„Mocna” i „słaba” interpretacja duchowości a nauki o wychowaniu

• Authors: Anna Walczak

Title variants

„Mocna” i „słaba” interpretacja duchowości a nauki o wychowaniu

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

We współczesnej, zsekularyzowanej kulturze Zachodu coraz częściej mówi się o duchowości jako duchowości bezreligijnej czy nowej duchowości, zwracając uwagę na jej przeżywanie w pierwszej osobie, zazwyczaj w odniesieniu do wartości z obszaru egzystencjalnego. W artykule takie pojmowanie duchowości zostaje skonfrontowane z zaproponowanymi dwoma jej sposobami interpretacji – „mocną” i „słabą”, przy uprzednim określeniu ram samej interpretacji z perspektywy hermeneutycznej. W kontekście tych interpretacji zostało m.in. sformułowane pytanie o obecny status kategorii duchowości w naukach o wychowaniu, które źródłowo są naukami humanistycznymi. Aby jednak móc dotrzeć do duchowości jako „stałej ludzkiego życia” w przenikaniu się jej obecności i nie-obecności, wydaje się być koniecznym wywłaszczenie jej ze zwyczajowych konceptualizacji.

EN

In contemporary, secularized Western culture, more and more people talk about spirituality as non-religious or new spirituality, paying attention to its experience in the first person, usually in relation to existential values. In the article, this understanding of spirituality is confronted with two proposals of ways for its interpretation – the “strong” and the “weak”, with the prior definition of the framework of the interpretation itself from the hermeneutic perspective. In the context of these interpretations, a question is formulated about the current status of the category of spirituality in educational sciences, whose source is in the humanistic sciences. However, in order to be able to reach spirituality as “the constant of human life” in the permeation of its presence and non-presence, it seems necessary to expropriate it from the usual conceptualizations.

Keywords

PL

duchowość; interpretacja; myśl „mocna”; myśl „słaba”; humanistyka; nauki o wychowaniu; duchowość; interpretacja; myśl „mocna”; myśl „słaba”; humanistyka; nauki o wychowaniu

EN

spirituality; interpretation; “strong” thought; “weak” thought; humanities; educational sciences

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2021
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 20-39

Dates

published

2021-07-01

Contributors

author

Anna Walczak

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0002-1439-4771

References

• Ball M. (2013) Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych. Krótki przewodnik, tłum. M. Bucholc, Warszawa, Narodowe Centrum Kultury.
• Baniak J. (red.) (2012) Duchowość religijna jako droga wewnętrznego doskonalenia współczesnego człowieka zachodniego chrześcijaństwa. Konteksty antropologiczne i socjologiczne, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Barbier J.-M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bieszczad B. (2013) Pedagogika i język. Perspektywa ponowoczesna, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bolecki W. (2011) O humanistyce inaczej, „Teksty Drugie”, nr 6, s. 6–12.
• Cioran E. (2015) Zarys rozkładu, tłum. M. Kowalska, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia.
• Depraz N. (2010) Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka, tłum. A. Czarnacka, Warszawa, Oficyna Wydawnicza.
• Derrida J. (2015) O duchu. Heidegger i pytanie, tłum. B. Brzezicka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dybel P. (2012) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
• Ferraris M. (2015) Hermeneutyka w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.). Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 209–225.
• Gadamer H.-G. (1993) Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Kraków, inter esse.
• Geertz C. (2003) Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, tłum. i wstęp Z. Pucek, Kraków, Universitas.
• Grzegorczyk A., Sójka J., Koschany R. (red.) (2006) Fenomen duchowości, Poznań, Wydawnictwo UAM.
• Dybel P. (2012) Oblicza hermeneutyki, Kraków, Universitas.
• Jung C. G. (2020) Psychologia a religia Zachodu i Wschodu, tłum. R. Reszke, Warszawa, Wydawnictwo KR.
• Leszczyńska K., Pasek Z. (red.) (2008) Nowa duchowość w społeczeństwach monokulturowych i pluralistycznych, Kraków, NOMOS.
• Maldijeva V. (2019) Językowe szaty duchowości, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu ,Mikołaja Kopernika w Toruniu.
• Marynowicz-Hetka E. (2019) Pedagogika społeczna. Pojmowanie aktywności w polu praktyki, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Meillassoux Q. (2015) Po skończoności. Esej o koniecznej przygodności, tłum. P. Herbich, Warszawa, Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
• Merleau-Ponty M. (1996) Widzialne i niewidzialne, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, R. Lis, I. Lorenc, Warszawa, Fundacja Aletheia.
• Nycz R. (2017) Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
• Pareyson L. (2015) Konieczność zwrotu ku mitowi. Sztuka i religia w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.), Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 101–110.
• Ricoeur P. (1989) Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, tłum. P. Graff, K. Rosner, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Ricoeur P. (2004), Drogi rozpoznania. Wykłady Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu, tłum. J. Migasiński, Kraków, Wydawnictwo Znak.
• Ricoeur P. (2008) Czas i opowieść. Czas opowiadany, t. III, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rorty R. (2008) Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W. J. Popowski, Warszawa, W.A.B.
• Socha P. (2014) Przemiana. W stronę teorii duchowości, Kraków, NOMOS.
• Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M. (red.) (2010) Psychologia małych i wielkich narracji, Warszawa, Eneteia.
• Surma-Gawłowska M., Zawadzki A. (red.) (2015) Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, Kraków, Księgarnia Akademicka.
• Szahaj A. (2012) Siła i słabość hermeneutyki, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 87–94.
• Szajnert D. (2006) Intencja versus inwencja. Dylemat etyczny?, „Teksty Drugie”, nr 1–2, s. 58–86.
• Tischner J. (2011) Myślenie z wnętrza metafory w: J. Tischner, Myślenie według wartości, Kraków, Wydawnictwo Znak, s. 510–526.
• Vattimo G. (2011) Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii, tłum. K. Kasia, Kraków, Universitas.
• Vattimo G. (2015) Dialektyka, różnica, myśl słaba w: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów, M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki (red.), Kraków, Księgarnia Akademicka, s. 133–148.
• Walczak A., Jocz. A. (2019) Doświadczenie duchowości. Konteksty filozoficzno-literackie, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Wittgenstein L. (2012) Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wojtysiak J. (2005), O słowie BYĆ. Z teorii wyrażeń egzystencjalnych i ich filozoficznego zastosowania, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL.
• Zawadzki A. (2010) Literatura a myśl słaba, Kraków, Universitas.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.12.03