Borys Zinserling (1890–1961) i jego wizja wnętrz ministerstwa sprawiedliwości. Uwagi na marginesie mecenatu ministra Aleksandra Meysztowicza oraz ministra i senatora Czesława Michałowskiego

• Authors: Jarosław Maciej Zawadzki

Title variants

EN

Borys Zinserling (1890–1961) and his vision of the interior of the Ministry of Justice. Comments on the patronage of Minister Aleksander Meysztowicz and Minister and Senator Czesław Michałowski

Abstracts

EN

 In the years 1787–1789, the palace of the Raczyński family in Warsaw was rebuilt in the spirit of classicism (designed by Jan Christian Kamsetzer). In 1919, the palace became the seat of the Polish Ministry of Justice. During the term of office of two ministers, Aleksander Meysztowicz (1926–1928) and Czesław Michałowski (1930–1936), works were carried out in the building under the supervision of Marian Lalewicz. Meysztowicz started the renovation, but the final effect of the work was due to Michałowski. Although there is no evidence for it, it was and is in line with common practice that he probably accepted the concepts of conservation works and decorating designs presented to him. The space where the minister worked and rested was carefully created. The first consisted of a waiting room and a secretariat. The second is the minister’s working space: a large office and a library. A ballroom was used for larger meetings. The last zone was the minister’s apartment. Works of art and craft objects stylistically referring to the interior were purchased successively. During the works, the historicising style proposed by Lalewicz and implemented by his team was maintained. It is not known from when exactly Boris Zinserling, a Russian emigrant, architect, stage designer and painter, graduate of the Academy of Fine Arts in St. Petersburg, was associated with the works in the described facility. In 1935 he made a series of watercolors and charcoal drawings showing the interior. In 1936, the album Palace of the Ministry of Justice in Warsaw was released, decorated with colorful reproductions of Zinserling’s works. The still-captivating painting documentation brings closer the final effect of the work, which as a result of the war hostilities has not survived to our times.

PL

W latach 1787–1789 przebudowano w duchu klasycyzmu pałac rodziny Raczyńskich w Warszawie (projekt Jan Christian Kamsetzer). W 1919 roku pałac stał się siedzibą polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości. W trakcie urzędowania dwóch ministrów, Aleksandra Meysztowicza (1926–1928) oraz Czesława Michałowskiego (1930–1936), przeprowadzono w budynku prace pod kierunkiem Mariana Lalewicza. Meysztowicz rozpoczął remont, ale końcowy efekt prac był zasługą Michałowskiego. Choć na to nie ma dowodów, ale było i jest zgodne z praktyką, że zapewne akceptował przedstawiane mu koncepcje prac konserwatorskich i projekty dekoratorskie. Starannie wykreowano przestrzeń, w której pracował i odpoczywał minister. Pierwsza składała się z poczekalni i sekretariatu. Druga to wnętrza robocze ministra: duży gabinet i biblioteka. Do większych spotkań wykorzystywano salę balową. Ostatnią strefą było mieszkanie ministra. Sukcesywnie nabywano dzieła sztuki oraz obiekty rzemiosła nawiązujące stylistycznie do wnętrz. W trakcie prac utrzymano historyzującą stylistkę wnętrz zaproponowaną przez Lalewicza i realizowaną przez jego zespół. Nie wiadomo, od kiedy dokładnie z pracami w opisywanym obiekcie był związany Borys Zinserling, rosyjski emigrant, architekt, scenograf i malarz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W 1935 roku wykonał cykl akwarel i rysunków węglem ukazujących wnętrza. W 1936 roku wydano album Pałac Ministerstwa Sprawiedliwości w Warszawie, którego ozdobą stały się barwne reprodukcje prac Zinserlinga. Urzekająca do dziś dokumentacja malarska przybliża finalny efekt prac, który w wyniku działań wojennych nie zachował się do naszych czasów.

Keywords

PL

historyzm; pałac Raczyńskich Warszawa; Borys Zinserling; Zbigniew Rewski; Marian Lalewicz

EN

historicism; the Raczyński Palace Warsaw; Borys Zinserling; Zbigniew Rewski; Marian Lalewicz

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: TECHNE. Seria Nowa
• Year: 2021
• Issue: 8
• Pages: 121-143

Dates

published

2021

Contributors

author

Jarosław Maciej Zawadzki

• Kancelaria Senatu, Warszawa

• https://orcid.org/0000000270643226

References

• AS 2007 – Archiwum Senatu, teczka senatora Czesława Michałowskiego, notatka ze spotkania 26 lutego 2007 z synem senatora, panem Jackiem Michałowskim.
• AS 2021 – Archiwum Senatu, teczka senatora Czesława Michałowskiego, wydruki korespondencji mailowej z 5 i 11 lutego 2021 z wnukiem senatora, panem Wojciechem Michałowskim.
• AUW – teczka studenta Zbigniewa Rewskiego, Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego.
• „Kurier Warszawski” 1853 – „Kurier Warszawski” 1853, nr 272.
• MEYSZTOWICZ 2021 – Walerian Meysztowicz, Gawędy o czasach i ludziach, Łomianki 2021.
• NAC, IKC – Narodowe Archiwum Cyfrowe, Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny – Archiwum Ilustracji, 1-A-2605, 1-B-518-1, 1-B-500.
• „Polski Przemysł Budowlany” 1925 – „Polski Przemysł Budowlany” 1925, nr 4.
• „Roboty Publiczne” 1919–1922 – „Roboty Publiczne” 1919–1922.
• „Słowo Powszechne” 1978 – „Słowo Powszechne” 1978, nr 59.
• „Stolica” 1950 – „Stolica” 1950, nr 6.
• WUOZ – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie, materiały dotyczące pałacu Raczyńskich w Warszawie.
• ŻONGOŁŁOWICZ 2004 – Bronisław Żongołłowicz, Dzienniki 1930–1936, Warszawa 2004.
• BARANIEWSKI 2019 – Waldemar Baraniewski, Architektura a potrzeba reprezentacji władzy, [w:] Tożsamość. 100 lat polskiej architektury, red. Bolesław Stelmach, Karolina Andrzejewska-Batko, Warszawa 2019, s. 101–107.
• BARANIEWSKI/CZAPELSKI/CHRUDZIMSKA-UHERA 2015 – Waldemar Baraniewski, Marek Czapelski, Katarzyna Chrudzimska-Uhera, Architekci sejmowi. Skórewicz, Pniewski, Szczepkowski, Warszawa 2015.
• BATOWSKA/BATOWSKI/KWIATKOWSKI 1978 – Natalia Batowska, Zygmunt Batowski, Marek Kwiatkowski, Jan Chrystian Kamsetzer – architekt Stanisława Augusta, Warszawa 1978.
• BIELECKI 1994 – Robert Bielecki, Długa 7 w powstaniu warszawskim, Warszawa 1994.
• CZAPELSKI 2008 – Marek Czapelski, Bohdan Pniewski – warszawski architekt XX wieku, Warszawa 2008.
• DYBCZYŃSKA-BUŁYSZKO 2010 – Anna Dybczyńska-Bułyszko, Architektura Warszawy II Rzeczpospolitej. Warszawska szkoła architektury na tle przemian kulturowych okresu międzywojennego, Warszawa 2010.
• JANOWSKI 1930 – Aleksander Janowski, Warszawa, Poznań 1930.
• JAROSZEWSKI 1985 – Tadeusz S. Jaroszewski, Księga pałaców Warszawy, Warszawa 1985.
• JONKAJTYS-LUBA 1989 – Grażyna Jonkajtys-Luba, Czesław Przybylski, Warszawa 1989.
• JURKOWSKI 2004 – Roman Jurkowski, Aleksander Meysztowicz – fragment „Wspomnień”, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, z. 21, s. 224, 233, 237–241.
• KRAUSHAR 1905 – Aleksander Kraushar, Pałac Raczyńskich, „Tygodnik Ilustrowany” 1905, nr 37, s. 681.
• KRZYSZTOFOWICZ-KOZAKOWSKA 2013 – Stefania Krzysztofowicz-Kozakowska, Sztuka II RP, Olszanica 2013.
• Kto był kim 1994 – Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. Jacek M. Majchrowski, Warszawa 1994.
• KWIATKOWSKA 1980 – Maria Irena Kwiatkowska, Pałac Raczyńskich, Warszawa 1980.
• KWIATKOWSKA/KWIATKOWSKI 1984 – Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Pałac Pod Czterema Wiatrami, Warszawa 1984.
• KZSP 2001 – Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Miasto Warszawa. Nowe Miasto, cz. 2, Warszawa 2001.
• LALEWICZ 1921 – Marian Lalewicz, Restauracja gmachów rządowych, „Rzeczpospolita” 1921, nr 83, s. 5–6.
• LEŚNIAKOWSKA 1998 – Marta Leśniakowska, Architektura w Warszawie, Warszawa 1998.
• MAKOWSKA 2009 – Urszula Makowska, Szept artysty, [w:] Jarosław Maciej Zawadzki, Franciszek Tegazzo (1829–1879). Malarz niespełniony, ilustrator z konieczności, Warszawa 2009, s. 10.
• Ministrowie 2001 – Ministrowie Polski Niepodległej, red. Marek Baumgart, Henryk Walczak, Adam Wątor, Szczecin 2001.
• MORDYŃSKI/ARTYMOWSKI 2012 – Krzysztof Mordyński, Stefan Artymowski, Architektura Polski Niepodległej, Warszawa 2012.
• OLKUŚNIK 2019 – Marek Olkuśnik, Architektura, [w:] Podjąć wyzwanie! II Rzeczpospolita na drodze do nowoczesności, red. Marek Olkuśnik, Warszawa 2019, s. 90–97.
• OMILANOWSKA 2019a – Małgorzata Omilanowska, Gdyńska architectura militaris autorstwa Mariana Lalewicza, „Porta Aurea” 2019, nr 18, s. 114–142.
• OMILANOWSKA 2019b – Małgorzata Omilanowska, Historyk sztuki na gościńcach i bezdrożach zawodu, [w:] 50 spotkań na 50-lecie UG, red. Jerzy Piotr Gwizdała, Gdańsk 2019, s. 627–635.
• OMILANOWSKA 2021 – Małgorzata Omilanowska, Pierwsza siedziba Sejmu II Rzeczypospolitej. Addenda et corrigenda, „Biuletyn Historii Sztuki” 2021, nr 1, s. 119–152.
• Pałac 1925 – K., Pałac Ministerium Rolnictwa w Warszawie, „Świat” 1925, nr 31, s. 12–14.
• Polish 2017 – Polish diplomacy art and architecture 1918–1939, red. Monika Kuhnke, Warszawa 2017.
• POPIOŁEK 2012 – Małgorzata Popiołek, Powojenna odbudowa ulicy Nowy Świat, Warszawa 2012.
• PSZCZÓŁKOWSKI 2014 – Michał Pszczółkowski, Architektura użyteczności publicznej II Rzeczypospolitej 1918–1939. Forma i styl, Łódź 2014.
• PSZCZÓŁKOWSKI 2015 – Michał Pszczółkowski, Architektura użyteczności publicznej II Rzeczypospolitej 1918–1939. Funkcja, Łódź 2015.
• REWSKI 1929a – Zbigniew Rewski, Gmachy sądowe w Polsce, „Głos Sądownictwa” 1929, nr 7–8, s. 364–374.
• REWSKI 1929b – Zbigniew Rewski, Pałac Paca w Warszawie. Obecnie gmach Sądu Okręgowego, Warszawa 1929.
• REWSKI 1929c – Zbigniew Rewski, Pałac Raczyńskich w Warszawie. Obecnie siedziba ministerstwa sprawiedliwości, Warszawa 1929.
• REWSKI 1936 – Zbigniew Rewski, Pałac ministerstwa sprawiedliwości w Warszawie, Warszawa 1936.
• SERWATKA 2009 – Tomasz Serwatka, Kazimierz Świtalski (1886–1962). Biografia polityczna, Warszawa 2009.
• SULEJA 1998 – Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998.
• SZCZERSKI 2018 – Andrzej Szczerski, Nowi obywatele – nowa architektura, [w:] Architektura niepodległości w Europie Środkowej, red. Magdalena Link-Lenczewska, Łukasz Galusek, Kraków 2018, s. 51– 67.
• SZPOPER/BIELECKI 2001 – Dariusz Szpoper, Andrzej Bielecki, Aleksander Meysztowicz. Portret polityczny konserwatysty, Gdańsk 2001.
• ŚWIERCZYŃSKI 1928 – Rudolf Świerczyński, Szkic gmachu centrali Ministerstwa Robót Publicznych w Warszawie, „Architektura i Budownictwo” 1928, nr 10, s. 359–366.
• THUGUTT 2006 – Stanisław August Thugutt, Gawędy o Warszawie. Przewodnik po Warszawie z 1912 r., Warszawa 2006.
• TRYBUŚ 2019 – Jarosław Trybuś, Warszawa niezaistniała. Niezrealizowane projekty urbanistyczne i architektoniczne Warszawy dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 2019.
• URZYKOWSKI 2014 – Tomasz Urzykowski, Aleja Szucha 25. Historia gmachu polskiej edukacji, Warszawa 2014.
• WATT 2005 – Richard M. Watt, Gorzka chwała. Polska i jej los 1918–1939, Warszawa 2005.
• WOLMAR 1925 – Adam Wolmar, Projekty nowych gmachów publicznych, „Kurier Warszawski” 1925, nr 144, s. 14.
• ZAWADZKI 2011 – Jarosław Maciej Zawadzki, Borys Zinserling, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Iwona Błaszczyk, Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, Małgorzata Merkel-Massé, z. 4, Warszawa 2011.
• ZAWADZKI 2021 – Jarosław Maciej Zawadzki, O salach Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w latach międzywojennych i architekcie Stanisławie Miecznikowskim, Warszawa 2021.
• ZDZIARSKI 1921 – Stanisław Zdziarski (?), Budynki rządowe w stolicy, [w:] „Kurier Warszawski” 1921, nr 334, wyd. wieczorne, s. 5–6.
• ZIELIŃSKI 1996 – Jarosław Zieliński, Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Śródmieście historyczne, t. 2, Warszawa 1996

Identifiers

DOI

10.18778/2084-851X.12.07

Biblioteka Nauki

29519269