Kulturotwórcza rola szkoły wiejskiej na przykładzie działalności Szkoły Powszechnej w Łopiennie w latach 1918–1939 (wybrane problemy)

• Authors: Katarzyna Kabacińska-Łuczak

Title variants

Kulturotwórcza rola szkoły wiejskiej na przykładzie działalności Szkoły Powszechnej w Łopiennie w latach 1918–1939 (wybrane problemy)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. bardzo ważną kwestią było przekształcenie i ujednolicenie wszystkich szczebli szkolnictwa. Działalność szkół wiejskich w dwudziestoleciu międzywojennym wpływała nie tylko na sferę edukacyjno-wychowawczą, ale także na przejawy aktywności społeczno-kulturowej. Celem artykułu jest ukazanie różnorodności form działalności na rzecz społeczności prowadzonych przez Szkołę Powszechną w Łopiennie: organizowanie obchodów rocznic ważnych wydarzeń historycznych, politycznych i religijnych, organizowanie wieczorowych kursów dokształcających, pogadanek i wykładów, zaangażowanie nauczycieli w działalność równych towarzystw i organizacji lokalnych.

EN

After Poland regained independence in 1918, the transformation and unification of all levels of education became a very important issue. The activity of rural schools in the interwar period influenced not only the educational sphere but also the manifestations of socio-cultural activity. The aim of the article is to show the diversity of forms of activity for the benefit of communities run by the Elementary School in Łopienno: organizing celebrations of anniversaries of important historical, political and religious events, organizing evening, training, courses, talks and lectures, teacher involvement in the activities of various local societies and organizations.

Keywords

PL

szkolnictwo powszechne w dwudziestoleciu międzywojennym; Szkoła Powszechna w Łopiennie; działalność społeczno-kulturowa wsi; szkolnictwo powszechne w dwudziestoleciu międzywojennym; Szkoła Powszechna w Łopiennie; działalność społeczno-kulturowa wsi

EN

elementary/primary education in the interwar period; Elementary School in Łopienno; socio-cultural rural activities

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2020
• Volume: 11
• Issue: 2
• Pages: 178-201

Dates

published

2020-11-06

Contributors

author

Katarzyna Kabacińska-Łuczak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych

• https://orcid.org/0000-0001-8098-3403

References

• Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Zespół Archiwum Kurii Metropolitarnej, Szkoła w Łopiennie (1862–1889), sygn. 7.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu (a), oddział w Gnieźnie, Zespół: Inspektorat Szkolny w Wągrowcu, Statystyka 1928r., sygn. 25.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu (b), oddział w Gnieźnie, Zespół Komisja Kolonizacyjna, Friedrichsfelde, sygn. 60050.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu (c), oddział w Gnieźnie; Inspektorat Szkolny w Wągrowcu, Spisy majątków szkolnych 1925–1927, sygn. 29.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu (d), oddział w Gnieźnie, Zespół Akta dotyczące maj. Szkolnego w Łopiennie 1935–1938, sygn. 42.
• Archiwum Państwowe w Poznaniu (e), oddział Gniezno, Inspektorat Szkolny w Wągrowcu, Wiejskie Kursy dokształcające 1929–1932, sygn. 36.
• Biernacka M. (1938) Oświata a społeczno-kulturowe przeobrażenia wsi w okresie międzywojennym, „Etnografia Polska”, t. XXVII, z. 1.
• Bojarska S. (1917) Nasz dorobek kulturalny. Przewodnik dla osób pracujących społecznie przystępujących lud do pracy społecznej na wsi albo w mieście. 1. Wielkopolska, Warszawa, Wydawnictwo Księgarni Kroniki Rodzinnej.
• „Dziennik Bydgoski” 1930, nr 106.
• Garbowska W. (1976) Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932–1939, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1928, nr 116.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1930a, nr 56.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1930b, nr 91.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1934a, nr 202.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1934a, nr 273.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1934c, nr 274.
• „Gazeta Wągrowiecka” 1936, nr 206.
• Gierłowski J., List adresowany do Konsystorza, Archiwum Archidiecezjalne, Zespół Archiwum Kurii Metropolitarnej, Szkoła w Łopiennie (1862–1889), sygn. 7, k. 11–12.
• Głowacka-Sobiech E. (2008) Badania regionalne w historii wychowania – problemy metodologiczne, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 24, s. 7–12.
• Gołdyn P. (2019) Źródła do dziejów szkolnictwa w Polsce w XX wieku. Sprawozdania szkolnej, protokoły rad pedagogicznych, kroniki szkolne, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• „Goniec Wielkopolski” 1985, nr 196.
• Grzelczyk M. Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918–1939 (ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski) – praca niepublikowana, znajduje się w zbiorach Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu, b.r.w.
• Hładyłowicz K. J. (1932) Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku z dodatkiem 2 map, Lwów, Wydawnictwo Kasa im. Rektora J. Mianowskiego.
• Jamrożek W. (1985) Repolonizacja szkolnictwa w Wielkopolsce i na Pomorzu w latach 1918–1928, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza”, t. XVI, z. 1.
• Jamrożek W. (1989) Funkcja społeczna nauczyciela szkoły powszechnej w środowisku wiejskim w opinii Ruchu Ludowego II Rzeczypospolitej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Pedagogika et Psychologia”, nr 24, s. 33–48.
• Jamrożek W. (2015) Kongresy i zjazdy pedagogiczne w rozwoju polskiej myśli i praktyki edukacyjnej (do 1939 roku), Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Kościński K. (1909) Przewodnik po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskiem, Poznań, Nakładem i czcionkami Drukarni św. Wojciecha.
• Kronika Szkoły w Łopiennie, Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn. 53/875/0/57/223.
• Michalski S. (1962) Szkolnictwo powszechne i zakłady kształcenia nauczycieli w Wielkopolsce w okresie międzywojennym, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
• Mokrzecki L., Żerko J. (1989) Regionalizm w badaniach i nauczaniu historii wychowania, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, nr 32, s. 13–21.
• Mycielski J. (1902) Księga adresowa wszystkich miejscowości w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań, Wydawnictwo Księgarnia Polska W. Tempłowicza.
• „Orędownik” 1888, nr 233.
• „Orędownik” 1904, nr 6.
• Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych F. Bujak, J. Rutkowski (red.) (1935), t. 4, Lwów, Wydawnictwo Kasa im. Rektora J. Mianowskiego.
• Sieciński W. (2016) Administracja i organizacja szkolnictwa powszechnego i średniego w II Rzeczypospolitej, „Studia Administracyjne”, nr 8, s. 79–98.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1880–1914), F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski (red.), Warszawa t. 5, nakład F. Sulimirskiego i W. Walewskiego.
• Spaleniak W. (1994/1995) Prasa polska w Poznaniu w okresie zaborów (główne kierunki rozwoju) w: Z dziejów prasy wielkopolskiej XIX–XX wieku, M. Kosman (red.), t. 1, Poznań, Polski Dom Wydawniczy „Ławica”.
• Stryjakowski W. (1887) Wiadomości o Łopiennie i jego kościele na pamiątkę dwóchsetnej rocznicy konsekracji kościoła, Poznań.
• Stryjakowski W. (b.d.w.) Kronika proboszcza w Łopiennie 1866–1900; z komentarzami i uzupełnieniami ks. Franciszka Januchowskiego; praca niepublikowana, w zbiorach rodziny Kabacińskich.
• Strzałko M. (2013) Majątki Wielkopolskie, t. IX/1, powiat gnieźnieński, Szreniawa, Wydawnictwo Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu w Szreniawie.
• Szczepaniak M., Tyrchan G. (2015) Codzienność lat 1914–1918 na Ziemi Gnieźnieńskiej w świetle kronik szkolnych, Gniezno, Drukarnia „Dozór”.
• Tomaszewski A. (1930) Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce, Kraków, Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.
• Topolski J. (1977) Marksizm i historia, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Topolski J. (1978) O pojęciu i funkcjach historycznych monografii regionalnych, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, s. 171–178.
• Topolski J. (2018), Wielkopolska poprzez wieki, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
• Trzebiatowski K. (1970) Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918–1932, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• „Wielkopolanin” 1888, nr 233.
• Wróblewska U. (2017) Gromadzenie i ochrona źródeł szkolnych, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 37, s. 37–52.
• Dziennik Urzędowy z dnia 1 września 1930 r. https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/394317/PDF/NDIGCZAS019528_67786646.pdf [dostęp: 24.11.2019].
• http://eprints.rclis.org/16418/1/kolasa_gazety_pol.pdf [dostęp: 16.04.2015].
• https://szukajwarchiwach.pl/92/338/0/?q=inspektorat+szkolny+w%C4%85growiec+XARCHro:92&wynik=9&rpp=15&page=1#tabZespol [dostęp: 25.11.2019].
• https://wiadomosci.onet.pl/kraj/dzien-dziecka-data-zwyczaje-zyczenia/mm90117 [dostęp: 24.11.2019].
• https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/stan%20na%2030.09.2018/WLK-rej.pdf [dostęp: 14.11.2019].
• Kolasa W. M., Jarowiecki J. (2015) Najważniejsze polskie gazety do wybuchu pierwszej wojny światowej w kontekście zabezpieczenia ich dla potomnych (charakterystyka, badania, zasoby), http://eprints.rclis.org/16418/1/kolasa_gazety_pol.pdf

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.11.14