Zatopiony w umieraniu. O „Topielcu” Leśmiana raz jeszcze

• Authors: Joanna Dembińska-Pawelec

Title variants

Zatopiony w umieraniu. O „Topielcu” Leśmiana raz jeszcze

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Szkic prezentuje interpretację wiersza Bolesława Leśmiana Topielec, który wielokrotnie był przedmiotem zainteresowania badaczy. Autorka szkicu zwraca uwagę na różnicę edytorską, która pojawiła się w drugim wydaniu tomu Łąka z 1937 roku. W pierwszym wydaniu książki z roku 1920 wydrukowane jest słowo „bezświat” („bezświat zarośli”) i ta wersja przyjęta została powszechnie w kolejnych wznowieniach i opracowaniach poezji Leśmiana. Autorka szkicu ukazuje, że to raczej wersja drugiego wydania – „bezświt” („bezświt zarośli”) – zgodna jest z poetyką Leśmianowskich wierszy i zamysłem utworu. W interpretacji zgodnej z edycją z 1937 roku Topielec to wiersz o pogrążaniu w śmierci i stopniowym zatracaniu duszy.

EN

The essay presents an interpretation of Bolesław Leśmian’s poem entitled Topielec (The Drowned), which has already been the subject of interest of many different scholars. The author of the essay draws attention to the difference in editing which appeared in the second edition of the volume Łąka (The Meadow) from 1937. The first edition of the book from 1920 contains the word “bezświat” (unworld) in the phrase “bezświat zarośli” (unworld of thicket) and this version was commonly adopted in the subsequent editions and analyses of Leśmian’s poetry. The author of the essay argues that is is rather the version of the second edition, namely “bezświt” (non-dusk) in “bezświt zarośli” (non-dusk of thicket), that is in accord with the poetics of Leśmian’s verse and the idea of the work. In the interpretation in accordance with the 1937 edition Topielec is a poem about drowning in death and gradual losing of the soul.  

Keywords

PL

Bolesław Leśmian; poezja; edycja; śmierć; „Topielec”

EN

Bolesław Leśmian; poetry; edition; death; „Topielec”; Bolesław Leśmian; poetry; edition; death; „Topielec”

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2018
• Issue: 7
• Pages: 115-128

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Joanna Dembińska-Pawelec

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Filologiczny, Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego, Zakład Teorii Literatury

• https://orcid.org/0000-0001-7242-381X

References

• Bocheński T., Określenia nicości w „Dziejbie leśnej”, [w:] Twórczość Bolesława Leśmiana. Studia i szkice, Kraków 2000.
• Czabanowska-Wróbel A., Mistyka żydowska w poezji Bolesława Leśmiana, „Pamiętnik Literacki” 2003, z. 3.
• Dembińska-Pawelec J., Apokryf Jarosława Marka Rymkiewicza. O wierszu „Pamięci B.L.”, „Biblioteka Postscriptum Polonistycznego. Interpretacje” 2012, nr 1.
• Głowiński M., Wiersze Bolesława Leśmiana: interpretacje, Warszawa 1972.
• Głowiński M., Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Warszawa 1981.
• Kuczyńska-Koschany K., Zawier(u)szony znikomek. Rimbaud Leśmiana – recepcja nowoczesna?, [w:] Leśmian nowoczesny i ponowoczesny, pod red. B. Grodzkiego i D. Trześniowskiego, Radom 2012.
• Leśmian B., Napój cienisty, Warszawa 1936.
• Leśmian B., Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, Toruń 2000.
• Leśmian B., Szkice literackie, zebrał i oprac. J. Trznadel, Warszawa 2011.
• Leśmian B., Topielec, [w:] B. Leśmian, Łąka, Warszawa–Kraków 1920.
• Leśmian B., Topielec, [w:] B. Leśmian, Łąka, Warszawa 1937.
• Leśmian B., Wybór poezji, wyboru dokonał i posłowiem opatrzył S. Barańczak, Warszawa 1996.
• Markowski M.P., Leśmian. Poezja i nicość, [w:] M.P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007.
• Mickiewicz A., Dzieła, t. 1, Wiersze, oprac. W. Borowy i L. Płoszewski, Kraków 1948.
• Nawrocki M., Wariacje istnieniowe. O ontologii poetyckiej Bolesława Leśmiana, Tarnów 2009.
• Olkuśnik E., Słowotwórstwo na usługach filozofii, [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
• Opacki I., Bolesław Leśmian „Topielec”, [w:] Poezja polska od romantyzmu do dwudziestolecia międzywojennego. Interpretacje, pod red. A. Kowalczykowej i T. Marciszuk, Warszawa 1999.
• Papierkowski S.K., Bolesław Leśmian. Studium językowe, Lublin 1964.
• Prokop J., Niepochwyceń (Motyw regresu w poezji Leśmiana), [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
• Rowiński C., Człowiek i świat w poezji Leśmiana. Studium filozoficznych koncepcji poety, Warszawa 1982.
• Rymkiewicz J.M., Leśmian. Encyklopedia, Warszawa 2001.
• Rymkiewicz J.M., „Odczłowieczając duszę”. („Topielec” Bolesława Leśmiana na tle porównawczym), [w:] Studia o Leśmianie, pod red. M. Głowińskiego i J. Sławińskiego, Warszawa 1971.
• Rymkiewicz J.M., Pamięci B.L., [w:] J.M. Rymkiewicz, Co to jest drozd, Warszawa 1973.
• Stala M., Jam jest miejsce spotkania. Duch, dusza i ciało w poetyckiej antropologii Bolesława Leśmiana, [w:] M. Stala, Trzy nieskończoności. O poezji Adama Mickiewicza, Bolesława Leśmiana i Czesława Miłosza, Kraków 2001.
• Stelmaszczyk B., Leśmianowski „cień” – symbol rozszerzonej przestrzeni podmiotu, [w:] Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.
• Stróżewski W., Metafizyka Leśmiana, [w:] W. Stróżewski, Istnienie i sens, Kraków 1994.
• Szczerbowski A., Bolesław Leśmian, Warszawa–Zamość 1938.
• Trznadel J., Nad Leśmianem. Wiersze i analizy, Kraków 1999.
• Trznadel J., Twórczość Leśmiana. (Próba przekroju), Warszawa 1964.
• Trznadel J., Wstęp, [w:] B. Leśmian, Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.
• Trznadel J., Zasady wydania, [w:] B. Leśmian, Poezje, oprac. J. Trznadel, Warszawa 1965.
• Wojda D., Światło i mrok. Ekonomia poetycka „Sadu rozstajnego”, [w:] Stulecie „Sadu rozstajnego”, pod red. U.M. Pilch i M. Stali, Kraków 2014.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.07.07