Analisi delle denominazioni di malattie in lingua italiana, polacca e inglese in chiave contrastiva svolta sulla base di alcune entità nosologiche tratte dalla Classificazione ICD-10 dell’Organizzazione Mondiale della Sanità

• Authors: Łukasz Jan Berezowski , Joanna Ciesielka

Title variants

EN

A contrastive analysis of names of diseases in Italian, Polish and English based on selected clinical entities adopted from the International Classification of Diseases ICD-10 provided by the World Health Organization

Abstracts

EN

The article shall cover issues related to the plurality of names of diseases in Italian, Polish and English language. By making reference to their Latin etymology as well as to the multilingual corpus based on the ICD-10 classification provided by the World Health Organization, the authors aim at highlighting a number of translation problems of different categories of diseases by analyzing individual clinical entities from sociolinguistic approach including features such as eponyms, erudite and popular derivatives, Greek, Latin and Latinized forms. In this respect, the differences between various levels of medical communication shall be discussed as well as the frequency of use of some variant forms of diseases in Italian and Polish present within two reference corpora respectively (with a brief remark to English language). Finally, the authors shall point out selected examples of incorrectly rendered forms of diseases between Italian, Polish and English.

IT

L’articolo toccherà argomenti relativi alla pluralità di denominazioni di malattie in lingua italiana, polacca e inglese. Facendo riferimento alla loro etimologia latina nonché al corpus terminologico plurilingue tratto dalla Classificazione ICD-10 dell’Organizzazione Mondiale della Sanità, gli autori metteranno in evidenza i problemi traduttivi di diverse categorie di entità nosologiche analizzando i loro nomi dal punto di vista sociolinguistico, tra i quali i termini eponimici, derivati dotti e popolari, forme greche, latine e latineggianti. In tale contesto si discuteranno le differenze tra i diversi livelli di discorso nella comunicazione medica e della frequenza d’uso di alcune forme varianti di malattie in italiano e in polacco nei rispettivi corpora di riferimento (con alcuni cenni al caso della lingua inglese). Da ultimo, gli autori menzioneranno esempi di forme difettose nella traduzione di malattie tra l’italiano, il polacco e l’inglese.

Keywords

EN

etymology; specialized language; names of categories of diseases; medical terminology; translation

IT

etimologia; lingua specialistica; nomi di malattie; terminologia medica; traduzione

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: e-Scripta Romanica
• Year: 2022
• Volume: 10
• Pages: 137-153

Dates

published

2022

Contributors

author

Łukasz Jan Berezowski

• Università di Łódź, Polonia

• https://orcid.org/0000000253125451

author

Joanna Ciesielka

• Università di Łódź, Polonia

• https://orcid.org/0000000308977724

References

• CIESIELKA, J. (2020). Analiza słowotwórcza włoskiej terminologii medycznej. In MALCZEWSKA, B. & WOŹNIAKIEWICZ, J. (ed.), Języki specjalistyczne w ujęciu diachronicznym i synchronicznym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, pp. 149-171.
• CORTELAZZO, M. (2000). Italiano d’oggi. Padova: Esedra editrice.
• DYDA, A. (2021). Leggibilità e comprensibilità del linguaggio medico attraverso i testi dei foglietti illustrativi in italiano e in polacco. Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Warszawa, Wien: Peter Lang Publishing Group.
• DYDA, A. & PRONIŃSKA, A. (2021a). Italianità attraverso il lessico della medicina sull’esempio di termini di tipo malattia di Castellani, fregolismo e criteri di Milano. In COLA, I., GAŁKOWSKI, A. & OZIMSKA, J. (ed.), Sperimentare ed esprimere l’italianità. Aspetti linguistici e glottodidattici. Łódź-Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 135-148.
• DYDA, A. & PRONIŃSKA, A. (2021b). Lessico medico italiano e polacco a confronto: il caso dei sintagmi terminologici di tipo "malattia di Banti"/"choroba Bantiego". Romanica Cracoviensia, 21, pp. 43-53.
• GÓRNICZ, M. (2019). Wewnątrzjęzykowe uwarunkowania zapożyczeń technolektalnych w języku polskim. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej, Uniwersytet Warszawski.
• GRUCZA, F. (1994). O językach specjalistycznych (= technolektach) jako pewnych składnikach rzeczywistych języków ludzkich. In GRUCZA, F. & KOZŁOWSKA, Z. (ed.), Języki specjalistyczne. Warszawa: Wydawnictwo Akapit, pp. 7-27.
• GRUCZA, S. (2008). Lingwistyka języków specjalistycznych. Warszawa: Katedra Języków Specjalistycznych.
• GUALDO, R. & TELVE, S. (2011). Linguaggi specialistici dell’italiano. Roma: Carocci Editore.
• JURKOWSKI, M. (1999). Język specjalny (środowiskowy). In Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, p. 273.
• KARWACKA, W. (2016). Przekład tekstów medycznych: normy, standardy i problemy. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• KARWACKA, W. (2020). Wybrane cechy języka medycznego – terminologia, normalizacja, gatunki tekstów medycznych i relacje międzygatunkowe. In BURAS-MARCINIAK, A. & GÓŹDŹ-ROSZKOWSKI, S. (ed.), Języki specjalistyczne w komunikacji interkulturowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 105-118.
• KRAWCZYK, P. & ŚWIĘCICKI, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO. Psychiatria polska, 54, pp. 7-20.
• KUCHARSKA, A. (2011). Problematyka tłumaczeń medycznych. Roczniki Humanistyczne, 59, pp. 167-176.
• MAGAJEWSKA, M. (2016). Specjalistyczny język medyczny a multimedialny kurs języka zawodowego dla pielęgniarek. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 23, pp. 199-213.
• MANIOWSKA, K. (2016). Włoskie przymiotniki w dokumentach medycznych. Lingua Legis, 24, pp. 55-67.
• MANIOWSKA, K. (2019a). Italiano della medicina. Teoria e pratica. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• MANIOWSKA, K. (2019b). La traduzione dell’anamnesi dall’italiano al polacco: studio comparativo di documenti medici. Neophilologica, 31, pp. 251-265.
• MANIOWSKA, K. (2020). Il troppo stroppia? La sinonimia dei termini medici italiani nella traduzione polacca. Romanica Cracoviensia, 1, pp. 41-53.
• MANIOWSKA, K. (2021). Studio comparativo delle parole composte e polirematiche nel linguaggio medico italiano e polacco. Roczniki Humanistyczne, 69, pp. 93-113.
• MARCOL-CACOŃ, L. (2019). Le parti del corpo nelle espressioni fraseologiche e il loro legame con la terminologia medica: l’italiano e il polacco a confronto. Linguistica Silesiana, 40, pp. 273-282.
• PAŞCU, S. M. (2015). Il testo medico-psicologico in inglese e italiano (proposta didattica). Atti del Convegno Internazionale CICCRE IV, pp. 334-341, https://ciccre.uvt.ro/sites/default/files/qr/qr_iv_silvia_madincea_pascu.pdf [4/06/2022].
• PĘZIK, P. (2012). Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP. Narodowy Korpus Języka Polskiego. In PRZEPIÓRKOWSKI, A., BAŃKO, M., GÓRSKI, R. & LEWANDOWSKA-TOMASZCZYK, B. (ed.), Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• PIEŃKOS, J. (2003). Podstawy przekładoznawstwa: od teorii do praktyki. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
• PIRO, R. & SCARPA, R. (ed.) (2019). Capitoli di storia linguistica della medicina. Milano: Mimesis.
• PRONIŃSKA, A. (2013). Wzorzec gatunkowy a przekład specjalistyczny: analiza wybranych mechanizmów upraszczania języka w polskiej i włoskiej ulotce dla pacjenta. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 47, pp. 33-45.
• PRONIŃSKA, A. (2020). Analiza kontrastywna polsko-włoska a tłumaczenie leksyki specjalistycznej na przykładzie terminologii medycznej. Toruńskie Studia Polsko-Włoskie / Studi polacco-italiani di Toruń, 16, pp. 239-249.
• PUATO, D. (2011). Lessico medico e traduzione. Considerazioni contrastive per il tedesco e l’italiano. Rivista Internazionale di Tecnica della Traduzione, 13, pp. 117-128. http://www.openstarts.units.it/dspace/bitstream/10077/9182/1/11-Lessico-Daniela_Puato.pdf [4/06/2022].
• ROSS, D. (2004). Profili morfologici della lingua medica: contrasti in ambito germanico-romanzo. Rivista Internazionale di Tecnica della Traduzione, 8, pp. 107-128.
• SERIANNI, L. (2004). Formazione delle parole nelle terminologie tecnico-scientifiche. Medicina. In GROSSMAN, M. & RAINER, F. (ed.), La formazione delle parole in italiano. Tübingen: Max Niemeyer Verlag, pp. 585-590.
• SERIANNI, L. (2005). Un treno di sintomi. Milano: Garzanti.
• SERIANNI, L. (2007). Terminologia medica: qualche considerazione tra italiano, francese e spagnolo. In ZANOLA, M.T. (ed.), Terminologie specialistiche e tipologie testuali. Prospettive interlinguistiche. Milano: Università Cattolica del Sacro Cuore, pp. 7-29.
• SERIANNI, L. (2014). Problemi di documentazione, selezione ed etimologia del lessico scientifico moderno di base greca. In GLESSGEN, M. & SCHWEICKARD, W. (ed.), Étymologie romane : objets, méthodes et perspectives. Strasbourg : Éditions de linguistique et de philologie.
• SOBRERO, A. A. (1993). Lingue speciali. In SOBRERO, A.A. (ed.), Introduzione all’italiano contemporaneo, vol. II, La variazione e gli usi. Bari: Laterza, pp. 237-277.
• SZPINGIER, B. K. (2015a). Alcune osservazioni sugli equivalenti terminologici in campo medico tra l’italiano e il polacco. In KLIMKIEWICZ, A., MALINOWSKA, M., PALETA, A. & WRANA, M. (ed.), L’Italia e la cultura europea. Firenze: Cesati editore, pp. 501-506.
• SZPINGIER, B. K. (2015b). La prassi didattica dell’italiano per scopi speciali nell’ambito universitario polacco sull’esempio della varietà medica. Neofilolog, 44, pp. 51-60.
• SZPINGIER, B. K. (2017). O synonimii we włoskiej terminologii medycznej i jej polskich ekwiwalentach. In WALKIEWICZ, B. & KĘSICKA, K. (ed.), Norma a uzus II. Przekład specjalistyczny w perspektywie globalizacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, pp. 65-66.
• TELVE, S. (2015). La terminologia medica in Italia: uno sguardo al dinamismo attuale. MediAzioni, 18.
• http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/246208/9788894307627-V2-ita.pdf?sequence=109&isAllowed=y [31/03/2022].
• http://dizionari.corriere.it [31/03/2022].
• http://icd.who.int/browse10/2016/en [31/03/2022].
• http://mediazioni.sitlec.unibo.it, ISSN 1974-4382 [4/06/2022].
• http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/malady [31/03/2022].
• http://www.corpusitaliano.it [31/03/2022].
• https://web.archive.org/web/20200403134329/http://www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf [31/03/2022].
• http://www.etimo.it [31/03/2022].
• http://www.merriam-webster.com/ [31/03/2022].
• http://www.nkjp.pl [31/03/2022].
• http://www.salute.gov.it/imgs/C_17_pubblicazioni_1929_allegato.pdf [31/03/2022].
• http://www.treccani.it [31/03/2022].

Identifiers

DOI

10.18778/2392-0718.10.11

Biblioteka Nauki

2142083