Badacz wobec doświadczeń dorosłych w kontekście biograficznej perspektywy badawczej

• Authors: Joanna Golonka-Legut , Martyna Pryszmont-Ciesielska

Title variants

Badacz wobec doświadczeń dorosłych w kontekście biograficznej perspektywy badawczej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przyglądając się współczesnym praktykom badawczym realizowanym w obszarze nauk społecznych, można dostrzec wyraźne zainteresowanie biografią. Obserwacja losów jednostek, (roz)poznawanie mikroświatów społecznych z perspektywy indywidualnych biografii, a także analiza i poszukiwanie znaczeń indywidualnych doświadczeń życiowych człowieka cieszy się dużym zainteresowaniem, ale również zaufaniem wśród badaczy. Można także dostrzec, iż badacze z coraz większą uwagą i rozwagą zastanawiają się nad prawomocnością i poprawnością metodologiczną realizowanych przez siebie projektów, co jest szczególnie ważne w sytuacji konieczności problematyzowania i dookreślania tożsamości metodologicznej podejścia biograficznego. Niniejszy tekst jest głosem w dyskusji na temat rodzajów tzw. badań biograficznych realizowanych w obszarze andragogiki oraz ich istoty. Punktem wyjścia jest postrzeganie badań z wykorzystaniem biografii przez pryzmat biograficznej perspektywy badawczej, która przyjmować może przynajmniej trzy formy. Są nimi: podejście biograficzne, podejście auto/biograficzne i podejście autobiograficzne. Osią rozważań staje się refleksja związana z dookreśleniem poszczególnych podejść w odniesieniu do konkretnych projektów badawczych, z uwzględnieniem specyficznej roli/ról, jaką pełni w nich badacz. W tekście zostaje również zasygnalizowany wątek odnoszący się do rozumienia procesu badawczego z perspektywy procesu uczenia się. Źródłem podejmowanych rozważań są indywidualne doświadczenia badaczek, płynące z realizacji projektu, w którym wykorzystano podejście auto/biograficzne.

EN

Looking at today’s research practices applied in the area of social sciences one can notice a clear interest in biography. Observation of the lives of individuals, (re)cognition of social micro worlds from the perspective of individual biographies and analysis of and searching for meanings of individual life experiences are the subjects of great interest as well as confidence among researchers. It is also noticeable that researchers, with even greater attention and concern, contemplate the methodological legitimacy and correctness of the projects they carry out. This is especially important when there is a necessity to problematize and further specify the methodological identity of the biographical approach. This text is a voice in the discussion about the types and nature of the so-called biographical research conducted in the area of andragogy. Its starting point is viewing the research that uses biography through the lens of the biographical research perspective, which may adopt at least three forms: biographical approach, auto/biographical approach and autobiographical approach. The considerations revolve around reflections about specifying the individual approaches in relation to certain research projects taking into account the specific role/roles played in them by the researcher-andragogue. The text also addresses the topic of understanding the research process from the perspective of the learning process. The reflections are based on the individual experiences of the researchers acquired during the project in which the auto/biographical approach was applied.

Keywords

PL

biografia; badania biograficzne; badania autobiograficzne; badania auto/biograficzne; badania andragogiczne; biografia; badania biograficzne; badania autobiograficzne; badania auto/biograficzne; badania andragogiczne

EN

biography; biographical research; autobiographical research; auto/ biographical research; andragogical research

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2017
• Volume: 4
• Issue: 1
• Pages: 88-105

Dates

published

2017-06-30

Contributors

author

Joanna Golonka-Legut

• Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Edukacji Dorosłych i Studiów Kulturowych

author

Martyna Pryszmont-Ciesielska

References

• Alheit P. (2011) Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3 (55), s. 7–21.
• Bron A. (2006) Rozumienie uczenia się w teoriach andragogicznych, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 4 (36), s. 7–24.
• Bron A. (2009) Biograficzność w badaniach andragogicznych, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 10, s. 37–54.
• Demetrio D. (2000) Autobiografia. Terapeutyczny wymiar pisania o sobie, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Denzin N. K., Lincoln Y. S. (2009) Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych w: Metody badań jakościowych, N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), t. 1, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 19–62.
• Dubas E. (2011) Uczenie się w (własnej) biografii – wprowadzenie w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), t. 1, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 5–11.
• Dubas E. (2011a) Uczenie się z biografii Innych – wprowadzenie w: Uczenie się z biografii Innych, E. Dubas, W. Świtalski (red.), t. 2, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 5–9.
• Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011) Uczenie się z (własnej) biografii, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011a) Uczenie się z biografii Innych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Dubas E., Stelmaszczyk J. (red.) (2014) Biografie edukacyjne. Wybrane konteksty, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Dubas E., Stelmaszczyk J. (red.) (2015) Biografie i uczenie się, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Giza-Poleszczuk A. (1990), Autobiografia między symbolem a rzeczywistością, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 95–109.
• Golonka-Legut J. (2013) Potencjał edukacyjny doświadczenia życiowego osób starszych z perspektywy czasu, dysertacja doktorska, Uniwersytet Wrocławski, materiał niepublikowany.
• Golonka-Legut J. (2015) Uczenie się w perspektywie biograficzności. Perspektywa andragogiczna, „Rocznik Andragogiczny”, s. 101–118.
• Guba E. G., Lincoln Y. S. (2009) Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności w: Metody badań terenowych, N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 281–312.
• Helling I. K. (1990) Metoda biograficzna w socjologii, Warszawa–Poznań, PWN.
• Jakubowska L. (2011) Tożsamość kulturowa Polaków z Kazachstanu w kontekście tendencji globalizacyjnych, Legnica, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy.
• Jurgiel-Aleksander A. (2013) Doświadczenie edukacyjne w perspektywie andragogicznej. Studium biograficzno-fenomenograficzne, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kacperczyk A. (2012) Badacz i jego ciało w procesie zbierania i analizowania danych – na przykładzie badań nad społecznym światem wspinaczki, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 31 lipca, t. 8, nr 2, s. 32–63.
• Kacperczyk A. (2014) Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 31 sierpień, t. 10, nr 3, s. 32–74.
• Kacperczyk A. (2016) Społeczne światy. Teoria – empiria – metody badań. Na przykładzie społecznego świata wspinaczki, Łódź, Wydawnictwo UŁ.
• Kafar M. (2004) Od spotkania do wspólnoty. Autobiograficzny raport z terenu w: Codzienne i niecodzienne. O wspólnotowości w realiach dzisiejszej Łodzi, G. E. Karpińska (red.), Łódź, s. 79–101.
• Kafar M. (2011) Biograficzne epifanie w kontekście tworzenia podstaw jakościowego kolektywu myślowego w: Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, M. Kafar (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 2–66.
• Kafar M. (red.) (2011) Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kafar M. (2013) W świecie wygnańców, wdów i sierot. O pewnym wariancie antropologii zaangażowanej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kafar M. (red.) (2016) Auto/biograficzne aspekty praktyk poznawczych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Kafar M., Modrzejewska-Świgulska M. (red.) (2013) Autobiography, biography, narration: research practice for biographical perspectives, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Konecki K. (2005) Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, grudzień, t. 1, nr 1, s. 42–63.
• Kvale S. (2004) InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
• Lalak D. (2010) Życie jako biografia. Podejście biograficzne w perspektywie pedagogicznej, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Malewski M. (1998) Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Malewski M. (2010) Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Mazurek E. (2013) Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi, Wrocław, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
• Miller N. (2003) Auto/biografia w badaniach nad edukacją i uczeniem się całożyciowym, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 1(1), s. 121–140.
• Ossowski S. (2001) O osobliwościach nauk społecznych, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pryszmont-Ciesielska M. (2008) Badacz wobec kultury – o „podróżowaniu”, czyli o badaniu świata społecznego w: Kultura i edukacja (konteksty i kontrowersje), W. Jakubowski (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 41–53.
• Pryszmont-Ciesielska M. (2009) Podejście auto/biograficzne w badaniach nad edukacją – propozycja metodologiczna, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 2 (46), s. 37–49.
• Puć M. (2013) Trudne pięknego początki. Ciąża wysokiego ryzyka – rozwojowy etap macierzyństwa w perspektywie auto/biograficznej w: Macierzyństwo w relacjach auto/biograficznych i fotografiach kobiet, M. Pryszmont-Ciesielska (red.), Wrocław, Oficyna Wydawnicza Atut, s. 59–80.
• Skibińska E. (2006) Mikroświaty kobiet. Relacje autobiograficzne, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Technologii i Eksploatacji – PIB.
• Stanley L. (1993) On auto/biography in socjology, „Socjology”, vol. 27, no 1.
• Stanley L. (2008) Madness to the method? Using a narrtive methodology to analyse large – scale complex social phenomena, „Qualitative Research”, no 8.
• Thomas W. I., Znaniecki F. (1976) Chłop polski w Europie i Ameryce: Organizacja grupy pierwotnej, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
• Urbaniak-Zając D. (2011) Biograficzna perspektywa badawcza w: Uczenie się z (własnej) biografii, E. Dubas, W. Świtalski (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 11–27.
• Usher R. S. (1996) A critique of the Neglected Epistemological Assumptions of Educational Research w: Understanding Educational Research, D. Scott, R. S. Usher (red.), London–New York, Routledge.
• Wejland A. P. (2013) Zaangażowanie i autobiografia w: M. Kafar, W świecie wygnańców, wdów i sierot. O pewnym wariancie antropologii zaangażowanej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 9–17.
• Wyka A. (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa, Instytut Filozofii i Socjologii PAN.
• Zakrzewska-Manterys E. (1995) Down i zespół wątpliwości. Studium z socjologii cierpienia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Semper.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.04.06