Miejsca Leśmiana – dzisiaj (o najnowszej recepcji krytycznoliterackiej)

• Authors: Małgorzata Gorczyńska

Title variants

Miejsca Leśmiana – dzisiaj (o najnowszej recepcji krytycznoliterackiej)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowiący postscriptum do książki Miejsca Leśmiana. Topika recepcji krytycznoliterackiej (2011) szkicuje historię krytycznoliterackiego odbioru twórczości Bolesława Leśmiana od pierwszych lat XXI wieku do jubileuszowego roku 2017. Przyspieszenie recepcji, wyraźnie zaznaczające się już na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, w omawianym okresie nie tylko utrzymało się, ale wręcz wzmogło. Krytycy coraz śmielej mówią też o prekursorstwie Leśmiana względem dwudziestowiecznego modernizmu i postmodernizmu; „(post)modernizacjom” Leśmiana towarzyszą z kolei zmiany na poziomie językowym (choć część z nich ma charakter raczej powierzchowny). Mimo akcentowanej przez krytyków nieciągłości, trwający od ponad dwóch dekad „powrót do Leśmiana” jest w znacznej mierze powrotem do ujęć oraz wątków wcześniejszej recepcji. Zdarzają się jednak znaczące przesunięcia, np. w użyciach toposu żydowskości/polskości Leśmiana. Do zjawisk zupełnie nowych należy natomiast upolitycznienie dyskursu o poecie.

EN

The paper, being a postscript to the book Miejsca Leśmiana. Topika recepcji krytycznoliterackiej (Leśmian’s places. The topos of critical reception) (2011), outlines the history of literary criticism reception of Bolesław Leśmian’s output from the first years of the 21st century to the jubilee year 2017. Not only did the accelerated reception visible already in the early 1990s continue to gain momentum but it even got stronger in the analyzed period. Critics are bolder and bolder in speaking of Leśmian as a precursor of the 20th century modernism and postmodernism; “(post) modernizations” of Leśmian are accompanied, in turn, by changes on the level of language (even though some of them are rather superficial). Despite the discontinuity highlighted by critics, this “return to Leśmian”, which has lasted for over two decades, is to a large extent a come-back to approaches and threads of earlier reception. There are, however, significant shifts, e.g. in the uses of the topos of Leśmian’s Jewish/Polish identity. Totally new phenomena, in contrast, include politicization of the discourse about the poet.

Keywords

PL

Bolesław Leśmian; recepcja; krytyka literacka; topos krytycznoliteracki

EN

Bolesław Leśmian; reception; literary criticism; literary critical topos; Bolesław Leśmian; reception; literary criticism; literary critical topos

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2018
• Issue: 7
• Pages: 31-47

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Małgorzata Gorczyńska

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Teorii Literatury

• https://orcid.org/0000-0003-0356-2917

References

• Boniecki E., Archaiczny świat Bolesława Leśmiana. Studium historycznoliterackie, Gdańsk 2008.
• Cockiewicz W., Metaforyka Leśmiana (analiza lingwistyczna), Kraków 2011.
• Czabanowska-Wróbel A., Dyskrecja, „Teksty Drugie” 2002, nr 1/2.
• Czabanowska-Wróbel A., „Kto cię odmłodzi, żywocie wieczny?”. Mistyka żydowska w poezji Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 3.
• Czaplejewicz E., Słowo wstępne, [w:] Poetyki Leśmiana. Leśmian i inni, pod red. E. Czaplejewicza i W. Sadowskiego, Warszawa 2002.
• Czerwiński G., Przyroda sama w sobie a dramat „Topielca“, czyli o dylematach „filozofii ekologicznej” Bolesława Leśmiana, „Dzikie Życie” 2006, nr 2.
• Dobrowolska K., Budowniczy złotych mostów. Leśmian i retoryczna krytyka metafor, Warszawa 2014.
• Gorczyńska M., Miejsca Leśmiana. Topika recepcji krytycznoliterackiej, Kraków 2011.
• Grodzki B., Leśmianowska baśń nowoczesna. O „Przygodach Sindbada Żeglarza” Bolesława Leśmiana, Lublin 2012.
• Gutorow J., Biała magia, [w:] B. Leśmian, Z tamtej strony ciszy, wybór i posłowie J. Gutorow, Wrocław 2012.
• Kaźmierczak M., Przekład w kręgu intertekstualności. Na materiale tłumaczeń Bolesława Leśmiana, Lublin 2012.
• Leśmian B., „Lecz nie było już świata...”. Miłość i śmierć. Wiersze, całość ułożył, fotografie wykonał i słowem wstępnym opatrzył A. Nowakowski, Kraków 2017.
• Leśmian, Leśmian.... Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie, zebrane przez A.W. Kulika, Gdańsk 2008.
• Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, „Radomskie Monografie Filologiczne” 2012, nr 1.
• Łopuszański P., Leśmian, Wrocław 2000.
• Łopuszański P., Bolesław Leśmian. Marzyciel nad przepaścią, Warszawa 2006.
• Łopuszański P., Zofia i Bolesław Leśmianowie, Kraków 2005.
• Masłoń K., Rebus Leśmiana, „Plus Minus” 2010, 31 lipca – 1 sierpnia.
• Markowski M.P., Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007.
• Mikołajewski J., Leśmian. Bolesław Wielki, król bez korony, http://wyborcza.pl/7,75517,20967001,lesmian-boleslaw-wielki-krol-bez-korony.html, 12 listopada 2016 (dostęp: 31.10.2017).
• Nalewajk-Turecka Ż., Leśmian międzynarodowy – relacje kontekstowe. Studia komparatystyczne, Kraków 2015.
• Napiórkowski M., Rok, którego nie ma, „Więź” 2017, nr 2.
• Nawrocki M., Wariacje istnieniowe. O ontologii poetyckiej Bolesława Leśmiana, Tarnów 2009.
• Orliński M., Ironia i perwersja w poezji Bolesława Leśmiana, „Kresy” 2007, nr 3.
• Pachocki D., Zagadnienia i zagadki edytorskie w rękopisach Bolesława Leśmiana, „Tematy i Konteksty” 2012, nr 2.
• Palocha B., Sami uczcimy Rok Leśmianowski, https://krytykapolityczna.pl/kultura/czytaj-dalej/sami-uczcimy-rok-lesmianowski/, 22 stycznia 2017 (dostęp: 9.02.2018).
• Piętak P., Leśmian – patron Europy, www.prawica.net, 14 listopada 2016 (dostęp: 4.11.2017).
• Poezje Bolesława Leśmiana. Interpretacje, pod red. B. Stelmaszczyk i T. Cieślaka, Kraków 2000.
• Polaszek P., Poezja Bolesława Leśmiana w refleksji naukowej 2011–2015, [w:] Młoda Polska w najnowszych badaniach, pod red. E. Jakiela i T. Linknera, Gdańsk 2016.
• Polaszek P., Recepcja poezji Bolesława Leśmiana w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku. Rekonesans, [w:] Literatura na progu XXI wieku, pod red. J. Chłosty-Zielonki i Z. Chojnowskiego, Olsztyn 2014.
• Rabizo-Birek M., Leśmian – tradycyjny czy nowoczesny?, „Fraza” 2007, nr 2.
• Rams P., Wiek z Leśmianem, „Pamiętnik Literacki” 2013, z. 1.
• Rymkiewicz J.M., Leśmian. Encyklopedia, Warszawa 2001.
• Sobieska A., Pana Błyszczyńskiego fantazmowanie o kobiecości, czyli Leśmian o doświadczeniu queer, [w:] Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, „Radomskie Monografie Filologiczne” 2012, nr 1.
• Sobieska A., Twórczość Bolesława Leśmiana w kręgu filozoficznej myśli symbolizmu rosyjskiego, Kraków 2005.
• Sobolewska J., Nie dajmy zniknąć Leśmianowi, „Polityka” 2017, nr 1.
• Stelmaszczyk B., Istnieć w dwoistym świecie.... Model człowieka i obrazy Boga w poezji Bolesława Leśmiana, Łódź 2009.
• Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.
• Szwed P., Oddaleniec: poezja Bolesława Leśmiana wobec romantyzmu polskiego, Katowice 2014.
• Szwed P., Z księgi romantycznych przeczuć. Motyw „widzącej natury” w poezji Bolesława Leśmiana, [w:] Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, „Radomskie Monografie Filologiczne” 2012, nr 1.
• Śliwiński P., Poeta, wieczny Żyd, http://www.tygodnikpowszechny.pl/poeta-wieczny-zyd-142908, 18 sierpnia 2010 (dostęp: 3.11.2017).
• Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, pod red. T. Cieślaka i B. Stelmaszczyk, Kraków 2000.
• Wawryk J., Wokół Leśmianowskich baśni dla dzieci, Wrocław 2013.
• „Wiecznie siebie nowego głodnym, jak żuraw z szyją w przyszłość wyciągniętą” – Bolesław Leśmian 1877–1937, red. A. Kluba, Warszawa 2017.
• Wildstein B., Narodowość rozumiana jako język, „Do Rzeczy” 2014, nr 51–52.
• Zadura B., „Trudno dać imię temu, co w dalekość płynie...”, [w:] B. Leśmian, Poezje, wybrał i wstępem opatrzył B. Zadura, Lublin 1982.
• Zięba J., Bolesława Leśmiana światopogląd nowoczesny. O eseistyce poety, Kraków 2000.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.07.03