Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych

• Authors: Angelika Cieślikowska-Ryczko , Gabriela Dobińska

Title variants

Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł traktuje o procesie usamodzielniania byłych wychowanków instytucji wychowawczych i resocjalizacyjnych. We wstępie scharakteryzowałyśmy wybrane aspekty procesu usamodzielnienia, koncentrując się na opisie prawnych (systemowych) rozwiązań wsparcia byłych wychowanków. Ponadto, odwołując się do poczynionych ustaleń, zaprezentowałyśmy alternatywną, nieformalną propozycję pracy z byłym wychowankiem – realizowany przez Fundację po Drugie projekt mieszkań treningowych. Głównym przedmiotem naszych zainteresowań badawczych było rozpoznanie doświadczeń uczestników projektu (ich potrzeb, trudności oraz roli wsparcia fundacji w procesie usamodzielniania). Na potrzeby artykułu szerzej omówiłyśmy problem roli i znaczenia regulaminu obowiązującego w projekcie. Regulamin kojarzony z ograniczeniem swobód – jak wynika z naszych obserwacji – jednocześnie stanowi ważny drogowskaz w stawianiu pierwszych kroków na drodze do samodzielności. Bazując na zrealizowanych wywiadach swobodnych oraz wnioskach zaczerpniętych z ewaluacji pierwszej edycji projektu, wyłoniłyśmy sposoby definiowania regulaminu przez uczestników badania (w tym również przypisywaną regulaminowi rolę we wspieraniu samodzielności). Ostatecznie wyróżniłyśmy dwie kluczowe strategie oswajania i internalizacji zaproponowanych przez fundację zasad.

EN

This article reviews the process of becoming independent by young people leaving Polish youth educational centers (rehabilitation institutions). In the introduction, we characterize selected aspects of the self-empowerment process, focusing on the description of the legal (systemic) solutions of support for former residents of rehabilitation institutions. In addition, with reference to the findings, we present an alternative, informal proposal of work with a former foster child, i.e. the project of Training Housing carried out by the ‘po Drugie’ Foundation. The main subject of our research was to recognize the experiences of the project participants (their needs, difficulties and the role of foundation support in the process of empowerment). For the purposes of this article, we discussed the problem of the role and importance of the regulations in force in the project. The regulations associated with the limitation of freedoms – as shown by our observations – constitute, at the same time, an important signpost in the first steps on the road to independence. Based on the completed free interviews and conclusions drawn from the evaluation of the first edition of the project, we have identified ways of defining the regulations by the participants of the research (including the role attributed to the regulations in supporting independence). Ultimately, we distinguish two key strategies of becoming familiar with and internalizing the principles proposed by the foundation.

Keywords

PL

organizacje pożytku publicznego; proces usamodzielniania; readaptacja społeczna; wsparcie; byli wychowankowie młodzieżowych ośrodków wychowawczych; organizacje pożytku publicznego; proces usamodzielniania; readaptacja społeczna; wsparcie; byli wychowankowie młodzieżowych ośrodków wychowawczych

EN

non-governmental organizations; process of achieving independence; social re-adaptation; support; former residents of rehabilitation institutions

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2019
• Volume: 9
• Issue: 2
• Pages: 109-126

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Angelika Cieślikowska-Ryczko

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu

• https://orcid.org/0000-0002-5270-2739

author

Gabriela Dobińska

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu

• https://orcid.org/0000-0003-3629-5210

References

• Ager A., Strang A. (2004) Indicators of Integration: Final Report, London, Home Office.
• Ambrozik W. (2007) Readaptacja społeczna i reorganizacja środowisk lokalnych jako warunek skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych w: Resocjalizacja, B. Urban, J. M. Stanik (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, t. 2, s. 182–194.
• Ambrozik W. (2016) Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę uspołecznienia systemu oddziaływań, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Bourdieu P., Passeron J. C. (1990) Reprodukcja społeczna. Elementy teorii systemu nauczania, tłum. E. Neyman, Warszawa, PWN.
• Chomczyński P. (2014) Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Goffman E. (1975) Charakterystyka instytucji totalnych w: Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, (red. i tłum.) W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Warszawa, PWN, s. 150–176.
• Goffman E. (2011) Instytucje totalne, tłum. O. Waśkiewicz, J. Łaszcz, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Golczyńska-Grondas A. (2019) Wywiady biograficzne z osobami ze środowisk wykluczenia społecznego – refleksja nad wybranymi problemami metodologicznymi i etycznymi, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 1, t. XV, s. 178–201.
• Górnicka B. (2015) Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Gurba E. (2016) Wczesna dorosłość w: Psychologia rozwoju człowieka, T. Trempała (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 287–312.
• Informacja NIK o wynikach kontroli. Pomoc w usamodzielnianiu się pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Nr ewid. 189/2014/P/14/45/KPS, Warszawa 2014.
• Kacprzak A., Kudlińska I. (2014) Praca socjalna z osobami opuszczającymi placówki resocjalizacyjne i ich rodzinami, Warszawa, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Kieszkowska A. (2012) Inkluzyjno-katalaktyczny model reintegracji skazanych. Konteksty resocjalizacyjne, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Konopczyński M. (2006) Teoretyczne podstawy metodyki kulturotechnicznych oddziaływań resocjalizacyjnych wobec nieletnich. Zarys koncepcji twórczej resocjalizacji, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kusztal J. (2014) Resocjalizacja-readaptacja-reintegracja we współczesnym polskim dyskursie naukowym w: Konteksty resocjalizacji i readaptacji społecznej, J. Kusztal, K. Kmiecik-Jusięga (red.), Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 25–45.
• Machel H. (2003) Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Gdańsk, Wydawnictwo Arche s.c.
• Marynowicz-Hetka E. (2010) Kategoria pomocy w rozwoju – analiza z punktu widzenia pedagogiki społecznej w: Rozwój i jego wspieranie w perspektywie nauk o człowieku – teoria i rozwiązania praktyczne, K. Baranowicz, A. Sobczak, M. Znajmiecka-Sikora (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 9–19.
• Motow I. (2012) Readaptacja społeczna nieletnich w Polsce po transformacji ustrojowej, Częstochowa, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna KONIKA.
• Motow I., Motow-Czyż M. (2015) Proces usamodzielnienia wychowanków z zakładów resocjalizacyjnych, „Pedagogika Rodziny”, nr 5/4, s. 29–40.
• Mudrecka I. (2006) Samodzielność w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5, J. M. Śnieciński (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 596–597.
• Rajewska De Mezer J. (2015) Edukacja i przygotowanie zawodowe wychowanków zakładu poprawczego jako czynnik wspomagający proces ich readaptacji społecznej, „Studia Edukacyjne”, nr 36, s. 347–363.
• Raport z badań Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi o uwarunkowaniach procesu usamodzielnienia wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej w województwie łódzkim, Łódź 2014.
• Schaffer D. R., Kipp K. (2009) Psychologia rozwoju od dziecka do dorosłości, tłum. Patricia Sørensen, Martyna Wojtaś, Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia.
• Siemionow J. (2012) Możliwości pracy z rodzinami nieletnich niedostosowanych społecznie przebywających w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych, „Probacja”, nr 1, s. 126–132.
• Siemionow J. (2016) Identyfikacja i wykorzystanie zasobów wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego – jako element indywidulanych oddziaływań resocjalizacyjnych, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2 (240), s. 61–76.
• Sikorska A. (2015) Raport – ewaluacja programu mieszkań treningowych w: Program pozytywnej integracji społecznej młodzieży opuszczającej placówki resocjalizacyjne, A. Sikora (red.), Warszawa, Fundacja po Drugie, s. 42–88.
• Szafrańska K. (2016) Usamodzielnianie wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, „Resocjalizacja Polska”, nr 12, s. 59–75.
• Szałański J. (2009) Postulowane modele przygotowania nieletnich do życia po opuszczeniu zakładu poprawczego w: Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych, F. Kozaczuk (red.), Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 45–71.
• Szczepanik R. (2015) Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wystąpienie pokontrolne NIK w Szczecinie o działalności resocjalizacyjnej młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Nr ewid. LSZ.410.004.03.2017.
• Wystąpienie pokontrolne NIK we Wrocławiu o pomocy w usamodzielnianiu pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Nr ewid. LWR-4101-010-03/2014, Wrocław 2014.
• Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie z dnia 3.08.2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 954).
• Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004 r. (Dz.U. z 2004 r., Nr 64, poz. 593 ze zm.).
• Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 09.03.2011 r. (Dz.U. z 2011 r., Nr 149, poz. 887 ze zm.).
• http://podrugie.pl/zasady-rekrutacji-do-mieszkan-treningowych/
• http://podrugie.pl/

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.09.08