Posthumanizm jako koncepcja kształtująca pokazy ubiorów projektowanych przez Iris van Herpen? Rozważania na marginesie aktualnego dyskursu o modzie

• Authors: Irma Kozina

Title variants

EN

Posthumanism as a concept shaping the fashion shows designed by Iris van Herpen? Considerations on the margins of the current discourse about fashion

Abstracts

EN

The fascination with new materials and innovative technology has placed the Dutch fashion designer Iris van Herpen on one of the leading positions among artists associated, in the theoretical discourse, with the tendency known as posthumanism. An analysis of the narratives present in the considerations of contemporary fashion critics leads to the conclusion that posthumanism is rarely defined unambiguously. Some perceive it as an idealized vision of a future free from binary classification of reality by means of dichotomous pairs: good / evil, nature / civilization, etc., while others associate this trend with the loss of identity developed by the biological species of homo sapiens and even see it as a dystopian end to humanity. The article attempts to present the relationship between the concept of posthumanism and the design creativity of Iris van Herpen, referring in particular to the collections prepared by her in cooperation with Neri Oxman and Philip Beesley. A comparison was also made of the posthumanist themes used by van Herpen with a similar concept present in the cyborg show prepared in 2018 by Alessandro Michelli, the artistic director of the Gucci fashion house.

PL

Fascynacja nowymi materiałami i innowacyjną technologią zapewniła holenderskiej projektantce mody Iris van Herpen jedną z czołowych pozycji pośród twórców łączonych w dyskursie teoretycznym z tendencją określaną mianem posthumanizmu. Analiza narracji obecnych w rozważaniach współczesnych krytyków modowych prowadzi do wniosku, że posthumanizm nie jest zazwyczaj definiowany jednoznacznie. Jedni postrzegają go jako idealizowaną wizję przyszłości wolnej od binarnego klasyfikowania rzeczywistości za pomocą dychotomicznych par: dobro – zło, przyroda – cywilizacja itp., inni natomiast kojarzą ten nurt z utratą tożsamości wypracowanej przez biologiczny gatunek homo sapiens i widzą w nim nawet dystopijny kres ludzkości. W artykule podjęto próbę przedstawienia związku koncepcji posthumanizmu z twórczością projektową Iris van Herpen, odnosząc się zwłaszcza do kolekcji przygotowanych przez nią we współpracy z Neri Oxman i Philipem Beesleyem. Przeprowadzono też porównanie wątków posthumanistycznych wykorzystywanych przez van Herpen z analogiczną koncepcją obecną w pokazie cyborgicznym przygotowanym w 2018 roku przez dyrektora artystycznego domu mody Gucci Alessandra Michelego.

Keywords

PL

Iris Van Herpen; posthumanism in fashion; Gucci; Alesssandro Michelle; posthumanism

EN

Iris Van Herpen; posthumanizm w modzie; Gucci; Alessandro Michelle; posthumanizm

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: TECHNE. Seria Nowa
• Year: 2021
• Issue: 7
• Pages: 201-220

Dates

published

2021

Contributors

author

Irma Kozina

• Zakład Teorii i Historii Sztuki, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach

• https://orcid.org/0000000242054782

References

• BEESLEY 2010 – Philip Beesley, Afterword: Immanence and Empathy, [in:] Hylozoic Ground: Liminal Responsive Architecture, ed. Pernilla Ohrstedt, Hailey Isaacs, Toronto 2010, s. 174–177.
• BRAIDOTTI 2014 – Rosi Braidotti, Po człowieku, tłum. Joanna Bednarek, Agnieszka Kowalczyk, Warszawa 2014.
• BRAIDOTTI/HLAVAJOVA 2018 – Rosi Braidotti, Maria Hlavajova, The Posthuman Glossary, London 2018.
• GAJEWSKA 2013 – Grażyna Gajewska, Światopoglądowa i stylistyczna katachreza Michela Foucaulta i Donny Haraway, „Studia Europaea Gnesnensia”, nr 8 (2013), s. 159–177.
• GAJEWSKA 2020 – Grażyna Gajewska, Myśleć fantastyką. Przez science fiction do posthumanizmu, „Images”, vol. XXVIII (2020), nr 37, s. 5–19.
• GUNIA 2015 – Artur Gunia, Dlaczego stajemy się cyborgami – problem adaptacyjności umysłu i ciała do wytworów technologii, [w:] Umysł i poznanie, red. Milena Jakubiak, Marta Kaszubowska, Szczecin 2015, s. 101–111.
• HARAWAY 2003 – Donna Haraway, Manifest cyborgów: nauka, technologia i feminizm socjalny lat osiemdziesiątych, „Przegląd Filozoficzno-Literacki”, nr 1(3) (2003), s. 49–87, pierwodruk w języku angielskim ukazał się w 1985 r.
• KOZINA 2017 – Irma Kozina, Historia mody. Od krynoliny do mini, Warszawa 2017.
• KURZWEIL 2018 – Ray Kurzweil, Jak stworzyć umysł: sekrety ludzkich myśli ujawnione, Białystok 2018.
• PEPPERELLA 2010 – Robert Pepperella, Posthumanism and the Challenge of New Ideas, [in:] Kinetic Architectures & Geotextile Installations, ed. Philip Beesley, Toronto 2010, s. 35–40.
• SZYMAŃSKI 2019 – Kamil Szymański, Osobliwość Raymonda Kurzweila jako wizja dziejów, „Hybris”, nr 46 (2019), s. 51–68.
• BORELLI-PERSON 2017 – Laird Borrelli-Persson, Iris van Herpen. Spring 2011 Ready-to-Wear, Vogue Runway, https://www.vogue.com/fashion-shows/spring-2011-ready-to-wear/iris-van-herpen [dostęp 25.11.2021].
• BRAIDOTTI 2019 – Rosi Braidotti, Posthuman Knowledge, YouTube, https://www.youtube.com/watch?v=0CewnVzOg5w [dostęp 25.11.2021].
• BROWN 2020 – Annie Brown, Timely enchantress: The high tech couture of Iris van Herpen, „Financial Review”, https://www.afr.com/life-and-luxury/fashion-and-style/timely-enchantress-the-high-tech-couture-of-iris-van-herpen-20200714-p55bt1 [dostęp 25.11.2021].
• CHALCRAFT 2013 – Emilie Chalcraft, Voltage by Iris van Herpen with Neri Oxman and Julia Koerner, Dezeen, 22 stycznia 2013, https://www.dezeen.com/2013/01/22/voltage-3d-printed-clothes-by-iris-van-herpen-with-neri-oxman-and-julia-koerne/ [dostęp 25.11.2021].
• ETHERINGTON 2010 – Rose Etherington, Hylozoic Ground by Philip Beesley, Dezeen 27 sierpnia 2010, https://www.dezeen.com/2010/08/27/hylozoic-ground-by-philip-beesley/ [dostęp 18.12.2021].
• FALCON-LANG 2011 – Howard Falcon-Lang, Anthropocene: Have humans created a new geological age?, BBC News: Science, https://www.bbc.com/news/science-environment-13335683 [dostęp 25.11.2021].
• HERPEN 2012 – Iris van Herpen, Hybrid Holism. https://www.irisvanherpen.com/collections/hybrid-holism [dostęp 18.12.2021].
• HERPEN/BEESLEY 2016 – Iris van Herpen and Philip Beesley in dialogue at ACADIA 2016, http://acadia.org/news/GV9EVC [dostęp 18.12.2021].
• HYLAND 2016 – Véronique Hyland, The Designer Who Mixes Cutting-Edge Technology with Couture Tradition, The Cut, 1 maja 2016, https://www.thecut.com/2016/04/designer-who-mixes-technology-with-couture.html [dostęp 25.11.2021].
• KOWALCZYK 2018 – Gabriel Kowalczyk, Człowiek zwany rozumnym, Filmweb, -https://www.filmweb.pl/reviews/recenzja-filmu-Antropocen%3A+Epoka+cz%C5%82owieka-22557 [dostęp 25.11.2021].
• KRAKOWIAK 2009 – Ludwik Krakowiak, Nanotechnologia zapewni nam nieśmiertelność?, PCWorld, 1 października 2009, https://www.pcworld.pl/news/Nanotechnologia-zapewni-nam-niesmiertelnosc,350704.html [dostęp 25.11.2021].
• MARKIEWICZ 2015 – Miłosz Markiewicz, We are in this together (Rosi Braidotti: „Po człowieku”), „ArtPapier”, nr 4 (268) (2015), http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=218&artykul=4800 [dostęp 25.11.2021].
• MICHELE 2020 – Gucci’s Creative Director Alessandro Michele Shares His Personal Diary. “Da Man Magazine” 28 maja 2020, https://daman.co.id/guccis-creative-director-alessandro-michele-shares-his-personal-diary/ [dostęp 18.12.2021].
• Milionerka 2020 – Milionerka: ile zarabia Lil Miquela, słynna wirtualna modelka?, „Sukces. Rzeczpospolita”, https://sukces.rp.pl/styl/art17716031-milionerka-ile-zarabia-lil-miquela-slynna-wirtualna-modelka [dostęp 25.11.2021].
• MOROZ 2014 – Sara Moroz, Q&A: Iris van Herpen on Couture, Her Shrink-Wrapped Models, & More, The Cut, 11 kwietnia 2014, https://www.thecut.com/2014/03/iris-van-herpen-on-shrink-wrapped-models-more.html [dostęp 25.11.2021].
• PERKINS 2019 – Sarah Perkins, The Cyborg Aesthetics of Dress: Examining Reactions to the Corporeal Evolution of the Cyborg from 1960 to 2018, The Tortoiseshell, https://tortoise.princeton.edu/2019/05/09/the-cyborg-aesthetic-of-dress-examining-reactions-to-the-corporeal-evolution-of-the-cyborg-from-1960-to-2018/ [dostęp 25.11.2021].
• PETRARCA 2018 – Emilia Petrarca, Meet Gucci’s Post-Human, Post-Identity, Woke Cyborg, The Cut, https://www.thecut.com/2018/02/gucci-fall-2018-runway-recap.html [dostęp 25.11.2021].
• SCHLITT 2018 – Alexis Schlitt, Iris van Herpen, Crystallization Water Dress, Prezi, https://prezi.com/p/gnmtm8dhzbjq/iris-van-herpen-crystallisation-water-dress/ [dostęp 25.11.2021].
• SHRESTY 2021 – Sharanya Shresty, Anthozoa by Neri Oxman: Printed Dress, Rethinking The Future, https://www.re-thinkingthefuture.com/case-studies/a4850-anthozoa-by-neri-oxman-3d-printed-dress/ [dostęp 25.11.2021].
• SMELIK 2020 – Anneke Smelik, Fractal Folds: The Posthuman Fashion of Iris van Herpen, „Fashion Theory. The Journal of Dress, Body & Culture”, December 2020, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1362704X.2020.1850035 [dostęp 25.11.2021].

Identifiers

DOI

10.18778/2084-851X.11.11

Biblioteka Nauki

2142127