Powieść szachowa jako powieść historyczna. Nieco przewrotna alternatywa gatunkowa

• Authors: Paweł Graf

Title variants

Powieść szachowa jako powieść historyczna. Nieco przewrotna alternatywa gatunkowa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł realizuje dwa cele. Pierwszym z nich jest ponowne zdefiniowanie gatunkowe powieści historycznej w sytuacji, w której dotychczasowe próby opisania tej formy okazują się niewystarczające. Nowa definicja przenosi punkt ciężkości z cech strukturalnych (niemożliwych do ustalenia po doświadczeniu narratywizacji historii) na poetykę odbioru. Cel drugi, interpretacyjny, polega na skomplikowaniu uczynionych rozpoznań poprzez analizę powieści szachowej, która multiplikuje historyczność utworu i zmusza do postawienia innych pytań. Tym samym artykuł zmierza do alternatywnego opisu ważnego dziś doświadczenia literackiego, jakim jest proza historyczna.

EN

The article focuses on two purposes. On the one hand, it constitutes an attempt to redefine the genre of historical novel in the circumstances in which the attempts made so far have turned out to be insufficient. The new definition shifts the centre of gravity from structural features (which are impossible to be determined following the experience of the narrativization of history) to the poetics of reception. On the other hand, the article also has its interpretative purpose which entails complicating the results of the analysis through the scrutiny of the chess novel that multiplies the historicity of the literary work and triggers more questions to be raised. Thus, the article aims at an alternative description of historical prose as an important literary experience of today’s world.

Keywords

PL

powieść historyczna; powieść szachowa; proza historyczna; recepcja; powieść historyczna; powieść szachowa; proza historyczna; recepcja

EN

historical novel; chess novel; historical prose; poetics of reception

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2016
• Issue: 5
• Pages: 47-61

Dates

published

2016-12-30

Contributors

author

Paweł Graf

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Zakład Historii Literatury XX wieku, Teorii Literatury i Sztuki Przekładu

References

• Apollinaire G., Wybór poezji, Wrocław 1975.
• Arnold J.H., Historia, przeł. J. Jaworska, Warszawa 2001.
• Bachelard G., Poetyka marzenia, przeł. L. Brogowski, Gdańsk 1998.
• Balzac H., Dwaj poeci, przeł. T. Żeleński-Boy, Warszawa 1972.
• Bartoszyński K., Konwencje gatunkowe powieści historycznej, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 2.
• Bloch M., Pochwała historii czyli o zawodzie historyka, przeł. W. Jedlicka, Kęty 2009.
• Calvino I., Niewidzialne miasta, przeł. A. Kreisberg, Kraków 2005.
• Camus A., Człowiek zbuntowany, przeł. J. Guze, Warszawa 1998.
• Demandt A., Historia niebyła. Co by było, gdyby…?, przeł. M. Skalska, Warszawa 1999.
• Duras M., Pisać, przeł. M. Pluta, Izabelin 2001.
• Collingwood R.G., Autobiografia. Z dziejów mojego myślenia, przeł. I. Szyroka, Kraków 2013.
• Eco U., O literaturze, przeł. J. Ugniewska, A. Wasilewska, Warszawa 2003.
• Giżycki J., Z szachami przez kraje i wieki, Warszawa 1984.
• Hajduk J., Wyobraźnia, przedstawienie, narracja. O literackości pisarstwa historycznego, „Sensus Historiae” 2014, nr 1.
• Ilf I., Pietrow E., 12 krzeseł, przeł. T. Magister, Warszawa 1998.
• Kundera M., Sztuka powieści, przeł. M. Bieńczyk, Warszawa 2004.
• Nabokov V., Wykłady o literaturze, przeł. Z. Batko, Warszawa 2016.
• Nowak W.M., Robina G. Collingwooda filozofia historii, Lublin 2002.
• Nycz R., Poetyka doświadczenia. Teoria – nowoczesność – literatura, Warszawa 2012.
• Pöppel E., Granice świadomości. O rzeczywistości i doznawaniu świata, przeł. D. Tauszyńska, Warszawa 1989.
• Słownik rodzajów i gatunków literackich, pod red. G. Gazdy, S. Tyneckiej-Makowskiej, Kraków 2006.
• Słownik terminów literackich, pod red. J. Sławińskiego, Wrocław 1998.
• Thom R., Parabole i katastrofy. Rozmowy o matematyce, nauce i filozofii, przeł. R. Duda, Warszawa 1991.
• Woźniak M., Wyobraźnia (historyczna) i jej rola w procesie badania przeszłości [online] http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-8ee7e6bb-eb53-4b48-8cc8-bc8412cd9ea1/c/41-53_Wozniak.pdf (dostęp 05.09.2016).
• White H., Proza historyczna, pod red. E. Domańskiej, Kraków 2009.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.05.04