Kalendarium życia kulturalnego Łodzi luty–marzec 1945

• Authors: Przemysław Dakowicz

Title variants

Kalendarium życia kulturalnego Łodzi luty–marzec 1945

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Publikacja niniejsza, fragment Kalendarium łódzkiego życia kulturalnego w latach 1945–1946, obejmuje swoim zakresem luty i marzec roku 1945, miesiące organizowania się kultury po przeszło pięciu latach niemieckiego terroru okupacyjnego. W dziejach miasta był to okres szczególny – wobec niemal całkowitego zburzenia Warszawy przez Niemców, na terenie Łodzi ulokowały się niektóre spośród komunistycznych urzędów, zaczęli tu także zjeżdżać ważni przedstawiciele życia umysłowego i kulturalnego. Oferowano im mieszkania, pracę w dynamicznie rozwijającej się, kontrolowanej przez władzę prasie oraz w tworzonych naprędce instytucjach kultury i uczelniach. Autor tekstu próbuje – poprzez szczegółową denotację faktów z pogranicza historii, polityki, życia umysłowego i artystycznego – przedstawić mechanizmy i dynami­kę najwcześniejszego etapu kulturowo-ideologicznej rewolucji przeprowadzonej w Polsce w latach 1945–1948.

EN

This publication – an extract from Calendar of Cultural Life in Lodz between 1945 and 1946 (Kalendarium łódzkiego życia kulturalnego w latach 1945–1946) – focuses on the period of February and March 1945, i.e. the months during which cultural life was reorganised after more than five years of German occupation and Nazi terror. In the history of Lodz, this was a peculiar period – in the face of the virtually complete annihilation of Warsaw, Lodz became the home for some of the Communist offices and was visited by prominent representatives of intellectual and cultural life. They were offered apartments and jobs in the state-controlled press and hastily establi­shed cultural institutions and universities. Through a detailed denotation of facts related to history, politics, and intellectual and artistic life, the author of the text makes an attempt to present the mechanisms and the dynamics of the earliest stage of the cultural and ideological revolution implemented in Poland between 1945 and 1948.

Keywords

PL

Łódź w roku 1945; prasa komunistyczna; łódzkie instytucje kultury; powojenne losy pisarzy; kalendarium; łódzkie życie literackie; propaganda komunistyczna; Łódź w roku 1945; prasa komunistyczna; łódzkie instytucje kultury; powojenne losy pisarzy; kalendarium; łódzkie życie literackie; propaganda komunistyczna

EN

Lodz in 1945; Communist press; cultural institutions in Lodz; post-war fates of writers; calendar; literary life in Lodz; Communist propaganda

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2016
• Issue: 5
• Pages: 175-232

Dates

published

2016-12-30

Contributors

author

Przemysław Dakowicz

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Katedra Literatury i Tradycji Romantyzmu

References

• Fik M., Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944–1981, t. I, Warszawa 1991.
• J.R., Dotychczasowy dorobek „Czytelnika”, „Książka i Kultura” 1945, nr 1, s. 8.
• Dąbrowska M., Dzienniki 1914–1965, pierwsze pełne wydanie w 13 tomach [bez opracowania edytorskiego] pod kierunkiem prof. dr. hab. T. Drewnowskiego, t. 5, Warszawa 2009.
• Drewnowski T., Tyle hałasu – o nic? Wspomnienia, Warszawa 1982.
• Hertz P., Iwaszkiewiczowie A. i J., Korespondencja, t. 1, Warszawa 2015.
• Kott J., Przyczynek do biografii. Zawał serca, Kraków 1994.
• Lipiński E., Pamiętniki, Warszawa 1990.
• Nałkowska Z., Dzienniki, t. 6: 1945–1954. Część 1 [1945–1948], opracowanie, wstęp i komentarz H. Kirchner, Warszawa 2000.
• Rostworowski T. TJ, Szerzyć Królestwo. Wspomnienia i dzienniki 1939–1972, wybór i oprac. T. Pronobis TJ i S. J. Rostworowski, Warszawa 2004.
• Schaff A., Łódzkie wspomnienia, [w:] Tranzytem przez Łódź, Łódź 1964.
• Wende J.K., Ta ziemia od innych droższa…, Warszawa 1981.
• Zaremba J., Było i tak. Wspomnienia, Wrocław 1976.
• Artykuły propagandowo-ideologiczne S. B., Święto Wolnej Polski, PZ 1945, nr 56, s. 3.
• Dobrowolski S. R., Powracający cudem, PZ 1945, nr 37, s. 3.
• Dobrowolski S. R., Rekolekcje narodowe, GL 1945, nr 80 (120), s. 5.
• Z. K., Pan „prezydent”, DŁ 1945, nr 7, s. 2.
• łączniczka, W sztabie AK podczas powstania warszawskiego, GL 1945, nr 80 (120), s. 4–5.
• Łódź robotnicza o Konferencji Krymskiej, GL 1945, nr 41 (80), s. 4.
• Nowak T. S., Pomnik Kościuszki na Placu Wolności, GL 1945, nr 41 (80), s. 3.
• Polscy pupile Goebbelsa, GL 1945, nr 33 (72), s. 3.
• Werfel R., Rocznica Komuny Paryskiej, GL 1945, nr 67 (107), s. 3.
• Wiosna Narodu Polskiego, GL 1945, nr 80 (120), s. 1.
• Włodarkiewicz F., Drogi i bezdroża polskiej reakcji, (DŁ 1945, nr 7, s. 3).
• Dobrowolski S. R., Powitanie Łodzi, GL 1945, nr 59 (98), s. 4.
• Hertz P., Rojewski J., Dobra posada, RZ 1945, nr 84 (224), s. 4.
• Sandauer A., Spory rodzinne, GL 1945, nr 80 (120), s. 5.
• Wyszomirski J., Przebierańcy, RZ 1945, nr 80 (220), s. 2–3.
• 2 księgarnie Spółdzielni Wyd. „Książka”, GL 64 [104], s. 4.
• Aleksander Zelwerowicz w Łodzi, RZ 1945, nr 75 (215), s. 4.
• Babisiak S., Defilada Wojska Polskiego, RZ 1945, nr 42 (186), s. 3.
• baj., Zespół pieśni i tańca I-go Frontu Białoruskiego, GL 1945, nr 54 (93), s. 4.
• Dziennikarze zagraniczni zwiedzili Łódź, GL 1945, nr 30 (69), s. 4.
• Dzień szkoły polskiej będzie obchodzony w Łodzi dnia 4 marca, GL 1945, nr 53 (92), s. 4.
• D. E., Pierwszy poranek literacki w Łodzi, R 1945, nr 59 (89), s. 3.
• Egzaminy w Studio Dramatycznym, RZ 1945, nr 76 (216), s. 4.
• J. F., Uroczyste otwarcie Głównej Księgarni Wojskowej, PZ 1945, nr 29, s. 1.
• Film będzie odzwierciedlał dzieje narodu. Zdjęcia z powstania warszawskiego. Operator filmowy na polu walki. Zamierzenia na przyszłość. Rozmowa z mjr. Aleksandrem Fordem, GL 1945, nr 30 (69), s. 4.
• H., „Złączmy się w wysiłku z naszą ukochaną Armią!”. Akademia ku czci Wojska Polskiego, PZ 1945, nr 34, s. 4.
• A.J., Łódzki Dom Żołnierza, PZ 1945, nr 38, s. 4.
• Jan Kiepura o pomocy dla Polski, GL 1945, nr 31 (70), s. 3.
• Kina łódzkie, DŁ 1945, nr 6, s. 3.
• Kolejarze Łodzi witają Rząd Tymczasowy Polski i Marszałka Stalina, DŁ 1945, nr 3, s. 2.
• Komitet odbudowy Warszawy zorganizowany, GL 1945, nr 66 [106], s. 4.
• Koncert orkiestry symfonicznej, DŁ 1945, nr 7, s. 4.
• Konferencja wojewódzka PPR rozpoczęła się wczoraj w Łodzi przy udziale 550 delegatów, GL 1945, nr 41 (80), s. 3.
• Literatura i sztuka, GL 1945, nr 58 (97), s. 3.
• Międzynarodowy Dzień Kobiet, PZ 1945, nr 36, s. 4.
• Mikułko A., Poranek Literacki w Łodzi, RZ 1945, nr 67 (207), s. 3.
• Min. Rzymowski w Łodzi, GL 1945, nr 63 [102], s. 4.
• Minister Matuszewski w Łodzi, DŁ 1945, nr 9, s. 3.
• Naczelny Dowódca W.P. w redakcji „Polski Zbrojnej”, PZ 1945, nr 30, s. 1.
• Nowy Zarząd Zw. Literatów, GL 1945, nr 68 (108), s. 4.
• Obrady stronnictw politycznych w Łodzi. Wojewódzka Konferencja PPS, GL 1945, nr 55 (94), s. 4.
• Odradza się życie kulturalne Łodzi, GL 1945, nr 31 (70), s. 4.
• Organizacja Uniwersytetu w Łodzi, DŁ 1945, nr 10, s. 4.
• Oświata w Łodzi, DŁ 1945, nr 7, s. 4.
• Otwarcie Robotniczego Domu Kultury, RZ 1945, nr 75 (215), s. 4.
• Otwarcie świetlicy PPR Dzielnica Górna Prawa, GL 1945, nr 76 (116), s. 4.
• Otwarcie świetlicy w b. zakładach Poznańskiego, GL 1945, nr 63 (102), s. 4.
• Otwarcie uniwersytetu w Łodzi nastąpi już w marcu. Uniwersytet łódzki będzie miał 16 wydziałów. Prace organizacyjne są w pełnym toku, GL 1945, nr 32 (71), s. 4.
• (P), Żydowska komisja historyczna zbiera materiały dotyczące okresu okupacji w Polsce, GL 1945, nr 79 (119), s. 4.
• W. P., Radiofonizacja Polski. (Na podstawie wywiadu z dyrektorem Polskiego Radia, ob. Billigiem), PZ 1945, nr 37, s. 4.
• Państwowe Konserwatorium powstaje w Łodzi, GL 1945, nr 52 (91), s. 4.
• Polskie Radio w Łodzi, DŁ 1945, nr 6, s. 4.
• Prace w zakresie szkolnictwa postępują, DŁ 1945, nr 10, s. 3.
• Prasa na wyzwolonych terenach, DŁ 1945, nr 6, s. 2.
• Prezydent Bierut jest głęboko wzruszony powitaniem, jakie mu zgotowała Łódź i Kutno, PZ 1945, nr 30, s. 1.
• Prezydent K.R.N. i Naczelny Dowódca W.P. wśród robotników łódzkich, PZ 1945, nr 29, s. 1.
• Prezydentem m. Łodzi został ob. Mijal, GL 1945, nr 57 (96), s. 4.
• Przeniesienie siedziby Rządu Tymczasowego do Warszawy, DŁ 1945, nr 4, s. 1.
• Ratujmy książkę polską, DŁ1945, nr 9, s. 4.
• Radiostacja łódzka będzie odbudowana. Megafony będą rozmieszczone na wszystkich ulicach, GL 1945, nr 31 (70), s. 4.
• Robotnicze Domy Kultury w Polsce, GL 1945, nr 59 (98), s. 3.
• Stefańczyk M., Powstają 2 teatry w Łodzi, GL 1945, nr 32 (71), s. 4.
• Szletyński dyrektorem Teatru Miejskiego, DŁ 1945, nr 9, s. 3.
• Święto młodzieży szkolnej, GL 1945, nr 55 (94), s. 4.
• Teatr miejski, GL 1945, nr 80 (120), s. 8.
• Uchwały R.N. Stronnictwa Ludowego, GL 1945, nr 79 (119), s. 3.
• W Łodzi powstaje Filharmionia. (Wywiad ze Zdzisławem Górzyńskim), GL 1945, nr 40, s. 4.
• Wardasówna M., Rozwój polskiej komunikacji lotniczej, RZ 1945, nr 78 (218), s. 3.
• Wojew. zjazd kierowników Informacji i Propagandy, GL 1945, nr 63 (102), s. 4.
• Wydział kultury i sztuki, GL 1945, nr 79 (119), s. 4.
• Występy artystów radzieckich wywołały szczery zachwyt wśród mieszkańców robotniczej Łodzi, GL 1945, nr 54 (93), s. 4.
• Z kroniki kulturalno-literackiej, RZ 1945, nr 82 (222), s. 4.
• Z sekretariatu Państwowego Uniwersytetu w Łodzi, GL 1945, nr 64 (104), s. 4.
• Z życia kulturalnego Łodzi, DŁ 1945, nr 8, s. 4.
• Z życia Partii, GL 1945, nr 57 (96), s. 4.
• Zagościński J., Uniwersytet w Łodzi, RZ 1945, nr 63 (203), s. 3.
• Zagraniczni dziennikarze w Łodzi, DŁ 1945, nr 5.
• Zamierzenia Ministerstwa Oświaty, GL 1945, nr 63 (102), s. 4.
• Zarząd Główny „Wici” przeniósł się do Łodzi, GL 1945, nr 69 (109), s. 4.
• Zebranie literatów w Łodzi, RZ 1945, nr 42, s. 4.
• Ziemak S., Dzień słońca i wzruszenia, RZ 1945, nr 42 (186), s. 3.
• Zjazd Stronnictwa Ludowego, GL 1945, nr 75 (115), s. 4.
• Znany malarz Picasso – komunistą, GL 1945, nr 80 (120), s. 2.
• m.h.ż., Poczta łódzka pracuje, RZ 1945, nr 78 (218), s. 4.
• Życie kulturalne, PZ 1945, nr 36, s. 4.
• Broniewska J., Niemiecka „przeprowadzka”, PZ 1945, nr 37, s. 3.
• Broniewska J., Jeńcy, PZ 1945, nr 35, s. 3.
• Broniewska J., Żołnierz idzie jak huragan… Rozmowa z Dowództwem 1 Armii Polskiej – gen. Popławskim i gen. Strażewskim, PZ 1945, nr 34, s. 2.
• Holland H., W kierunku morza. Oddziały polskie zajęły miasto Tempelburg, PZ 1945, nr 37, s. 2.
• Rolicki T. J., Idziemy naprzód na S., PZ 1945, nr 34, s. 2.
• Rolicki T. J., Rum na święta (epizod frontowy), PZ 1945, nr 56, s. 7.
• Rolicki T. J., Zadzierżystość, PZ 1945, nr 35, s. 2.
• Depesza Juliana Tuwima do mieszkańców Łodzi, DŁ 1945, nr 4, s. 1.
• Minkiewicz J., List do Redakcji, RZ 1945, nr 80 [220], s. 4 [ws. udziału J. Minkiewicza w poranku literackim 25 marca 1945].
• I Zebranie Miejskiej Rady Narodowej m Łodzi, GL 1945, nr 54 (93), s. 4.
• Biblioteka Wojewódzkiego Urzędu Informacji i Propagandy, DŁ 1945, nr 6, s. 4.
• Czytelnia, GL 1945, nr 61 (100), s. 4.
• Komunikaty, DŁ 1945, nr 2, s. 4.
• Koncert zespołu Armii Czerwonej w Łodzi, GL 1945, nr 51 (90), s. 4.
• Książki dla rannych żołnierzy rosyjskich, RZ 1945, nr 76 (216), s. 4.
• „Kwadrans Literacki”, RZ 1945, nr 43 (187), s. 4.
• O nowy Uniwersytet Łódzki, DŁ1945, nr 9, s. 4.
• Otwarcie Uniwersytetu w Łodzi, GL 1945, nr 70 (110), s. 4.
• Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej, GL 1945, nr 76 (116), s. 4.
• Ratujmy polską książkę wojskową, PZ 1945, nr 38, s. 4.
• Rudnicki A., Szukamy was, RZ 1945, nr 86 (226), s. 5.
• Zapisy do szkół średnich, GL 1945, nr 30 (69), s. 3.
• Zebranie członków b. Zaiksu, GL 1945, nr 67 (107), s. 4.
• Zebranie dyrektorów szkół, DŁ 1945, nr 3, s. 4.
• Zebranie Str. Demokratycznego, GL 1945, nr 65 (105), s. 4.
• Czachowski K., Nie lękajmy się programu, RZ 1945, nr 86 (226), s. 4.
• Kott J., Główny nurt, GL 1945, nr 80 (120), s. 3.
• Lec S. J., [artykuł wstępny], Szpilki” 1945, nr 1, s. 2.
• Odrodzenie kultury polskiej, GL 1945, nr 73 (113), s. 1.
• baj., „Wisłą do Gdańska” w Domu Żołnierza, GL 1945, nr 65 [105], s. 4.
• „Tęcza” (recenzja z filmu), DŁ 1945, nr 2, s. 4.
• jw. [Jerzy Wyszomirski], „Wesele” w Teatrze Wojska Polskiego, RZ 1945, nr 79 (219), s. 3.
• Zar. I., Teatr zrodzony z tęsknoty, RZ 1945, nr 83 (223), s. 4 [dot. programu Od Oki do Wisły, pokazanego w Teatrze Wojska Polskiego 25 marca 1945].
• Dobrowolski S. R., Listy z Oświęcimia, GL 1945, nr 72 [112], s. 3.
• Bułharowska H., Ten, co na wozie wjechał do historii, RZ 1945, nr 79 (219), s. 3.
• Drewnowski J., Kamieńczyk, PZ 1945, nr 37, s. 4.
• Drewnowski J., Samopomoc. Kartki z dziennika podróży, W 1945, nr 2 (9), s. 2.
• Król J. A., Obszarnik bez ziemi, W 1945, nr 2 (9), s. 1.
• Castellatti M., Próg ojczyzny, GL 1945, nr 80 (120), s. 2.
• Huszcza J., Legenda o dzwonie wielkanocnym, RZ 1945, nr 86 (226), s. 1.
• Huszcza J., Ucieczka [satyryczna proza narracyjna], RZ 1945, nr 86 (226), s. 5.
• Hertz P., *** [Jaka ty będziesz? Czy dwukolorowa…] [wiersz], RZ 1945, nr 80 (220), s. 3.
• Jastrun M., Do Grecji [wiersz], GL 1945, nr 80 (120), s. 6.
• Kott J., Do historii [wiersz], GL 1945, nr 80 (120), s. 5.
• Krzemieniecka L., Dzwony [wiersz], PZ 1945, nr 56, s. 1.
• Lewin L., Apel [wiersz], PZ 1945, nr 37, s. 3.
• Nałkowska Z., Spalone miasto [obrazek-reportaż], PZ 1945, nr 56, s. 4.
• Pasternak L., Bruk emigracji [wiersz], „Szpilki” 1945, nr 1, s. 2.
• Piętak S., List do żołnierza [opowiadanie], PZ 1945, nr 56, s. 4.
• Piętak S., Więzień [opowiadanie], PZ 1945, nr 33, s. 2–3.
• Poldino, Na ostatnią mowę Hitlera [fraszka], GL 1945, nr 30 (69), s. 3.
• Pollak S., Pottier [wiersz], GL 1945, nr 67 (107), s. 3.
• Pollak S., Wiosenny wiersz, GL 1945, nr 80 (120), s. 8.
• Kruczkowski L., Nazajutrz po powrocie, GL 1945, nr 72 (112), s. 3.
• Lichański S., O Zmartwychwstaniu, s. 3, GL 1945, nr 80 (120), s. 3.
• Lichański S., Oświęcim. Ze wspomnień więźnia, W 1945, nr 2 (9), s. 6.
• Moczar M., Święto „chłopców z lasu”, PZ 1945, nr 56, s. 5.
• Nowicki A., Wielkanoc w Oflagu, PZ 1945, nr 56, s. 5.
• Oleński T., Święcone w 1-szej Armii, PZ 1945, nr 56, s. 5.
• Żywulska K. (właśc. Sonia Landau), Wielkanoc w Oświęcimiu, GL 1945, nr 80 (120), s. 6.
• „Dziś gramy dla cywilów”, PZ 1945, nr 31, s. 4 [dot. widowiska Dziś gramy dla cywilów wystawianego w sali Teatru Miejskiego przez „Zespół Artystyczny Armii Polskiej” 3, 4, 5 i 6 marca 1945].
• „Nasza jest Łódź”, RZ 1945, nr 79 [219], s. 4 [dot. programu artystycznego Nasza jest Łódź prezentowanego w Sali Śpiewaków 24 i 25 marca 1945].
• Od Oki do Wisły, RZ 1945, nr 78 [218], s. 4 [dot. „wielkiego poranka literackiego” Od Oki do Wisły, prezentowanego w Teatrze Wojska Polskiego 25 marca 1945].
• „Od Oki do Wisły”, GL 1945, nr 74 [114], s. 4 [jw.].
• Otwarcie Robotniczych Domów Kultury, GL 1945, nr 67 (107), s. 4 [dot. uroczystego otwarcia Robotniczego Domu Kultury przy ul. Piotrkowskiej 243; 18 marca 1945].
• Poranek literacki, GL 1945, nr 71 [111], s. 4 [dot. poranka literackiego w sali przy ul. 11 Listopada 21; 25 marca 1945].
• Teatr Dramatyczny Armii, DŁ 1945, nr 8, s. 4 [dot. spektaklu Radcy pana Radcy, granego 11 lutego 1945].
• Teatr Wojska Polskiego, RZ 1945, nr 89 [229], s. 4 [dot. inscenizacji Wesela i programu Od Oki do Wisły w Teatrze Wojska Polskiego, granych na przełomie marca i kwietnia 1945, oraz przedstawień planowanych – Dożywocia i Fantazego].
• Zgromadzenie publiczne, GL 1945, nr 73 [113], s. 4 [dot. „zgromadzenia publicznego” w hali sportowej na terenie Parku Poniatowskiego; 24 marca 1945].
• S.R.D., [artykuł wstępny], PZ 1945, nr 56, s. 1.
• Dobrowolski S. R., Młodości, wszystkiego dziedzicu!…, PZ 1945, nr 56, s. 4.
• „Głos Ludu” w Łodzi, GL 1945, nr 29 [68], s. 1.
• Karaczewski A., [nota o przenosinach redakcji „Robotnika” do Łodzi] R 1945, nr 33 [63], s. 1.
• Łódź, DŁ 1945, nr 1, s. 1.
• Łódź – miasto pracy i walki, GL 1945, nr 29 (68), s. 1.
• Pollak S., Maksym Gorkij, GL 1945, nr 76, s. 3.
• Przemówienie przez radio Ministra Informacji i Propagandy tow. St. Matuszewskiego, R 1945, nr 33 (63), s. 2.
• Warchałowski S., Wesoły nam dziś dzień nastał, PZ 1945, nr 56, s. 3.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.05.12