Udział ewangelików augsburskich w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Piotrkowa Trybunalskiego

• Authors: Anna Kruś

Title variants

Udział ewangelików augsburskich w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Piotrkowa Trybunalskiego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym celem autorki artykułu jest analiza udziału luteranów w kształtowaniu krajobrazu kulturowego Piotrkowa Trybunalskiego. Analizie poddano elementy dziedzictwa materialnego tej denominacji w przestrzeni miasta oraz jego znaczenie dla rozwoju turystyki w mieście. Niniejsze rozważania dotyczą obszaru Piotrkowa Trybunalskiego przede wszystkim ze względów historycznych – parafia luterańska, erygowana w tym mieście pod koniec XVIII w., należy do najstarszych parafii ewangelickich na terenie dzisiejszego województwa łódzkiego. Jest to także jeden z nielicznych w skali województwa ośrodków miejskich, który wykorzystuje obecność i dziedzictwo mniejszości religijnych do promowania swojej różnorodności i bogactwa kulturowego.

EN

The main goal of the article is to analyze the role of Lutherans in shaping the cultural landscape of Piotrków Trybunalski. In addition, the elements of the material heritage of this denomination and its significance for the development of tourism in the town were analyzed. These considerations concern the area of Piotrków Trybunalski primarily for historical reasons – the Lutheran parish established in this town at the end of the 18th century and it is one of the oldest Evangelical parishes in the present-day Łódź Province. It is also one of the few urban centers in the voivodeship, which uses the presence and heritage of religious minorities to promote their diversity and cultural richness.

Keywords

PL

protestantyzm; mniejszość religijna; krajobraz kulturowy; Piotrków Trybunalski; protestantyzm; mniejszość religijna; krajobraz kulturowy; Piotrków Trybunalski

EN

Protestantism; religious minority; cultural landscape; Piotrków Trybunalski

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
• Year: 2018
• Volume: 7
• Pages: 251-269

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Anna Kruś

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej Historycznej i Studiów Regionalnych, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31

References

• Baranowski B., 1989, Stosunki gospodarcze i społeczne w drugiej połowie XVII w., [w:] Baranowski B. (red.), Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego, Łódź, s. 84–96.
• Bukowski J., 1883, Dzieje reformacyi w Polsce od wejścia jej do Polski aż do jej upadku, t. 1: Początki i terytoryalne rozprzestrzenienie się reformacyi, Kraków.
• Busch E.H., 1867, Beiträge zur Geschichte und Statistik des Kirchen- und Schulwesens der Ev.-Augsburg. Gemeinden in Königreich Polen, St. Peterburg/Leipzig.
• Feinkind M., 1930, Dzieje Żydów w Piotrkowie i okolicy: od najdawniejszych czasów do chwili obecnej, Piotrków.
• Gryniakow J., 1958, Przeszłość i teraźniejszość zboru piotrkowskiego, „Kalendarz Ewangelicki z roku 1958”, s. 203–212.
• Janczak J., 1989, Ludność, [w:] Baranowski B. (red.), Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego, Łódź, s. 239–263.
• Klupsz L., 2016, Krajobraz kulturowy jako kategoria zabytków i jego specyfika, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego”, 2 (16), s. 41–56.
• Kneifel E., 1971, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555–1939, Vierkirchen über München.
• Kronika Parafii Ewangelickiej w Piotrkowie Trybunalskim, 2009, oprac. H. Gantzke, Piotrków Trybunalski (praca nieopublikowana, rkps dokumentu znajduje się w zasobach Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Piotrkowie Trybunalskim).
• Myga-Piątek U., 2001, Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych, „Przegląd Geograficzny”, 73 (1–2), s. 163–176.
• Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Katowice.
• Pacelt K., 1989, Stosunki gospodarcze i społeczne w XVI i w pierwszej połowie XVII w., [w:] Baranowski B. (red.), Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego, Łódź, s. 73–83.
• Piotrków Trybunalski – Trakt Luterański, 2011, druk ulotny wydany przez UM Piotrkowa.
• Rykała A., 2010, Uwarunkowania geograficzno-polityczne oraz społeczne genezy i rozprzestrzeniania się protestantyzmu w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica”, 10, s. 62–87.
• Rzędowska A., 2008, Historia piotrkowskich Żydów: (do 1939 roku), Piotrków Trybunalski.
• Tazbir J., 1996, Reformacja, kontrreformacja, tolerancja, Wrocław.
• Tokarczyk A., 1988, Ewangelicy polscy, Warszawa.
• „Tydzień”, 1884, 5.
• Żerek-Kleszcz H., 1989, Życie religijne i kulturalne w XVI XVIII w., [w:] Baranowski B. (red.), Dzieje Piotrkowa Trybunalskiego, Łódź, s. 164–188.
• http://piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl/artykul/spacer-szlakiem-ewangelikow-w-piotrkowie-zdjecia,3654877,artgal,t,id,tm.html (22.06.2017).
• http://piotrkowtrybunalski.naszemiasto.pl/tag/cit-piotrkow-trybunalski.html (23.06.2017).
• http://www.cit.piotrkow.pl/index.php/luteranski (22.06.2017).
• http://www.cit.piotrkow.pl/index.php/twk/168-jedno-miasto-wiele-kultur- (26.06.2017).
• http://www.dawnypiotrkow.pl/picture.php?/12968/category/140 (20.06.2017).
• http://www.krajobraz.kulturowy.us.edu.pl/krajobraz.php (6.06.2017)..
• http://www.piotrkow.luteranie.pl/index.php/nasza-historia/historia-kosciola-parafialnego/ (12.06.2017).
• https://www.epiotrkow.pl/encyklopedia/C/Cmentarz-ewangelicki,76 (2.06.2017).
• Rozmowa z proboszczem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Piotrkowie Trybunalskim, księdzem Wiesławem Żydlem, i jej parafianami, maj 2015 r.

Identifiers

DOI

10.18778/2300-0562.07.10