Wiara w moc twórczą i dynamiczna koncepcja bytu w nowelistyce Stefana Grabińskiego (na przykładzie Dziedziny i Maszynisty Grota)

• Authors: Tomasz Rożkiewicz

Title variants

Wiara w moc twórczą i dynamiczna koncepcja bytu w nowelistyce Stefana Grabińskiego (na przykładzie Dziedziny i Maszynisty Grota)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Stefan Grabiński w swoich krótkich formach prozatorskich często odwoływał się do zagadnień z dziedzin pokrewnych literaturze – w celu pogłębienia portretu psychologicznego bohaterów przez niego kreowanych. W wybranych przeze mnie nowelach autor odwołuje się do filozofii (w tym do teorii Bergsona) czy psychoanalizy, dzięki czemu może tworzyć bohaterów wiarygodnych, których jednocześnie osadza w światach wystarczająco plastycznych, by mogły stać się areną rozgrywania opowieści niesamowitych. Zarówno Dziedzina, jak i Maszynista Grot wydają się być świadectwem prozatorskiego geniuszu Grabińskiego, który najpełniej realizował się właśnie w nowelach. Zaprezentowany przeze mnie artykuł jest zatem swoistym rekonesansem mającym na celu uwydatnienie kunsztu pisarskiego polskiego klasyka grozy oraz zwrócenie uwagi na świadectwa jego wysokich kompetencji w dziedzinie konstruowania wiarygodnych i złożonych sylwetek bohaterów.

EN

In his short prose, Stefan Grabiński often referred to issues connected with fields related to literature in order to deepen the psychological portrait of the characters he created. In the novellas I selected, the author refers to philosophy (including Bergson’s theories) and psychoanalysis, which allows him to create credible and true-tolife figures whom he, at the same time, places in worlds that are plastic enough to become the arena of uncanny stories. Both The Realm and Grot, the Engine-Driver seem to be evidence of Grabiński’s prosaic genius, which he could demonstrate to the full in his novellas. Therefore, the article that I present is a peculiar reconnaissance, aimed at emphasising the virtuosity of this Polish classical writer of horror stories, and at pointing out his high competences in the field of constructing complex and true-to-life characters.

Keywords

PL

Stefan Grabiński; moc twórcza; élan vital; szaleństwo; konstrukcja psychologiczna postaci; Stefan Grabiński; moc twórcza; élan vital; szaleństwo; konstrukcja psychologiczna postaci

EN

Stefan Grabiński; creative power; élan vital; madness; the psychological structure of the character

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2017
• Issue: 6
• Pages: 225-235

Dates

published

2017-12-30

Contributors

author

Tomasz Rożkiewicz

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Grabiński S., Z mojej pracowni. Opowieść o „Maszyniście Grocie”. Dzieje noweli – przyczynek do filozofii tworzenia, „Skamander” 1920, nr 2.
• Grabiński S., Dziedzina, [w:] S. Grabiński, Szalony pątnik, Warszawa 2014.
• Grabiński S., Wyznania, [w:] S. Grabiński, Wichrowate linie, Kraków 2012.
• Grabiński S., Maszynista Grot, [w:] S. Grabiński, Demon ruchu, Warszawa 2013.
• Grudnik K., Tożsamość katoptryczna w nowelistyce Stefana Grabińskiego, „Litteraria Copernicana” 2013, nr 1 (11).
• Hutnikiewicz A., Stefan Grabiński czyli jak się pisze „dreszczowce”, [w:] Prozaicy dwudziestolecia międzywojennego. Sylwetki, red. B. Faron, Warszawa 1974.
• Hutnikiewicz A., Twórczość literacka Stefana Grabińskiego, Toruń 1959.
• Krzyńska-Nawrocka E., Ciemne terytoria. Człowiek i świat w prozie Stefana Grabińskiego, Kraków 2012.
• Mazurkiewicz A., Nowelistyka Stefana Grabińskiego wobec tradycji literatury grozy, „Litteraria Copernicana” 2013, nr 1 (11).
• Płomieński J.E., Suweren polskiej fantastyki literackiej, [w:] J.E. Płomieński, Twórcy bez masek, Warszawa 1956.
• Travis C., Wade C., Psychologia. Podejścia oraz koncepcje, Poznań 1999.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.06.12