Udane procesy kształtowania w społeczeństwie sprzeczności. Możliwości oporu i rozsądku

• Authors: Heinz Sünker

Title variants

Udane procesy kształtowania w społeczeństwie sprzeczności. Możliwości oporu i rozsądku

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Punktem wyjścia analiz jest przekonanie o związku pomiędzy stosunkami społecznymi i możliwościami kształtowania się ludzi. Autor uzasadnia ten pogląd, powołując się na analizy innych teoretyków. W tym kontekście stawia pytanie o możliwości udanego dorastania i kształtowania się dzieci i młodzieży w społeczeństwach kapitalistycznych, gdzie podważana jest zasada równości ludzi i promowany jest egoizm, który stanowi podstawę wymiany rynkowej. Materiałem, w którym autor odnajduje egzemplifikacje powiązań między indywidualnym rozwojem dzieci a warunkami, w jakich żyją, jest książka Harper Lee Zabić drozda. Powieść napisana jest z perspektywy małej dziewczynki i oddaje znaczące dla jej biografii doświadczenia z dwóch lat życia. Autor rekonstruuje warunki i procesy kształtowania się dwójki rodzeństwa, zwracając m.in. uwagę na to, jak tworzy się opór jako postawa i jako potencjał działania alternatywnego wobec nacisków społecznych. Przywołując doświadczenia historyczne (rasizmu, faszyzmu, stalinizmu), autor przypomina, że szukanie więzi wyrażające się w ślepym podporządkowaniu władzy państwa, partii albo wodza pociągało za sobą tragiczne dla ludzkości skutki.

EN

The starting point of the analyses is the conviction that there is a connection between social relations and the possibilities of human formation. The author justifies this view by referring to the analyses of other theorists. In this context, the author raises the question of the possibility of successful growing up and formation in case of children and young people in capitalist societies, where the principle of equality of people is challenged and egoism is promoted, which constitutes the basis of market exchange. The material in which the author finds the exemplification of the relationship between the individual development of children and the conditions in which they live is a book by Harper Lee To Kill a Mockingbird. The novel is written from the perspective of a little girl and captures the experiences of two years of her life significant for her biography. The author reconstructs the conditions and processes of the formation of two siblings, indicating among other things how resistance is created as an attitude and as a potential of alternative acting to social pressure. Recalling the historical experience (racism, fascism, Stalinism), the author points out that looking for ties expressed in blind subordination to state power, the party, or the leader entails tragic consequences for humanity.

Keywords

PL

Bildung (kształtowanie); dorastanie; polityzacja; rasizm; demokracja; Bildung (kształtowanie); dorastanie; polityzacja; rasizm; demokracja

EN

Bildung/education; growing-up; politicization; racism; democracy

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2017
• Volume: 4
• Issue: 1
• Pages: 118-134

Dates

published

2017-06-30

Contributors

author

Heinz Sünker

• Bergische Universität Wuppertal

References

• Adorno T. W. (1966) Negative Dialektik, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Adorno T. W. (1971) Erziehung zur Mündigkeit, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Adorno T.W. (1986) Dialektyka negatywna, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa, PWN.
• Adorno T. W. (2004) Contra Paulum w: Adorno T. W., Horkheimer M., Briefwechsel, t. II, 1938–1944, Suhrkamp.
• Adorno T. W. (2006) Zur Lehre von der Geschichte und von der Freiheit, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Benner D. (1983) Das Normproblem in der Erziehung und die Wertediskussion, „Zeitschrift für Pädagogik“ 29 (18 zesz. specjalny).
• Bourdieu P. (2004) Der Staatsadel, Konstanz, Universitätsverlag Konstanz.
• Bühler-Niederberger D., Sünker H. (2008) Theorie und Geschichte der Kindheit und des Kinderlebens w: Lebensalter und Soziale Arbeit: Kindheit, H. Sünker, T. Swiderek (red.), Baltmannsweiler, Schneider Verlag Hohengehren.
• Castells M. (1998) The Information Age, Vol. III, End of Millennium, Malden/Oxford.
• Claußen B. (1988) Politische Persönlichkeit und politische Repräsentation, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Crompton R. (2004) Class and Stratification. An Introduction to Current Debates, 2 wyd., Cambridge.
• Gould St. J. (1995) Das Lächeln des Flamingos, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Hartmann M. (2002) Der Mythos von den Leistungseliten. Spitzenkarrieren und soziale Herkunft in Wirtschaft, Politik, Justiz und Wissenschaft, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Heydorn H. J. (1979) Über den Widerspruch von Bildung und Herrschaft, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Horkheimer M. (b.d.) Traditionelle und kritische Theorie w: tenże, Kritische Theorie der Gesellschaft, t. II. (kserokopia).
• Horkheimer M. (1983) Teoria tradycyjna a teoria krytyczna, tłum. J. Łoziński. „Colloquia Communia” 2.
• Kant I. (1964) Über Pädagogik w: Kant I., Schriften zur Anthropologie. Geschichtsphilosophie. Politik und Pädagogik, cz. 2., von W. Weischedel (red.), t. 10, Wiesbaden, Suhrkamp.
• Kant I. (1999) Immanuel Kant o pedagogice, tłum. D. Sztobryn, Łódź, DAJAS.
• Lämmert E. (1972) Bauformen des Erzählens, wyd. 5, Stuttgart, Metzler.
• Lee H. (1978), Zabić drozda, tłum Z. Kierszys, Warszawa, Wydawnictwo Książka i Wiedza.
• Marcuse H. (1965) Phillosophie und kritische Theorie w: tenże, Kultur und Gesellschaft I., Frankfurt/M. (Filozofia a teoria krytyczna, tłum. J. Łoziński w: Szkoła frankfurcka, J. Łoziński (red.), Kolegium Ortyckie, Warszawa 1985–1987).
• Moran-Ellis J. (2013) Children as Social Actors, Agency and Social Competence: Sociological Reflections for Early Childhood, “neue praxis”, vol. 43.
• Moran-Ellis J., Sünker H. (2008) Power, Culture and Children – is Giving Children a Voice Sufficient? w: Symbolic Power in Cultural Contexts, J. Houtsonen, A. Antikainen (red.), Sense Publishers, Rotterdam Taipei.
• Moran-Ellis J., Sünker H. (2013) Adult Trust and Children’s Democratic Participation w: Participation, Citizenship and Trust in Children’s Lives, H. Warming (red.), Palgrave Macmillan, Basingstoke.
• Moran-Ellis J., Bandt A., Sünker H. (2014) Children’s Well-Being and Politics w: Handbook Child Well-Being, A. Ben-Arieh i in. (red.), vol. I, Dordrecht et al., Springer Science+Business.
• Muschg A. (1977) Gottfried Keller, München, Suhrkamp.
• Muschg W. (1982) Nachwort w: J. W. Goethe: Wilhelm Meisters Wanderjahre, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Nelson L. (1948) Die sokratische Methode w: tenże, Drei Schriften zur kritischen Philosophie, Wolfenbüttel, Wolfenbütteler Verlagsanstalt, s. 15–48.
• Richter E., Sünker H. (1997) Die Jugendfrage und die Konstitution des Sozialen – Von der Gewalt zur Vernunft – und retour? w: Den Umgang mit Fremden neu lernen, F. Böversen (red.), Bielefeld, Kleine.
• Schmied-Kowarzik W. (1979) Konzepte einer radikalen Kritik der bürgerlichen Erziehung w: Erziehungswissenschaft der Gegenwart, K. Schaller (red.), Bochum, Kamp.
• Siemsen A. (1948) Die gesellschaftlichen Grundlagen der Erziehung, Hamburg, Oetinger.
• Sonnemann U. (1969) Negative Anthropologie. Vorstudien zur Sabotage des Schicksals, Reinbek bei Hamburg, Rowohlt.
• Sünker H. (1989) Pädagogik und Politik für Kinder: Gesellschaftliche Entwicklungen und Herausforderungen w: Wohl und Wehe der Kinder. Pädagogische Vermittlungen von Kindheitstheorie, Kinderleben und gesellschaftlichen Kindheitsbildern, W. Melzer, H. Sünker (red.), Weinheim, Beltz Juventa.
• Sünker H. (2004) Kindheitsforschung und Bildungsforschung – Kinderpolitik und Bildungspolitik w: Grundbegriffe der Ganztagsbildung, H.-U. Otto, Th. Coelen (red.), Wiesbaden, Wiesbaden, Fachverlage GmbH.
• Sünker H. (2013) Über den Widerspruch zwischen Bildung und kapitalistischer Demokratie. Mehr als eine Polemik, „Widersprüche“ 33. R. (zesz. 130).
• Thompson E. P. (1980) Plebeische Kultur und moralische Ökonomie, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Vester M. (1970) Die Entstehung des Proletariats als Lernprozeß. Zur Soziologie der Arbeiterbewegung, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Vester M. i in. (2001) Soziale Milieus im gesellschaftlichen Strukturwandel, Frankfurt/M., Suhrkamp.
• Walzer M. (1983) Spheres of Justice. A Defense of Pluralism and Equality, New York.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.04.08