Poczucie tożsamości narodowej osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego

• Authors: Katarzyna Jas

Title variants

Poczucie tożsamości narodowej osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Rozważania dotyczą szczególnego regionu ze względu na jego zróżnicowanie religijne, kulturowe, a także tradycje kształtowania wielokulturowej tożsamości. W opracowaniu ukazano wieloaspektowość pojęcia tożsamość, które rozwijane jest na gruncie filozofii, psychologii i socjologii. Tożsamość to konstrukt, który łączy elementy indywidualnego systemu wartości z wartościami danej grupy, do której jednostka należy, świadome uczestnictwo w życiu grupy regionalnej, narodowej, europejskiej i globalnej przyczynia się do kształtowania się poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości. Wyniki przeprowadzonych badań własnych wskazują, że osoby żyjące w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego wykazują silne więzi z narodem.

EN

The paper presents the results of research into the sense of identity in people in late adulthood living in the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia. The discussion concerns a region which is special due to its religious and cultural diversity as well as traditions of forming multicultural identity. The paper presents the multi-faceted concept of identity, which is developed on the basis of philosophy, psychology and sociology. Identity is a construct which combines an individual system of values with the values of a group which an individual belongs to. A conscious participation in the life of a regional, national, European and global group contributes to forming the sense of identity in people in their late adulthood. The study results show that people in their late adulthood, who live in the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia, have strong bonds with their nations.

Keywords

PL

tożsamość narodowa; osoby w wieku późnej dorosłości; Śląsk Cieszyński; tożsamość narodowa; osoby w wieku późnej dorosłości; Śląsk Cieszyński

EN

national identity; people in their late adulthood; Cieszyn Silesia

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2020
• Volume: 10
• Issue: 1
• Pages: 137-156

Dates

published

2020-06-24

Contributors

author

Katarzyna Jas

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0002-8382-1423

References

• Bajkowski T. (2001) Tożsamość płciowa jako element tożsamości osobowej i społecznej w: Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne, T. Bajkowski, K. Sawicki (red.), Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 74–84.
• Bugajska B. (2012) Tożsamość człowieka w starości. Studium socjopedagogiczne, Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Chlebowczyk J. (1983) O prawie do bytu małych i młodych narodów: kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.), Warszawa–Kraków, Śląski Instytut Naukowy, PWN.
• Erikson E. H. (1994) Identity and Life Cycle, New York–London, W. Norton & Company.
• Erikson E. H. (2000) Dzieciństwo i społeczeństwo, tłum. P. Hejmej, Poznań, Dom Wydawniczy REBIS.
• Ferguson G. A., Takane Y. (2004) Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice, tłum. M. Zagrodzki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Frankfort-Nachmias C., Nachmias D. (2001) Metody badawcze w naukach społecznych, tłum. Elżbieta Hornowska, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Guilford J. P. (1960) Podstawowe metody statystyki w psychologii i pedagogice, Warszawa, PWN.
• Harwas-Napierała B., Trempała J. (2002) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jarymowicz M. (1989) Próba konceptualizacji pojęć tożsamość osobista – tożsamość społeczna: odrębność schematowa Ja–My–Inni jako atrybut tożsamości, „Studia Psychologiczne”, 2: 73–84.
• Jasiński Z., Kozłowska A. (1997) Tożsamość narodowa młodzieży na pograniczach, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Kłoskowska A. (1996) Kultury narodowe u korzeni, Warszawa, PWN.
• Kwiatkowska A. (1999) Tożsamość a społeczne kategoryzacje, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Kwieciński Z., Śliwerski B. (2004) Pedagogika. Podręcznik akademicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lewowicki T. (1994) Poczucie tożsamości narodowej młodzieży – stałość – zmienność w: Poczucie tożsamości narodowej młodzieży. Studium z pogranicza polsko-czeskiego, Lewowicki T. (red.), Cieszyn, Uniwersytet Śląski. Filia w Cieszynie, s. 127–135.
• Mamzer H. (2001) Tożsamość kulturowa w świecie społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury w: Kultury tradycyjne a kultura globalna. Konteksty edukacji międzykulturowej, J. Nikitorowicz, Sobecki, D. Misiejuk (red.), Białystok 2001, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 77–88.
• Misiak W. (2005) Tożsamość a przyszłość państw narodowych w: Tożsamość bez granic. Współczesne wyzwania, E. Budakowska (red.), Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 73–97.
• Nikitorowicz J. (1995) Pogranicze. Tożsamość. Edukacja międzykulturowa, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
• Nikitorowicz J. (2000) Młodzież pogranicza kulturowego Białorusi, Polski, Ukrainy wobec integracji europejskiej, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
• Nikitorowicz J. (2004) Idea zjednoczonej Europy – plany i aspiracje życiowe młodzieży na pograniczu wschodnim w: Plany życiowe młodzieży z terenów pograniczy, Z. Jasiński, T. Lewowicki, J. Nikitorowicz (red.), Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 119–153.
• Nikitorowicz J. (2007) Tożsamość w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 754–773.
• Pilch T., Bauman T. (2001) Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Rubacha K. (2004) Nowe kategorie pojęciowe współczesnej teorii wychowania w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 59–67.
• Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, Wydawnictwo AiP.
• Sadowski A. (1997) Język w rodzinie, język ojczysty a tożsamość narodowa na polsko-białoruskim pograniczu w: Edukacja wobec wyznań edukacji międzykulturowej, J. Nikitorowicz (red.), Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 95–105.
• Sobecki M. (2007) Kultura symboliczna a tożsamość, Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”.
• Suska M. (2001) Tożsamość a system wartości i postawy współczesnej młodzieży w: Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne, T. Bajkowski, K. Sawicki (red.), Białystok, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 111–118.
• Szczurek-Boruta A. (2009) Poczucie tożsamości kulturowej młodzieży – kilka tendencji, hipotez i uwag z zakresu edukacji międzykulturowej w: Tożsamość etniczna i kulturowa Śląska w procesie przemian, H. Rusek, A. Drożdż (red.), Wrocław–Cieszyn, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
• Szczurek-Boruta A. (2014) O przygotowaniu nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości – konteksty, opinie studentów, propozycje, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Szczurek-Boruta A. (2014) Trwałość i zmiana. Edukacja w środowisku lokalnym – w kręgu potrzeb i oczekiwań, „Studia Pedagogiczne”, t. LXVII, s. 40.
• Szczurek-Boruta A., Grabowska B. (2009) Dynamika kształtowania się tożsamości młodzieży – ku tożsamości wzbogaconej w: Poczucie tożsamości i stosunek młodzieży do wybranych kwestii społecznych – studium z pogranicza polsko-czeskiego, T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.), Cieszyn–Warszawa–Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Szczypka-Rusz A. (2000) Współczesna rodzina cieszyńska. Kim są rodzice? Kim chcieliby, żeby były ich dzieci – rzecz o tożsamości w: Rodzina wychowanie wielokulturowość, T. Lewowicki, J. Suchodolska (red.), Cieszyn, Uniwersytet Śląski – Filia w Cieszynie, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, s. 48–55.
• Tajfel H. (1972) Catégorisation sociale w: Introduction à la psychologie sociale, t. 1, S. Moscovici (red.), Paris, Larousse, s. 272–302.
• Tołwińska B. (2001) Stereotypy płci a tożsamość indywidualna w: Tożsamość osobowa a tożsamości społeczne, T. Bajkowski, K. Sawicki (red.), Białystok 2001, Wydawnictwo „Trans Humana”, s. 67–73.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.10.10