Techniki konwersyjne w najnowszej prozie polskiej. Próba antropotechnicznego modelu interpretacji

• Authors: Jacek Bielawa

Title variants

EN

Conversion Techniques in Contemporary Polish Prose. An Attempt to Use an Anthropotechnical Model of Interpretation

Abstracts

EN

Referring to the concept of Michel Foucault’s technologies of self and Peter Sloterdijk’s anthropotechnics, the article presents a proposal for an interpretative model of literary conversion phenomena. The “anthropotechnical” perspective does not exclude placing the experience of the subject’s conversion in metaphysical contexts, but in many cases it allows to transcend the religious horizon of reading. Adopting such a perspective allows us to perceive conversion processes in a wider literary spectrum than in the case of postsecular interpretations. Using the aforementioned model, the conversion processes were presented on the example of several contemporary (published after 2009) Polish prose works, particularly in an extended interpretation of the novel Pióropusz (War Bonnet) by Marian Pilot. In these narratives, the conversion of the characters is based on experiences of limitedness and loss.

PL

Nawiązując do koncepcji technik Siebie Michela Foucaulta i antropotechniki Petera Sloterdijka, w artykule przedstawiono propozycję modelu interpretacji literackich zjawisk konwersyjnych. Perspektywa „antropotechniczna” nie wyklucza umieszczania doświadczenia konwersji podmiotu w kontekstach metafizycznych, lecz w wielu przypadkach pozwala przekroczyć religijny horyzont lektury, umożliwiając uwzględnienie szerszego niż w przypadku postsekularyzmu spektrum zjawisk literackich. Wykorzystując wspomniany model, procesy konwersji ukazano na przykładzie kilku współczesnych (wydanych po 2009 roku) polskich utworów prozatorskich, w szczególności dokonując poszerzonej interpretacji powieści Pióropusz Mariana Pilota. U podstaw wewnętrznej przemiany bohaterów tych narracji stoi doświadczenie ograniczoności i utraty.

Keywords

EN

conversion; anthropotechnics; contemporary Polish prose; Marian Pilot’s Pióropusz (War Bonnet)

PL

konwersja; antropotechnika; polska proza współczesna; Pióropusz Mariana Pilota

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2022
• Issue: 11
• Pages: 27-42

Dates

published

2022

Contributors

author

Jacek Bielawa

• Uniwersytet Śląski

• https://orcid.org/000000023738594X

References

• Bauman Z., O turystach i włóczęgach, czyli o bohaterach i ofiarach ponowoczesności, [w:] tegoż, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2013.
• Bawołek W., Furtka przy dozorcy, Warszawa 2021.
• Bielawa J., Canto ostinato, „Nowe Książki” 2021, nr 10.
• Bielik-Robson A., Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formę duchowości, Kraków 2000.
• Bieńczyk M., Kontener, Warszawa 2018.
• Czyżak A., A Container with an Insect Corpse: On Essays by Marek Bieńczyk, „Czytanie Literatury” 2019, nr 9, s. 37–50. https://doi.org/10.18778/2299-7458.08.06
• Dzika-Jurek K., Problem ciężaru. Melancholia w twórczości Magdaleny Tulli, praca doktorska, Katowice 2014.
• Foucault M., Hermeneutyka podmiotu, przeł. M. Herer, Warszawa 2016.
• Foucault M., Podmiot i władza, przeł. J. Zychowicz, „Lewą Nogą” 1998, nr 10, s. 174–192.
• Foucault M., Rządzenie żywymi, przeł. M. Herer, Warszawa 2014.
• Foucault M., Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, przeł. T. Komendant, Gdańsk 2006.
• Foucault M., Szaleństwo, literatura, społeczeństwo, przeł. B. Banasiak, [w:] tegoż, Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura, Warszawa 1999.
• Foucault M., Techniki siebie, [w:] tegoż, Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, przeł. D. Leszczyński, Warszawa–Wrocław 2000.
• Franczak J., J.M. Coetzee i sztuka przemiany. „Życie i czasy Michaela K.” w perspektywie antropotechnicznej, „Wielogłos” 2021, nr 2(48), s. 23–39. https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.011.14339
• McClure J.A., Półwiary. Literatura postsekularna w czasach Pynchona i Morrison, przeł. T. Umerle, Kraków 2016.
• Myśliwski W., Ostatnie rozdanie, Kraków 2013.
• Nowacki D., Czteropak z polską prozą, „Gazeta Wyborcza” 2012, nr 192.
• Nycz R., Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Toruń 2013.
• Pilch J., Żółte światło, Warszawa 2019.
• Pilot M., Pióropusz, Kraków 2011.
• Sloterdijk P., Musisz życie swe odmienić. O antropotechnice, przeł. J. Janiszewski, Warszawa 2014.
• Sloterdijk P., Heinrichs H.-J., Neither Sun nor Death, przeł. S. Corcoran, Los Angeles 2011.
• Stasiuk A., Grochów, Wołowiec 2012.
• Tulli M., Włoskie szpilki, Warszawa 2011.
• Urbański S., Zawadzki W., Nawrócenie, [w:] Leksykon duchowości katolickiej, red. M. Chmielewski, Lublin–Kraków 2002.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.11.03

Biblioteka Nauki

28408281