Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na edukacyjną porażkę? Pedagogika jako narzędzie wyzwolenia uciśnionych tego świata

• Authors: Dominik Chojnowski

Title variants

Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na edukacyjną porażkę? Pedagogika jako narzędzie wyzwolenia uciśnionych tego świata

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W tym artykule reprezentuję radykalne podejście do władającego kapitalistycznego systemu eksploatacji. Celem mojej analizy jest wydobycie z pedagogiki krytycznej jej konstytutywnych elementów, żeby podważyć bazowe założenia społeczeństwa napędzanego pragnieniem ciągłego zysku. Henry Giroux i Peter McLaren jako dwaj radykalni myśliciele pokazują nam drogę, w ramach której możemy odebrać edukację z rąk ciemiężycieli. To nie jest łatwe zadanie, ale może być dokonane, jeśli podważymy obecny system za pomocą wywrotowych praktyk. W tym zadaniu kluczowa rola musi przypaść nauczycielom, którzy powinni brać pod uwagę obecność w klasie szkolnej różnych narracji kulturowych. Klasa szkolna nie jest neutralnym miejscem, w którym nauczyciel przekazuje obiektywną wiedzę, ale również przestrzenią, w której możemy zamknąć bądź otworzyć uczniom ścieżkę prowadzącą do ich wyzwolenia poprzez pokazanie im, jak przestrzeń społeczna w ich wspólnotach jest konstruowana poprzez relacje oparte na dominujących formach władzy i wiedzy. Nauczyciele, którzy są świadomi tego, w jaki sposób szkoła skutecznie realizuje swój ukryty program podporządkowania umysłów swoich uczniów, mogą zapobiegać jego realizacji poprzez wdrażanie alternatywnych strategii nauczania. Podsumowując: szkolna klasa jest bardzo ważnym miejscem, w którym możemy zniewolić bądź wyzwolić uczniów poprzez pokazanie im krytycznej perspektywy w stosunku do obecnego systemu kapitalistycznego – jaką proponuje nam marksistowska teoria i praktyka. Tym sposobem osiągniemy kamień milowy w transformacyjnym procesie prowadzącym uciśnionych do rozpoznania ich podległej pozycji w kulturze dominującej, co umożliwi im świadome organizowanie się w walce o wolność.

EN

In this article I represent a radical approach to the existing capitalist system of exploitation. The purpose of my analysis is to extract from critical pedagogy its essential elements to undermine the basic assumptions of a society driven by constant lust for profit. Henry Giroux and Peter McLaren, as two radical thinkers, show us the way by which we can claim the system of education from the hands of the oppressors. This is not an easy task, but it can be done if we try to undermine the current system by subversive practices. In this mission, the key role must come to the teachers, who should take into account the presence of different cultural narratives in the classroom. The classroom is not only a neutral space in which the teacher communicates objective knowledge, but also a place where we can close or open for the students the path leading to their liberation by showing them how the social space in their communities is constructed through relationships based on the dominant forms of power and knowledge. Teachers, who are aware of how the school effectively implements its hidden agenda that implies the subordination of the minds of the students, can prevent its implementation by using alternative teaching strategies. To sum it up: a classroom is a very important place in which we can enslave or liberate students by showing them a critical perspective proposed by Marxist theory and practice towards the current capitalist system. In this way, we achieve a milestone in the transformative process leading the oppressed to recognize their subordinated position in the dominant culture, which empowers them to consciously organize themselves in their fight for freedom.

Keywords

PL

praktyka marksistowska; pedagogika krytyczna; utowarowienie edukacji; społeczna zmiana; klasa szkolna; wywrotowa praktyka edukacyjna; emancypacja; perspektywa krytyczna; praktyka marksistowska; pedagogika krytyczna; utowarowienie edukacji; społeczna zmiana; klasa szkolna; wywrotowa praktyka edukacyjna; emancypacja; perspektywa krytyczna

EN

Marxist practice; critical pedagogy; commodified education; social change; classroom; subversive educational practice; emancipation; critical perspective

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2018
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 180-207

Dates

published

2018-06-30

Contributors

author

Dominik Chojnowski

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

References

• -Bourdieu P., Passeron J. C. (2006) Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, tłum. E. Neyman, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Brzozowski S. (1983) Legenda Młodej Polski. Studya o strukturze duszy kulturalnej, Kraków–Wrocław, Wydawnictwo Literackie.
• Feyerabend P. K. (1996) Przeciw metodzie, tłum. S. Wiertlewski, Wrocław, Wydawnictwo Siedmioróg.
• Giroux H. A. (2010) Naga pedagogia i przekleństwo neoliberalizmu: przemyśleć edukację wyższą jako praktykę wolności, tłum. P. Zamojski w: H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 281–298.
• Giroux H. A. (2010) Odzyskanie uniwersytetu jako demokratycznej sfery publicznej (by to, co pedagogiczne, było bardziej polityczne), tłum. M. Jaworska-Witkowska w: H. A. Giroux, L. Witkowski, Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 265–280.
• Giroux H. A. (2011) Zombie politics and culture in the age of casino capitalism, New York, Peter Lang Publishing.
• Kuhn T. S. (2009) Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, Warszawa, Wydawnictwo ALETHEIA.
• Levidow L. (2009) Neoliberalne plany dla szkolnictwa wyższego w: Neoliberalizm przed trybunałem, A. Saad-Filho, D. Johnson (red.), tłum. J. P. Listwan, Warszawa, Książka i Prasa, s. 247–258.
• McLaren P. (2000) Che Guevara, Paulo Freire, and the pedagogy of revolution, Rowman & Littlefield Publishers.
• McLaren P. (2015) Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, tłum. A. Dziemianowicz-Bąk, J. Dzierzgowski, M. Starnawski, Wrocław, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Popper K. R. (1977) Logika odkrycia naukowego, tłum. U. Niklas, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Shaikh, A. (2009) Ekonomiczna mitologia neoliberalizmu w: Neoliberalizm przed trybunałem, A. Saad-Filho, D. Johnson (red.), tłum. J. P. Listwan, Warszawa, Książka i Prasa, s. 73–86.
• Sloterdijk P. (2014) Musisz życie swe odmienić, tłum. J. Janiszewski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Stiglitz J. S. (2015) Cena nierówności. W jaki sposób dzisiejsze podziały społeczne zagrażają naszej przyszłości, tłum. R. Mitoraj, Warszawa, Krytyka Polityczna, wersja mobi.
• Śliwerski B. (2012) Pedagogika ogólna. Podstawowe prawidłowości, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Tormey S., Townshend J. (2010) Od teorii krytycznej do postmarksizmu, tłum. K. Szumlewicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wheen F. (2007) Marks Kapitał. Biografia, tłum. P. Laskowski, Warszawa, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Žižek S. (2010) Lacan. Przewodnik Krytyki Politycznej, tłum. J. Kutyła, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, wydanie II rozszerzone.
• https://www.theguardian.com/global-development/2017/jan/16/worlds-eightrichest-people-have-same-wealth-as-poorest-50 [dostęp 09.10.2017].

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.06.14