the Blessed Stanislaw Kostka, „The Burlington Magazine”, t. 97 (1955), nr 9.
• Hood 1979/80 – William Hood, Ciro Ferri’s Pensiero for the Altarpiece of the Blessed Stanislaus Kostka in Sant’ Andrea al Quirinale, „Allen Memorial Art Museum Bulletin”, t. 37 (1979–80).
• Jaroszewicz 1850 – Florian Jaroszewicz, Matka świętych Polska albo żywoty Świętych, Błogosławionych, Wielebnych, Świątobliwych, pobożnych Polaków i Polek, Piekary Śląskie 1850.
• Kerber 1971 – Bernhard Kerber, Andrea Pozzo, Berlin 1971.
• Knapiński 1999 – Ryszard Knapiński, Titulus ecclesiae. Ikonografia wezwań współczesnych kościołów katedralnych w Polsce, Warszawa 1999.
• König-Nordhoff 1982 – Ursula König-Nordhoff, Ignatius von Loyola, Studien zur Entwicklung einer Heiligen-Ikonographie im Rahmen einer Kanonisationskampagne um 1600, Berlin 1982.
• Koszutski 1882 – Hilary Koszutski, Święty Stanisław Kostka, patron Królestwa Polskiego i jego wiek, t. 1 i 2, Poznań 1882.
• Krasny 2010 – Piotr Krasny, Visibilia signa ad pietatem excitantes. Teoria sztuki sakralnej w pismach pisarzy kościelnych epoki nowożytnej, Kraków 2010.
• Leps 2015 – Sabrina Leps, Maratti (Maratta) Carlo, [w:] De Greyter Allgemeines Künstler-Lexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten und Völker, t. 87, Berlin–Boston 2015.
• Levy 1997 – Evonne Levy, Reproduction in the “Cultic Era” of Art; Pierre Legros Statue of Stanislas Kostka, „Representations”, t. 58 (1997).
• Majkowski 1965 – Józef Majkowski, Święty Stanisław Kostka. Studium z dziedziny hagiografii psychologicznej, Rzym 1965.
• Marder 1998 – Tod A. Marder, Bernini and the Art of Architecture, New York–London–Paris 1998.
• Mączyński 2003 – Ryszard Mączyński, Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003.
• Oborski 1630 – Mikołaj S. Oborski, Relacya Abo Krótkie opisanie Cudów niektórych y dobrodzieystw przednieyßych, B. Stanisława Kostki Soc. Iesv: Ktoremi, na wzywanie pomocy iego, Pan Bog ludzi stanów wszelakich, cudownie w Królestwie tym pocieszyć raczył: Z Processow w Archidiecezyey Gnieźnieńskiey y Lwowskiey (…), Kraków 1630.
• Pagaczewski 1927 – Julian Pagaczewski, Ze studiów nad ikonografią św. Stanisława Kostki, Kraków 1927.
• Richeome 1611 – Louis Richeome, La peinture spirituelle ou l’art d’admirer aimer et louer Dieu, Lyon 1611.
• Royal Collection – dostęp online: www.royalcollection.org.uk [dostęp 1.01.2019].
• Sacchini 1611 – Francesco Sacchini, Vita B. Stanislai Kostkae Poloni e Societate Jesu…, Ingolstadii 1611.
• Sauerländer 2011 – Willibald Sauerländer, Der katholische Rubens: Heilige und Märtyrer, München 2011.
• Skarga 1936 – Piotr Skarga, Żywoty świętych Starego i Nowego Zakonu na każdy dzień przez cały rok…, t. 4, Kraków 1936.
• Święty Stanisław Kostka 1928 – Święty Stanisław Kostka, opr. A. Ziemski, S. Bednarski, Warszawa 1928.
• Sommervogel 1932 – Carlos Sommervogel SJ, Bibliotheque de la Compagnie de Jesus, t. 11, Brüssel–Paris 1932.
• Terhalle 2011 – Johannes Terhalle, S. Andrea al. Quirinale von Gian Lorenzo Bernini in Rom. Von den Anfängen bis zur Grundsteinlegung, Weimar 2011.
• Ubaldini 1892 – Urbano Ubaldini, Vita et miracula S. Stanislai Kostka, [w:] Analecta Bollandiana, t. 11 (1892).
• Warszawski 1968 – Józef Warszawski, Stanislao Kostka, w: Bibliotheca Sanctorum, t. 11, Roma 1968, szp. 1369–1373.
• Zazzara 1962 – Francesco Zazzara, Diario delle onoranze a San Filippo dalla morte alla canonizazione, opr. Giovanni Incisa della Rocchetta, „Quaderni dell’ Oratorio”, 6 (1962).

Identifiers

DOI

10.18778/2084-851X.06.04