Dwuetniczność międzywojennej Warszawy w świetle wyników wyborów

• Authors: Mariusz Kowalski

Title variants

Dwuetniczność międzywojennej Warszawy w świetle wyników wyborów

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na wyniki wyborów, w tym ich zróżnicowanie przestrzenne, bardzo często wpływa różnorodność kulturowa wyborców. Widać to wyraźnie w Polsce w okresie międzywojennym. Potwierdzają to również wyniki wyborów w Warszawie – mieście zamieszkiwanym przez Polaków (70%) i Żydów (30%). Polacy głosowali na ogólnopolskie partie o różnych cechach ideologicznych, członkowie mniejszości etnicznych wybierali natomiast partie podkreślające ich pochodzenie. Partie żydowskie miały także zróżnicowany wizerunek ideologiczny, choć można dostrzec, że żydowscy wyborcy wyrażali większą sympatię dla partii lewicowych niż Polacy, aby przeciwstawić się wpływowi nacjonalistycznej prawicy. Jedynym ugrupowaniem, które w pełni przełamało podziały etniczne, byli komuniści. Segregacja przestrzenna, zarówno etniczna, jak i społeczna, spowodowała silne zróżnicowanie wyników wyborów. Polska prawica dominowała w centralnych dzielnicach miasta, polska lewica – na suburbiach. Wyjątkami od tej regularności były dzielnice północne (Muranów, Powązki, Grzybów) i część Pragi, gdzie dominowały partie żydowskie. Największą koncentracją wyborców żydowskich był okręg północny. W jego wschodniej części wygrywała prawica żydowska, w zachodniej części – żydowska lewica i komuniści.

EN

The results of the elections, including their spatial diversity, are very often influenced by the cultural diversity of voters. This is clearly visible in Poland during the interwar period (1918-1939). This shows, among other, the study of J. Kopstein and J. Wittenberg (2000). Poles voted for nationwide parties with different ideological features. Members of ethnic minorities choosing parties emphasizing their ethnicity. The only grouping that fully broke the ethnic divide were the Communists, who were voted on by both Polish and Jewish voters. This is also confirmed in the case of election results in Warsaw, a city inhabited by Poles (70%) and Jews (30%). It was a rule that about 75-80% of Warsaw voters voted for the nationwide parties and the remaining 20-25% for the Jewish parties. However, the analysis of the Warsaw elections does not confirm the thesis of J. Kopstein and J. Wittenberg (2000) that the Poles voted ideologically, while the Jews voted for the parties representing the Jews as a minority. Jewish parties also had a differentiated ideological image with the Left, the Right and the Center. Taking into account this diversity, it makes possible to see that Jewish voters expressed greater sympathy for the left-wing parties (Bund, the Communists and Poale Zion) than Poles (Polish Socialist Party, the Communists). At the end of the 1930s, the leftist sympathies were particularly prominent among the Jews. In the elections to the city council of Warsaw in 1938, the left among the Jewish parties won 2/3 votes (the Bund and Poale Zion), while among the national groups only 1/3 (Polish Socialist Party). On the other hand, Kopstein and Wittenberg argue that Jews were not the main source of communist influence in Poland. Support for candidates of this political option in Warsaw, both among Poles as Jews, reached a maximum of 17% (in 1927). Earlier and later support in both communities was lower. At most it may be noted that in the case of Jews before 1927 it was lower than among Poles, while after 1927 higher. Kopstein and Wittenberg are right that the Jews were not the main base of communist influence in Poland. Support for candidates of this political option in Warsaw, both among Poles and Jews, reached a maximum of 17% in 1927. Earlier and later support was lower. In the case of Jews before 1927 it was lower than among Poles, while after 1927 higher.Spatial segregation, both ethnically and socially, has resulted in a strong spatial variation in the results of the elections. The Polish right was dominant in the central districts of the city, the Polish left in the suburbs. The exceptions from this regularity were North Districts (Muranów, Powązki, Grzybów) and part of Praga, where the Jewish parties dominated. The largest concentration of Jewish voters was the Northern District. In its eastern part the Jewish right won, in its western part the Jewish Left and the Communists. Jews were not the main base of influence of Communists in Poland, however, certain circumstances allow to understand why such a stereotype appeared. At least in the case of Warsaw, though perhaps also on a nationwide scale, the Jews showed more sympathy for the left than the Polish voters. In addition, the proportion of Jews among the members of the Communist Party (about 25%), and especially in the authorities of this party (30-50%), was higher than their share in the whole population (10%). Jews also often cooperated with the Polish left to oppose the influence of the nationalist Polish right. For the latter, the identification of the left with the Jews and Jews with the left was a very comfortable argument in the political struggle.

Keywords

PL

Warszawa; okres międzywojenny; Polacy; Żydzi; zachowania wyborcze; Warszawa; okres międzywojenny; Polacy; Żydzi; zachowania wyborcze

EN

Warsaw; interwar period; Poles; Jews; electoral behaviour

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
• Year: 2018
• Volume: 7
• Pages: 71-91

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Mariusz Kowalski

• Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa

References

• Ajnenkiel A., 1975, Parlamentaryzm II Rzeczypospolitej, Warszawa.
• Bednarczyk T., 1995, Życie codzienne warszawskiego getta. Warszawskie getto i ludzie, (1939–1945 i dalej): [jakimi ich znałem], Warszawa.
• Brzoza Cz., 2003, Żydowska mozaika polityczna w Polsce 1917–1927. Wybór dokumentów, Kraków.
• Cimek H., 2012, Żydzi w ruchu komunistycznym w Polsce w latach 1918–1937, „Polityka i Społeczeństwo”, 9, s. 27–41.
• Czubiński A., 1985, Komunistyczna Partia Polski (1918–1938). Zarys historii, Warszawa.
• Drozdowski M.M., 1964, Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r., Warszawa.
• Fałowski J, 2006, Mniejszość żydowska w parlamencie II Rzeczypospolitej. 1922–1939, Kraków.
• Gawryszewski A., 2009, Ludność Warszawy w XX wieku, Warszawa.
• GUS, 1937, Drugi powszechny spis ludności z dn. 9 XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Miasto st. Warszawa, Warszawa.
• Hass L., 1972, Wybory warszawskie 1918–1926. Postawy polityczne mieszkańców Warszawy w świetle wyników głosowania do ciał przedstawicielskich, Warszawa.
• Hass L., 1973, Postawy polityczne klasy robotniczej międzywojennej Warszawy w świetle wyników wyborczych, [w:] Kalabiński S., Kiżys A. (red.), Polska klasa robotnicza: studia historyczne, t. 5, Warszawa, s. 279–318.
• Holzer J., 1974, Mozaika polityczna Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa.
• Kopstein J.S., Wittenberg J., 2003, Who voted communist? Reconsidering the social bases of radicalism in interwar Poland, „Slavic Review”, 62, 1, s. 87–109.
• Kowalski M., 2014, Czy Wielkopolska była prawicowa? Przestrzenne zróżnicowanie zachowań wyborczych w Polsce w latach dwudziestych XX wieku, „Prace i Studia Geograficzne”, 54, s. 89–105.
• Micewski A., 1965, Z geografii politycznej II Rzeczypospolitej. Szkice, Kraków.
• Pański A., 1927, Wybory do Rady Miejskiej Warszawy, „Kronika Warszawy”, 6, s. 1–12.
• Pański A., 1928, Wybory do Sejmu i Senatu w Warszawie, „Kronika Warszawy”, 6, s. 1–10.
• Pański A., 1930, Wybory do Sejmu i Senatu w Warszawie, „Kronika Warszawy”, 1–2, s. 1–10.
• Polonsky A., 2014, Dzieje Żydów w Polsce i Rosji, Warszawa.
• Rykała A., 2010, Łódź na mapie skupisk żydowskich Polski (po 1945 r.), [w:] Lech A., Radziszewska K., Rykała A. (red.), Społeczność żydowska i niemiecka w Łodzi po 1945 roku, Łódź, s. 267–332.
• Śpiewak P., 2012, Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Warszawa.
• Tomaszewski J., 1993, Niepodległa Rzeczpospolita, [w:] Tomaszewski J. (red.) Najnowsze dzieje Żydów w Polsce. W zarysie (do 1950 roku), Warszawa, s. 143–269.
• Waingertner P., 2013, rec.: Paweł Śpiewak, Żydokomuna. Interpretacje historyczne, Wydawnictwo Czerwone i Czarne, Warszawa 2012, ss. 256, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku”, 12, s. 158–164.
• Węcławowicz G., 1988, Struktury społeczno-przestrzenne w miastach Polski, Wrocław.
• Zalewska G., 1996, Ludność żydowska w Warszawie w okresie międzywojennym, Warszawa.
• GUS, 1937, Drugi powszechny spis ludności z dn. 9 XII 1931 r.: Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność. Stosunki zawodowe: Miasto St. Warszawa, Warszawa.
• Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 1-A-3367-3.
• Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 1-U-6769.

Identifiers

DOI

10.18778/2300-0562.07.03