From the Adriatic to the Black Sea: The Italian economic and military expansion endeavour in the Balkan-Danube area

• Authors: Corrado Montagnoli

Title variants

Od Adriatyku po Morze Czarne: włoska ekspansja gospodarcza i militarna na Bałkanach i w obszarze naddunajskim

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

During the years that followed the end of the Great War, the Adriatic area found itself in a period of deep economic crisis due to the emptiness caused by the collapse of the Austro-Hungarian Empire. The ancient Habsburg harbours, which had recently turned Italian, had lost their natural positions of Mitteleuropean economic outlets toward the Mediterranean due to the new political order of Central-Eastern Europe. Rome, then, attempted a series of economic manoeuvres aimed at improving Italian trade in the Julian harbours, first of all the port of Trieste, and at encouraging Italian entrepreneurial penetration in the Balkans. Resolved in a failure, the desire for commercial boost toward the oriental Adriatic shore coincided with the Dalmatian Irredentism and became a topic for claiming the 1941 military intervention across the Balkan peninsula. Italian geopoliticians, who had just developed the geopolitical discipline in Italy, made the Adriatic-Balkan area one of their most discussed topics. The fascist geopolitical project aimed at creating an economic aisle between the Adriatic and the Black Sea, in order to bypass the Turkish straits and become completion and outlet toward the Mediterranean of the Nazi Baltic-Mitteleuropean space in the north. Rome attempted the agreement with the other Danubian States, which subscribed the Tripartite Pact, in order to create a kind of economic cooperation area under the Italian lead. Therefore, the eastern Italian geopolitical border would have been traced farther from national limes. Rome would have projected his own interests as far as the Danubian right riverside, sharing with Berlin the southern part of that area consisting of territories historically comprehended (and contented) between German and Russian spheres of interest, which the Reich intended to reorganise after the alleged Soviet Union defeat. These Countries, framed by the Baltic, Mediterranean and Black See shores, found themselves entangled once more by geopolitical ties enforced by the interests of foreign Countries. However, these projects remained restricted to paper: the invasion of Yugoslavia turned into a failure and exposed Italy's military weakness; Rome proved to have no authority about the New Order organisation. Italy could dream up about its power only among magazines pages.

PL

Po zakończeniu I wojny światowej region Adriatyku znalazł się w okresie głębokiego kryzysu gospodarczego z powodu pustki spowodowanej upadkiem Cesarstwa Austro-Węgierskiego. Dawne porty Habsburgów, które dostały się Włochom, straciły swoje naturalne zaplecze jako okna Europy Środkowej (Mitteleuropy) na Morze Śródziemne z powodu ustanowienia nowego porządku politycznego w Europie Środkowo-Wschodniej. Rzym podjął zatem szereg działań ekonomicznych mających na celu poprawę włoskiego handlu w portach juliańskich, przede wszystkim w porcie w Trieście oraz zachęcenie włoskich przedsiębiorców do penetracji Bałkanów. Realizowane bez powodzenia działania mające na celu pobudzenie handlowe wschodniego wybrzeża Adriatyku, połączone z dalmatyńskim irredentyzmem, stało się powodem oczekiwań na interwencję wojskową, która nastąpiła w roku 1941. Włoscy geopolitycy, którzy wówczas rozwinęli właśnie tę dyscyplinę, uczynili obszar Adriatyku wraz z Bałkanami jednym z najczęściej dyskutowanych tematów. Faszystowski projekt geopolityczny miał na celu stworzenie włoskiego szlaku handlowego między Adriatykiem a Morzem Czarnym, ominięcie cieśnin tureckich oraz ekspansję z północy w kierunku Morza Śródziemnego nazistowskiej przestrzeni bałtycko-środkowoeuropejskiej. Rzym podjął próbę porozumienia się z innymi państwami naddunajskimi, które podpisały Pakt Trójstronny, aby stworzyć rodzaj obszaru współpracy gospodarczej pod przewodnictwem Włoch. Dlatego wschodnią granicę wpływów geopolitycznych Włoch wytyczono daleko od granic narodowych. Rzym planował objąć swoją kontrolą obszar aż do prawego brzegu Dunaju, dzieląc się z Berlinem jego częścią południową, składającą się z terytoriów historycznie traktowanych (i akceptujących to) jako niemiecką i rosyjską strefę interesów, którą Rzesza zamierzała zreorganizować po oczekiwanej klęsce Związku Radzieckiego. Kraje te, położone pomiędzy brzegami Mórz Bałtyckiego, Śródziemnego i Czarnego, zostały ponownie uwikłane w więzi geopolityczne narzucone przez interesy obcych krajów. Jednak projekty te pozostały jedynie na papierze, gdyż włoska inwazja na Jugosławię przerodziła się w porażkę i ujawniła słabość militarną Włoch. Rzym okazał się nie mieć wpływu na organizację powojennego Nowego Porządku. Włochy mogły marzyć o swojej potędze tylko na stronach czasopism.

Keywords

EN

Geopolitics; Balkans; Fascist Italy

PL

Geopolityka; Bałkany; faszystowskie Włochy; Geopolityka; Bałkany; faszystowskie Włochy

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
• Year: 2019
• Volume: 8
• Pages: 117-137

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Corrado Montagnoli

• University of Milan, Italy

References

• Anonymous, 1939, Il porto di Trieste e la nuova sistemazione centro-europea, “Geopolitica”, 2: 139.
• Anonymous, 1939, La Marca Orientale e i problemi economici connessi, “Geopolitica”, 2: 106–108.
• Anonymous, 1939, Per lo sviluppo delle relazioni economiche tra i paesi dell᾿intesa balcanica, “Geopolitica”, 11: 600.
• Anonymous, 1940, Saluto!, “Geopolitica”, 1: 23.
• Anonymous, 1941, L᾿influenza religiosa nella questione balcanica, “Geopolitica”, 5: 288–289.
• Antonsich M., 1994, La rivista Geopolitica e la sua influenza sulla politica fascista, “Limes. Rivista italiana di geopolitica”, 4: 269–278, Editrice Periodici Culturali, Roma.
• Atkinson D., 1995, Geopolitics and the geographical imagination in Fascist Italy, Laughborough.
• Battaglia R., 1939, Slavi primitivi e slavi meridionali – Fattori antropologici e geografici nella formazione della Nazione Jugoslava, “Geopolitica”, 5: 275–285.
• Best A., Hanhimäki J., Maiolo J., Schulze K., a cura di Canavero A., 2014, Storia delle relazioni internazionali – Il mondo nel XX secolo e oltre, Utet, Novara.
• Boria E., 2007, Cartografia e potere, Utet università, Novara.
• Boria E., 2012, Carte come armi – Geopolitica, cartografia, comunicazione, Edizioni Nuova Cultura, Roma.
• Caldo C., 1982, Il territorio come dominio, Loffredo Editore, Napoli.
• Cametti Aspri D., 1940, Unità economica dell᾿Ungheria dopo l᾿annessione della Transilvania settentrionale, “Geopolitica”, 11: 470–474.
• Carelli G., 1941, La Dalmazia e i suoi confini, “Geopolitica”, 5: 243–249.
• Cattaruzza M. (ed.), 2003, Nazionalismi di frontiera – Identità contrapposte sull᾿Adriatico nord-orientale 1850–1950, Rubettino Editore, Catanzaro.
• Cattaruzza M., 2015, L᾿Italia e il confine orientale, Il Mulino, Bologna.
• Chersi L., 1940, Problemi geopolitici del Mediterraneo, Ambiente mediterraneo e diritti italiani, “Geopolitica”, 5: 214–215.
• Ciano G., 1980, Diario 1937–1943, a cura di De Felice R., Rizzoli, Milano.
• Coceani B., 1939, Trieste sa che la geografia non è un᾿opinione, “Geopolitica”, 3: 164–165.
• Deakin F.W, 1962, The Brutal Friendship, Faber Finds, London.
• Di Nolfo E., 2006, Storia delle relazioni internazionali, Laterza, Bari.
• Dottori G., 2017, Il trimarium danneggia l᾿Italia, “Limes”, 12: 137–142.
• E.V., 1939, La funzione attuale di Trieste secondo un commerciante esportatore, “Geopolitica”, 3: 176.
• Festa A., 1940, La questione della Dobrugia, “Geopolitica”, 11: 475–480.
• G.D., 1939, L᾿idea ungherese di “Nazione”, “Geopolitica”, 7–8: 450–451.
• Grego A., 2010, Figlie della stessa Lupa, Fuoco Edizioni, Roma.
• Grioni G., 1939, Il commercio di esportazione e di transito attraverso Trieste, “Geopolitica”, 3: 164–166.
• Jaranoff D., 1940, L᾿Italia nella penisola balcanica (alcune considerazioni di un geografo bulgaro), “Geopolitica”, 5: 202–205.
• Jaranoff D., 1940, La Bulgaria paese danubiano e mediterraneo, “Geopolitica”, 11: 469.
• Knox MacGregor, 1982, Mussolini unleashed, Cambridge University Press, Cambridge.
• La Marca N., 1979, Italia e Balcani fra le due guerre – Saggio di una ricerca sui tentativi italiani di espansione economica nel Sud Est europeo fra le due guerre, Bulzoni Editore, Roma: 58.
• Losano G.M., 2011, La geopolitica del Novecento, Bruno Mondadori, Milano.
• Lunder D., 1940, La grande ferrovia transbalcanica, “Geopolitica”, 5: 238.
• Lunder D., 1941, Razze e religioni nel mosaico jugoslavo, “Geopolitica”, 5: 270–271.
• Magugliani L., 1942, Impostazione geopolitica del bacino Mediterraneo, “Geopolitica”, 8–9: 374–375.
• Massi E., 1939, La nuova situazione adriatica, “Geopolitica”, 4: 203–208.
• Mazzini G., 1909, Politica internazionale. Lettere slave, Nerbini, Firenze.
• Morandi M., 1939a, Sintesi geopolitiche – N. 3: Il Mediterraneo, “Geopolitica”, 3: 160–161.
• Morandi M., 1939b, Sintesi geopolitiche – N. 10: Il bacino Danubiano, “Geopolitica”, 12: 628–629.
• Morandi M., 1940, Sintesi geo-storica: Il Mediterraneo, “Geopolitica”, 12: 564–565.
• Morandi M., 1941, Sintesi geopolitiche – N. 22: L᾿Adriatico, “Geopolitica”, 5: 294–295.
• N.d.D., 1939, A proposito della Transilvania, “Geopolitica”, 7–8: 415.
• N.d.D., 1939, Il problema di Trieste – osservazioni ed appunti geopolitici, “Geopolitica”, 3: 162.
• N.d.Dir, senza titolo, 1941, “Geopolitica”, 12: 568.
• Nocera G., 1942, 120 anni – influenze straniere in Grecia e modifiche territoriali, “Geopolitica”, 1: 4–14.
• Norbedo E., 1939, Le conseguenze economiche dell᾿Anschluss sul movimento ferroviario di Trieste, “Geopolitica”, 3: 171–175.
• Palumbo A., 1940, Mediterraneo in guerra visto da Parigi, “Geopolitica”, 2: 216–220.
• Pasini F., 1939, Motivi geopolitici nella storia dell᾿irredentismo, “Geopolitica”, 10: 527–535.
• Pess R., 1940, Aspetti geopolitici dell᾿Albania, “Geopolitica”, 1: 9–16.
• Polli B., 1942, Ruolo dell᾿Ungheria nell᾿Europa centrale, “Geopolitica”, 8–9: 404–406.
• Pozzi R.A., 1941, Nostri problemi della razza, “Geopolitica”, 5: 262.
• Pracchi R., 1940, L᾿Italia nell᾿economia degli Stati balcanici – dal 1918 al 1938, “Geopolitica”, 11: 491–495.
• Prezzolini G., 1915, La Dalmazia, Libreria della Voce, Firenze.
• Rachello C., 1939, Aspetti dell᾿evoluzione economica di Trieste, “Geopolitica”, 3: 167–170.
• Revelli P., 1913, Una questione di geografia politica: l᾿Adriatico e il dominio del Mediterraneo orientale, “Rivista geografica italiana”, 111–112.
• Scocchi A., 1940, L᾿Italia e i Balcani nel pensiero di Mazzini, 11: 486–490.
• Scrosoppi P., 1941, Aspetti storici della questione geografico-etnica in Transilvania – I parte, “Geopolitica”, 11: 538–542.
• Scrosoppi P., 1941, Aspetti storici della questione geografico-etnica in Transilvania – II parte, “Geopolitica”, 12: 576–585.
• Sertoli Salis R., 1941, Croazia storica e politica, “Geopolitica”, 6–7: 303–311.
• Sinibaldi G., 2010, La geopolitica in Italia (1939–1942), libreria universitaria.it Edizioni, Padova.
• Susmel E.D., 1960, “Opera omnia di Benito Mussolini”, 31, La Fenice.
• Three asterisks, 1939, Il problema della Transilvania, “Geopolitica”, 5: 267–274.
• Three asterisks, 1939, Le tre vie della Romania, “Geopolitica”, 12: 608–609.
• Vinci A., 1990, Geopolitica e Balcani: l᾿esperienza di un gruppo di intellettuali in un Ateneo di confine, “Storia e Società”, 47: 87–127.
• Violante A., 2013, The creation of Kingdom of Croatia in 1941 on the pages of the periodical “l᾿Illustrazione italiana”, “Security Dimensions – International & National Studies”, 10.
• Wörsdörfer R., 2004, Il confine orientale – Italia e Jugoslavia dal 1915 al 1955, Il Mulino, Bologna.

Identifiers

DOI

10.18778/2300-0562.08.07