Aleksandrów i okoliczne wsie w świetle nieznanych źródeł z przełomu XVIII i XIX w.

• Authors: Krzysztof Paweł Woźniak

Title variants

Aleksandrów i okoliczne wsie w świetle nieznanych źródeł z przełomu XVIII i XIX w.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi przyczynek do poznania procesu osadniczego przebiegającego na przełomie XVIII i XIX w. w zachodniej części ówczesnego powiatu zgierskiego. Omówiono nieznane dotychczas w polskiej literaturze przedmiotu źródła dokumentujące założenie osad olęderskich w Rudzie, Bugaju i Brużyczce Małej. Na podstawie nieuwzględnianego dotąd przekazu źródłowego rozstrzygnięto wątpliwości narosłe wokół daty założenia osady przemysłowej Aleksandrów.

EN

The article contributes to recognition of the settlement processes in the Western part of then Zgierz County at the turn of 18th and 19th centuries. It discusses and presents issues based on formerly unknown sources concerning the establishment of Olęder settlements in Ruda Bugaj and Brużyca Mała. The study, based on sources which were never accounted before, resulted in clearing the doubts concerning the exact date of establishment of the industrial settlement in Aleksandrów.

Keywords

PL

osadnictwo olęderskie; osadnictwo przemysłowe; Aleksandrów; osadnictwo olęderskie; osadnictwo przemysłowe; Aleksandrów

EN

Olęder settlement; industrial settlement; Aleksandrów

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
• Year: 2017
• Volume: 6
• Pages: 137-151

Dates

published

2017-12-30

Contributors

author

Krzysztof Paweł Woźniak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polski XIX wieku, ul. Kamińskiego 27a, 90-217 Łódź

References

• Czochański M., Kowalski G., 2015, Geodezja w początkach Królestwa Polskiego. Budowa zbiorów informacji przestrzennej na przykładzie wybranych miast regionu łódzkiego, Łódź.
• Figlus T., 2016, Osady zaginione na gruncie badań geograficzno historycznych. Próba konceptualizacji teoretycznej i wybrane zagadnienia metodyczno-empiryczne, „ActaUniversitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 25, s. 83–108.
• Goldberg J., 1957, Osadnictwo olęderskie w dawnym województwie łęczyckim i sieradzkim, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne”, 1 (5), s. 67–109.
• Jażdżewska J., 1954, Monografia miasta przemysłowego Aleksandrów w latach 1822–1870, Łódź.
• Kaczmarek R., 1937, Zgierz z okolicą pod koniec XVIII w. Opis topograficzny parafii, Łódź.
• Kargel A., Schmidt A., 1980, Alexandrow. Ein Mittelpunkt der Deutschen im Industriegebiet Lodz. Herkunft und Geschichte, Mönchengladbach.
• Kossmann E.O., 1942, Die Anfänge des Deutschtums im Litzmannstädter Raum. Hauländer und Schwabensiedlung im östlichen Wartheland, Leipzig.
• Łódź. Dzieje miasta, t. 1: Do 1918 r., 1980, pod red. B. Baranowskiego, J. Fijałka, Łódź.
• Pietras T., 2004, Antenaci Rafała Bratoszewskiego, „Aleksandrów Wczoraj i Dziś”, 22, s. 5–12.
• Prokop K.R., 2010, Sukcesja święceń biskupich pasterzy kościoła warszawskiego (1798–2007), „Prawo Kanoniczne”, 53 (1–2), s. 315–366.
• S. Orgelbranda Encyklopedia Powszechna, t. 1, 1898, Warszawa.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, 1880, pod red. B. Chlebowskiego, F. Sulimierskiego, W. Walewskiego, Warszawa.
• Tukaj H., Wróbel J., 1992, Aleksandrów Łódzki. Zarys dziejów 1816–1948, Aleksandrów.
• Verdmon-Jacques L. de, 1902, Krótka monografia wszystkich miast, miasteczek i osad w Królestwie Polskim, Warszawa.
• Verdmon-Jacques L. de, 1912, Krótka geografia Królestwa Polskiego, Warszawa.
• Wielka Powszechna Encyklopedia Ilustrowana, t. 1, 1890, Warszawa.
• Woźniak K.P., 2013, Niemieckie osadnictwo wiejskie między Prosną a Pilicą i Wisłą od lat 70. XVIII w. do 1866 r. Proces i jego interpretacje, Łódź.
• Woźniak K.P., 2015, Inwentarz pośmiertny majątku Rafała Bratoszewskiego. Przyczynek do dziejów rodziny i historii Aleksandrowa, „Aleksandrów Wczoraj i Dziś”,33, s. 10–24.
• Woźniak K.P., 2016, Początki Brużycy Małej, „Aleksandrów Wczoraj i Dziś”, 34, s. 35–41.
• Zajączkowski S.M., 1951, Studia nad terytorialnym formowaniem ziemi łęczyckiej i sieradzkiej, Łódź.
• Zgierz. Dzieje miasta do 1998 roku, 1995, pod red. R. Rosina, Łódź–Zgierz.
• Archiwum Archidiecezjalne w Łodzi, Akta Konsystorza Jeneralnego Archidyecezyi Warszawskiej tyczące się Kościoła Alexandrów.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Księgi łęczyckie grodzkie, sygn. 97.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Łęczyckie varia, sygn. 10.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych i Policji, sygn. 525.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta notariusza Józefa Stokowskiego, 1821, rep. nr 78; 1821, rep. nr 96.
• Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta notariusza Sebastiana Starzyńskiego, 1825, rep. nr 868.
• Boniecki A., 1900, Herbarz polski, t. 3, Warszawa.
• Kossmann O., 1996, Deutsche in Polen. Siedlungsurkunden 16.–19. Jh., Viersen.
• Materiały do historii miast, przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim, 1958, pod red. N. Gąsiorowskiej, t. 2: Źródła do historii miast łódzkiego okręgu przemysłowego, oprac. R. Kaczmarek, Łódź.
• Prawa, konstytucye y przywileje Krolestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego, vol. 7, 1782, Warszawa.
• Trzy raporty Rajmunda Rembielińskiego prezesa Komisji Województwa Mazowieckiego z objazdu obwodu łęczyckiego w 1820 r., 1928, oprac. Z. Lorentz, „Rocznik OddziałuŁódzkiego polskiego Towarzystwa Historycznego”, t. 1.
• Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, 1993, oprac. E. Opaliński i H. Żerek-Kleszcz, Kórnik.

Identifiers

DOI

10.18778/2300-0562.06.06