Dać się porwać archiwum. Recenzja książki Lucyny Marzec, Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2022

• Authors: Andrzej Juchniewicz

Abstracts

EN

Upon reviewing the book by Lucyna Marzec Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, the author emphasizes its originality and an apt combination of the practice and theory of archive research based on a specific case study (the archive of Kazimiera Iłłakowiczówna), which has raised a number of questions and doubts as well as prompted many conciliatory solutions. These solution may prove helpful to future scholars attempting to grapple with both women and men writers’ archives. Marzec meticulously reconstructs the biography of the author of Szeptem, as well as she gives account of her own adventures in dealing with the archive and its contents over a long period of time. The researcher’s book is situated at the intersection of (auto)biographical and archival research, necessitating a theoretical framework ample enough to accommodate both archival practices and possible scenarios of dealing with the poet’s secrets and self-corrections, as well as the autobiographical practices that Iłłakowiczówna deliberately employed in order to reinforce a particular image of herself. The author of the review comments not only on the way in which Marzec examines the ‘papers’ mentioned in the title, but also on the numerous comments concerning the prerequisites for a successful biography. Marzec’s book may serve as a model for subsequent researchers and an interesting proposal of a biography launched from the depths of the archive, featuring all the hallmarks of literary practices enshrined as the canon of the twentieth century.

PL

Autor, recenzując książkę Lucyny Marzec, Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, podkreśla jej innowacyjność oraz sprawne połączenie praktyki i teorii badania archiwum na przykładzie konkretnego przypadku (archiwum Kazimiery Iłłakowiczówny), który generował szereg pytań, wątpliwości oraz koncyliacyjnych rozwiązań. Okażą się one pomocne przyszłym eksploratorom próbującym mierzyć się z archiwaliami pisarek i pisarzy. Marzec z pietyzmem rekonstruuje biografię autorki Szeptem oraz własne przygody wiążące się z koniecznością długotrwałego obcowania z archiwum i jego zawartością. Książka badaczki sytuuje się na przecięciu badań (auto)biograficznych i archiwalnych, dlatego konieczne było obudowanie rozważań nad spuścizną poetki ramą teoretyczną, która uwzględniałaby zarówno praktyki archiwizacyjne i możliwe scenariusze zachowań wobec tajemnic, autokorekt poetki, jak również praktyki autobiograficzne, które z rozmysłem stosowała Iłłakowiczówna, by utrwalić określony wizerunek. Autor recenzji komentuje nie tylko sposób, w jaki Marzec bada tytułowe „papiery”, lecz również liczne komentarze dotyczące warunków, jakie należy spełnić, by zadanie pisania biografii powiodło się. Książka Marzec może być wzorem dla kolejnych badaczek i badaczy oraz interesującą propozycją biografii pisanej z wnętrza archiwum, składającej się z wątków ogniskujących się wokół wszystkich działań pisarki należącej do kanonu literatury XX wieku.

Keywords

EN

archive; biography; Iłłakowiczówna; biographical turn; archival turn

PL

archiwum; biografia; Iłłakowiczówna; zwrot biograficzny; zwrot archiwalny

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2023
• Issue: 12
• Pages: 217-235

Dates

published

2023

Contributors

author

Andrzej Juchniewicz

• Szkoła Doktorska Uniwersytetu Śląskiego

• https://orcid.org/0000000170379907

References

• Augustyniak A., Irena Tuwim. Nie umarłam z miłości. Biografia, Warszawa 2016.
• Bikont A., Sendlerowa. W ukryciu, Wołowiec 2017.
• Błażejowska K., Uparte serce. Biografia Poświatowskiej, Kraków 2014.
• Chojnowski Z., Postacie kobiecości. O poezji Kazimiery Iłłakowiczówny, Kraków–Warszawa 2019.
• Chwedorczuk S., Kowalska. Ta od Dąbrowskiej, Warszawa 2020.
• Dauksza A., Jaremianka. Gdzie jest Maria?, Kraków 2019.
• Dziadek A., Aleksander Wat w Beinecke Library w Yale, „Teksty Drugie” 2009, nr 6, s. 251–258.
• Englender B., Odchodząc w tło. Wokół późnych wierszy Kazimiery Iłłakowiczówny, [w:] Zamieranie pisarzy, red. M. Ładoń, G. Olszański, Katowice 2018, s. 75–90.
• Gałęziowski J., Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny, Warszawa 2022.
• Grochowska M., Różewicz. Rekonstrukcja. Tom 1, Warszawa 2021.
• Iłłakowiczówna K., Listy do siostry Barbary Czerwijowskiej z lat 1946–1959, opracowała, wstępem i przypisami opatrzyła L. Marzec, Poznań 2014.
• Kamińska A., Halina. Dziś już nie ma takich kobiet. Opowieść o himalaistce Halinie Krüger-Syrokomskiej, Kraków 2019.
• Kamińska A., Simona. Opowieść o niezwyczajnym życiu Simony Kossak, Kraków 2015.
• Kamińska A., Wanda. Opowieść o sile życia i śmierci. Historia Wandy Rutkiewicz, Kraków 2017.
• Kostyrko K., Tancerka i Zagłada. Historia Poli Nireńskiej, Warszawa 2019.
• Kuźniak A., Boznańska. Non Finito, Kraków 2019.
• Kuźniak A., Papusza, Wołowiec 2013.
• Kuźniak A., Stryjeńska. Diabli nadali, Wołowiec 2015.
• Leociak J., Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa 2009.
• Ładoń M., Choroba jako literatura. Studia maladyczne, Katowice 2019.
• Marzec L., Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań, Warszawa 2022.
• Marzec L., Po kądzieli. Feministyczne pisarstwo Jadwigi Żylińskiej, Poznań 2014.
• Marzec L., Skarbiec, skandal i wielojęzyczność Anny Świrszczyńskiej. O „Jeszcze kocham… Zapiskach intymnych” Anny Świrszczyńskiej w opracowaniu Wioletty Bojdy, „Teksty Drugie” 2020, nr 5, s. 258–272. https://doi.org/10.18318/td.2020.5.16
• Marzec L., Spór o „Granicę” Zofii Nałkowskiej, Poznań 2019.
• Mytych-Forajter B., Czarownica. Poezja dla dzieci Kazimiery Iłłakowiczówny. Poszukiwanie kontekstu, [w:] Formy (nie)obecności. Szkice o współczesnej poezji kobiet, red. J. Grądziel-Wójcik, A. Kwiatkowska, E. Sołtys-Lewandowska, Kraków 2018, s. 249–260.
• Nasiłowska A., Biografie. Zwrot biograficzny, „Dwutygodnik” 2009, nr 16.
• Okupnik M., W niewoli ciała. Doświadczenie utraty zdrowia i jego reprezentacje, Kraków 2018.
• Sobolewska J., Miron, Ilia, Kornel. Opowieść biograficzna o Kornelu Filipowiczu, Warszawa 2020.
• Tuszyńska A., Narzeczona Schulza. Apokryf, Kraków 2015.
• Ulicka D., Zwrot archiwalny (jak ja go widzę), „Teksty Drugie” 2010, nr 1–2, s. 159–164.
• Wielkopolski alfabet pisarek, red. E. Kraskowska, L. Marzec, Poznań 2012.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.12.15

Biblioteka Nauki

28408233