Walory historyczne i artystyczne kościoła pw. Świętych Wojciecha i Stanisława w Wilamowie

• Authors: Agnieszka Owczarek

Abstracts

EN

The neo-gothic church dedicated to St Wojciech the Bishop and Martyr and St Stanisław the Bishop and Martyr in Wilamów is an example of monumental sacral art in Uniejów municipality. In spite of its historical value and location in the vicinity of major transport routes, it is rather little known – it is commonly perceived as a village church rather than a sacral monument worth visiting. The article presents the history of the church and the parish on the basis of specialist literature as well as written and oral sources. It also describes the surroundings and the interior decorations of the church, with a particular focus on its historical and artistic value. The presented analysis demonstrates the touristic potential of this place as an element of cultural heritage.

PL

Neogotycki kościół pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika i św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Wilamowie to przykład zabytkowej sztuki sakralnej na terenie gminy Uniejów. Mimo że ma wartość zabytkową oraz położony jest w pobliżu głównych tras komunikacyjnych, pozostaje obiektem mało znanym. W obiegowej opinii funkcjonuje raczej jako niewielki kościół wiejski niż godny uwagi i wart odwiedzenia obiekt sakralny. W artykule przedstawiono na podstawie analizy specjalistycznej literatury, źródeł pisanych oraz przekazów ustnych historię kościoła oraz parafii, których okoliczności powstania osnute są lokalnymi legendami. Omówiono ponadto wystrój i otoczenie zabytku, skupiając się przede wszystkim na walorach historycznych i artystycznych obiektu, których analiza wykazała potencjał turystyczny miejsca i możliwości wykorzystania go jako celu w kontekście turystyki dziedzictwa kulturowego.

Keywords

PL

Wilamów; kościół; sztuka; wartość artystyczna

EN

Wilamów; church; art; artistic value

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2021
• Volume: 10
• Pages: 249-272

Dates

published

2021

Contributors

author

Agnieszka Owczarek

• Urząd Miasta w Uniejowie, Dział Promocji, ul. bł. Bogumiła 13, 99-210 Uniejów

References

• Akta parafialne dotyczące ołtarza, 1964, pismo 14047.
• Archiwum Parafialne.
• Archiwum Parafialne, Sprawozdanie wizytacyjne, 1948‒1996.
• Gmina Uniejów, Gminna Ewidencja Zabytków Gminy Uniejów.
• „Gazeta Zgierska” 1917, 12 maja, nr 38, s. 1‒2.
• Grabarczyk T., Kowalska-Pietrzak A., Szymczak J., Uniejowskie strony. Karty z przeszłości odległej, nieznanej i bliskiej gminy Uniejów, J. Szymczak (red.), Łódź‒Uniejów 2008, s. 157.
• Librowski S., Repetytorium Akt Wizytacji Kanonicznych dawnej archidiecezji gnieźnieńskiej, t. 1, z. 1, s. 97.
• Łaski J., Liber Beneficiorum Archidioecesis Gnesnensis , t. 1, Gniezno 1880, s. 363.
• Kannenberg K., Dokumentacja prac konserwatorskich i restauratorskich. Ołtarz boczny Chrystusa Ukrzyżowanego, Toruń 2019, s. 5.
• Kondracki J., Środowisko geograficzne jako podłoże rozwoju osadnictwa i gospodarki, [w:] J. Szymczak (red.), Uniejów, dzieje miasta, Łódź‒Uniejów 1995, s. 373.
• Kruk E., Terzyjska B., Dokumentacja budowy technicznej oraz prac konserwatorskich ołtarza bocznego z kościoła pw. św. Wojciecha i św. Stanisława B.M. w Wilamowie, Łódź 2014, s. 8.
• Kuczyńska J., Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, „Rocznik Historii Sztuki” 1984, t. XIV, z. 4 – Historia Sztuki, s. 5–79.
• Nowiński J., Teologia Eucharystii w sztuce sakralnej – wybrane przykłady z kategorii vasa sacra, [w:] A. S. Czyż, K. Moisan-Jabłońska (red.), Pióro na wodzie, Warszawa 2015, s. 122.
• Olszewski A., Karta wojewódzkiej ewidencji zabytków obiektu – Kościół Parafialny pw. Wojciecha i Stanisława, 1982.
• Tomaszewski F., Tajemnica wilamowskiej chrzcielnicy, „Uniejowskie Strony” 2010, nr 5 (25), s. 35‒36.
• Warszycka B., Dokumentacja konserwatorska obrazu ołtarzowego M.B. z Dzieciątkiem, Wilamów 1995, s.1
• Żmudzki P., Studium podzielonego królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000, s. 67.
• Bartosiak M., W setną pamiątkę urodzin Ojca Świętego, Jana Pawła II…, [online] https://uniejow.pl/aktualnosci/__trashed-5.html [dostęp: 26.05.2021].
• Bednarek G.B., Gotlandzka chrzcielnica z Wilamowa, XIII‒XIV w., [online] „Katolickie Media” 2017, http://katolickie.media.pl [dostęp: 27.05.2021].
• Bednarek G.B., Wilamów. Parafia pw. patronów Polski św. Wojciecha i św. Stanisława. Historia parafii, [online] „Katolickie Media” 2017, http://katolickie.media.pl [dostęp: 21.05.2021].
• Goźlińskie brzemiennie, [online] „Echo Katolickie” 2019, https://www.echokatolickie.pl/index.php?str=100&id=15887 [dostęp: 27.05.2021].
• Konstytucja o Liturgii Świętej „Sacrosanctum Concillium”, [online] Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum concilium”, ptm.rel.pl [dostęp: 27.05.2021].
• Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława, [online] Musicam Sacram, https://musicamsacram.pl/instrumenty/opis/2163-Wilamow-Kosciol-sw-Wojciecha-i-sw-Stanislawa [dostęp: 27.05.2021].
• Organy, [online] https://pl.wikipedia.org/wiki/Organy [dostęp 27.05.2021].
• Romantyzm ‒ charakterystyka epoki (ramy czasowe, nazwa epoki, filozofia), [online] https://eszkola.pl/jezyk-polski/romantyzm--978.html [dostęp: 26.05.2021].
• Worwa P., Królowa Jadwiga i czarny krucyfiks, [online] Królowa Jadwiga i Czarny Krucyfiks ‒ Chwała Zapomniana, chwalazapomniana.pl [dostęp: 27.05.2021].
• Konsultacja z dr hab. prof. AMŁ K. Urbaniakiem, rzeczoznawcą w dziedzinie instrumentów muzycznych o specjalizacji organy piszczałkowe z ramienia Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
• Konsultacja z proboszczem B. Karasińskim.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-8403.10.09

Biblioteka Nauki

2034135