Form and Power On the Disciplinary Coding of National Identity in “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” by Witold Gombrowicz

• Authors: Tomasz Jativa
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of this article is to analyse Witold Gombrowicz’s short story entitled “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” in the context of the convergence between the writer’s worldview and the philosophy of Michel Foucault. Nietzschean motifs inspired both authors to formulate a similar constructivist anthropology and a similar criticism of the concept of discipline. The themes of form and creating a human being by a human being – central to Gombrowicz’s writing – correspond to Foucault’s notion of the production of the subject. In such a perspective, “Pamiętnik Stefana Czarnieckiego” can be read as a record of the experience of an individual subjected to social practices of disciplinary embarrassment, aimed at producing a subject defined by nationality and heteronormativity, as well as the experience of rebellion against an imposed identity. Such a reading reveals the political stakes of the literary output by the author of Ferdydurke: expressed in the deconstruction of authoritarian forms of empowerment and in the pursuit to replace them with forms of subjectification based on irony, fluidity and distance.

Keywords

EN

Witold Gombrowicz; Michel Foucault; discipline; national identity; repulsion

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2020
• Issue: 9
• Pages: 253-267

Dates

published

2020-04-01

Contributors

author

Tomasz Jativa

• University of Warsaw

• https://orcid.org/0000-0002-9596-8510

References

• Adamczak, Kazimierz. Doświadczenia polsko-żydowskie w literaturze emigracyjnej (1939–1980). Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
• Adorno, Theodor W., Else Frenkel-Brunswik, Daniel J. Levinson, R. Nevitt Sanford, The Authoritarian Personality. New York: Norton, 1969.
• Bielecki, Marian. Literatura i lektura. O metaliterackich i metakrytyczych poglądach Witolda Gombrowicza. Krakow: Universitas, 2004.
• Błoński, Jan. “O Gombrowiczu.” Pamiętnik Literacki, no. 8 (1970).
• Butler, Judith. Uwikłani w płeć: feminizm i polityka tożsamości. Translated by Karolina Krasuska. Warsaw: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
• Deleuze, Gilles. Foucault. Edited and translated by Seán Hand. Minneapolis–London: University of Minnesota Press, 2006. Accessed October 10, 2020 https://altexploit.files.wordpress.com/2017/05/gilles-deleuze-sean-hand-foucault-university-of-minnesota-press-1988.pdf
• Deleuze, Gilles. “How Do We Recognize Structuralism?” In Gilles, Deleuze. Desert Islands and Other Texts: 1953–1974. Translated by Michael Taormina, edited by David Lapoujade. Los Angeles: Semiotext(e), 2004. Accessed October 15, https://palmermethode.files.wordpress.com/2018/07/semiotexte-foreign-agents-gilles-deleuze-desert-islands-and-other-texts-1953-1974-2003-semiotexte.pdf
• Deleuze, Gilles. Nietzsche and Philosophy. Translated by Hugh Tomlinson. London–New York: Continuum, 2002. Accessed October 10, https://antilogicalism.com/wp-content/uploads/2017/07/nietzsche-and-philosophy.pdf
• Dziewoński, Piotr. Fryderyk Nietzsche i światopogląd ironiczny w “Ślubie” Gombrowicza. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2008.
• Foucault, Michel. Discipline and Punish: The Birth of the Prison. Translated by Alan Sheridan. New York: Vintage Books, 1995, 227–228. Accessed October 11, 2020, https://monoskop.org/images/4/43/Foucault_Michel_Discipline_and_Punish_The_Birth_of_the_Prison_1977_1995.pdf
• Foucault, Michel. Historia seksualności. Translated by Bogdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2010.
• Foucault, Michel. Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu. Translated by Helena Kęszycka. Warsaw: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987.
• Foucault, Michel. Nietzsche, genealogia, historia. In Foucault, Michel. Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. Translated by Damian Leszczyński, Lotar Rasiński. Warsaw–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
• Foucault, Michel. Security, Territory, Population. Edited by Michel Senellart, translated by Graham Burchell. London: Palgrave Macmilan, 2009.
• Głowiński, Michał. Gombrowicz i nadliteratura. Krakow: Wydawnictwo Literackie, 2002.
• Gombrowicz, Witold. Bakakaj. Krakow–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
• Gombrowicz, Witold. “Byłem pierwszym strukturalistą.” Translated by Maciej Broński. In Gombrowicz, Witold. Publicystyka, Wywiady. Teksty różne 1963–1969, Edited by Jan Błoński, Jerzy Jarzębski. Krakow: Wydawnictwo Literackie, 1997.
• Gombrowicz, Witold. Ferdydurke. Krakow–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
• Gombrowicz, Witold. [A response to a survey by Wiadomości: A welcome question to Tarnawski]. In Gombrowicz, Witold. Polish Memories. Translated by Bill Johnston. New Haven: Yale University Press, 2004.
• Gombrowicz, Witold. Publicystyka, Wywiady. Teksty różne 1963–1969. Edited by Jan Błoński, Jerzy Jarzębski. Krakow: Wydawnictwo Literackie, 1997.
• Gombrowicz, Witold. Trans-Atlantyk. Krakow–Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1986.
• Gombrowicz, Witold. Trans-Atlantyk. Translated by Danuta Borchardt. New Haven: Yale University Press, 2014.
• Hobsbawm, Eric. Narody i nacjonalizm po 1780 roku: program, mit, rzeczywistość. Translated by Jakub Maciejczyk, Marcin Starnawski. Warsaw: Wydawnictwo Difin 2010.
• Hryniewicz, Karol. “Przygody ciała w dziennikach Gobrowicza zapisane (perspektywa nie tylko fenomenologiczna).” In Gombrowicz z przodu i z tyłu. Edited by Krzysztof Ćwikliński, Anna Spólna, Dominika Światkowska. Radom: Wydawnictwo UHT, 2013.
• Jarzębski, Jerzy. Gra w Gombrowicza. Warsaw: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1982.
• Kijowski, Andrzej. “Strategia Gombrowicza.” In Problemy literatury polskiej lat 1890–1939. Seria II. Edited by Hanna Krichner, Zbigniew Żabicki. Wrocław: Instytut Literatury, 1974.
• Kristeva, Julia. “Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie.” Translated by Maciej Falski. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.
• Marx, Karl. Critique of Hegel’s Philosophy of Right. Oxford: Oxford University Press, 1970. Accessed October 10, 2020, https://pdfs.semanticscholar.org/1f80/c14a0b1cd94d6814d2e893792d88e763615e.pdf
• Mikołajec, Marek. “Arcyludzkie i zwierzęce na przykładzie Pamiętnika Stefana Czarnieckiego.” In Mikołajec, Marek. Profanacje, rewizje – przeciw doktrynom. Dwa opowiadania z debiutanckiego tomu Witolda Gombrowicza. Katowice: Uniwersytet Śląski, 2014.
• Nowaczyński, Adolf. “Kosmo-małki.” Gazeta Warszawska, no. 275 (1933).
• Nycz, Ryszard. “Literatura nowoczesna wobec doświadczenia,” Teksty Drugie, no. 6 (2006).
• Płonowska-Ziarek, Ewa. “Wprowadzenie, Blizna cudzoziemca i barokowa fałda. Przynależność narodowa a homoseksualizm w Tras-Atlantyku Witolda Gombrowicza.” In Grymasy Gombrowicza. W kręgu problemów modernizmu, społeczno-kulturowej roli płci i tożsamości narodowej. Edited by Ewa Płonowska-Ziarek. Translated by J. Margański. Krakow: Universitas, 2001.
• Theweleit, Klaus. Męskie fantazje. Translated by M. Falkowski, M. Herer. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2016.
• Umińska, Bożena. Postać z cieniem. Portrety Żydówek w polskiej literaturze od końca XIX wieku do 1939 roku. Warsaw: Sic!, 2001.
• Warkocki, Błażej. “Co za wstyd! Pamiętnik z okresu queerowego dojrzewania: prolegomena,” Teksty Drugie, no. 4 (2016).
• Warkocki, Błażej. Pamiętnik afektów z okresu dojrzewania. Poznań–Warsaw: Instytut Badań Literackich PAN, 2018.
• Warkocki, Błażej. “Rasowy kształt niemęskości. O Pamiętniku Stefana Czarnieckiego Witolda Gombrowicza.” Autobiografia. Literatura. Kultura. Media, no. 1 (2016).

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.09.13