„Życie duchowe” a „życie w duchu” – dialogiczna dystynkcja Martina Bubera

• Authors: Witold P. Glinkowski

Title variants

„Życie duchowe” a „życie w duchu” – dialogiczna dystynkcja Martina Bubera

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dla protagonisty współczesnej dialogiki, Martina Bubera, życie duchowe stanowi nie tyle ontyczny wyróżnik istnienia człowieka, ile szansę, przed którą człowiek stoi i którą powinien wykorzystać z uwagi na swoją dialogiczną genezę, która zarazem określa specyficzny horyzont jego egzystowania. Egzystowania niepodobna zredukować do istnienia obiektu pośród innych obiektów, gdyż może ono i powinno wyrażać się obecnością – byciem osoby wobec innych osób, byciem Ja wobec Ty. Podstawowa różnica między „życiem duchowym” a „życiem w duchu” polega na tym, że pierwsze, w odróżnieniu od drugiego, nie zawsze bywa dialogiczne oraz na tym, że nie zawsze uzyskuje ono wymiar etyczny i niejednokrotnie spełnia się w samym tylko wymiarze estetycznym. Tymczasem życie w duchu wskazuje na transcendentny status i proweniencję ducha, który nie może być postrzegany w kategoriach zjawiska będącego rezultatem kulturowego progresu – jako sublimacja lub jako projekcja tego, co immanentnie ludzkie.

EN

For Martin Buber, the protagonist of the modern philosophy of dialogue, spiritual life is not an ontic distinction of human existence, but an opportunity that man has and should use because of his dialogical genesis, which determines the particular horizon of his being. Existing cannot be reduced merely to the existence of a given object among others, since it may and ought to be expressed via presence – being a person to other people, being ‘I’ to ‘You’. The fundamental difference between ‘spiritual life’ and ‘living in the spirit’ lies in the fact that the former, as opposed to the latter, does not always happen to be dialogical, that it does not always have an ethical dimension, and often fulfils itself in an aesthetic dimension only. On the other hand, living in the spirit indicates a transcendental status and the provenance of the spirit, which cannot be perceived as the result of cultural progress – it is regarded as the sublimation or projection of what is immanently human.

Keywords

PL

Martin Buber; życie duchowe; życie w duchu; filozofia dialogu; Martin Buber; życie duchowe; życie w duchu; filozofia dialogu

EN

Martin Buber; spiritual life; living in the spirit; philosophy of dialogue

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2021
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 147-163

Dates

published

2021-07-01

Contributors

author

Witold P. Glinkowski

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000-0002-7459-5698

References

• Anzenbacher A. (1992) Wprowadzenie do filozofii, tłum. J. Zychowicz, Kraków, Wydawnictwo UNUM.
• Barbour I. G. (1984) Mity. Modele. Paradygmaty, tłum. M. Krośniak, Kraków, Wydawnictwo Znak.
• Böckenhoff J. (1970) Die Begegnungsphilosophie. Ihre Geschichte – ihre Aspekte, Freiburg–München, Karl Alber Verlag.
• Buber M. (1973) Ich und Du w: M. Buber, Das dialogische Prinzip, Heidelberg, Verlag Lambert Schneider.
• Buber M. (1992) Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX.
• Buber M. (1993) Problem człowieka, tłum. R. Reszke, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia–Spacja.
• Buber M. (1994) Zaćmienie Boga, tłum. P. Lisicki, Warszawa, Wydawnictwo KR.
• Glinkowski W. P. (2011) Człowiek – istota spoza kultury. Dialogika Martina Bubera jako podstawa antropologii filozoficznej, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Heschel A. J. (2001) Prosiłem o cud. Antologia duchowej mądrości, tłum. A. Gomola, Poznań, Wydawnictwo W drodze.
• Heschel A. J. (2008) Człowiek szukający Boga. Szkice o modlitwie i symbolach, tłum. V. Reder, Kraków, Wydawnictwo Znak.
• Heschel A. J. (2014) Kim jest człowiek?, tłum. K. Wojtkowska, Łódź–Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego – Wydawnictwo Punctum.
• Hick J. (2005) Piąty wymiar. Odkrywanie duchowego królestwa, tłum. J. Grzegorczyk, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Horkheimer M. (2007) Krytyka instrumentalnego rozumu, tłum. H. Walentowicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Lévinas E. (1998) Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Lévinas E. (2000) Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczyński, Warszawa, Fundacja Aletheia.
• Moser M. (1979) Gotteserfahrung bei Martin Buber, Heidelberg, Verlag Lambert Schneider.
• Paepcke F. (1986) Im Übersetzen leben – Übersetzen und Textvergleich, Tübingen, Günter Narr Verlag.
• Paepcke F. (1990) Wielojęzyczność w poezji w: Komunikacja – rozumienie – dialog, B. Andrzejewski (red.), tłum. E. Andrzejewska, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 135–144.
• Ricoeur P. (1985) Symbol daje do myślenia, tłum. S. Cichowicz w: P. Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, tłum. E. Bieńkowska, H. Bortnowska, S. Cichowicz, J. M. Godzimirski, H. Igalson, J. Skoczylas, K. Tarnowski, Warszawa, Wydawnictwo Znak.
• Rotenstreich N. (1963) Gründe und Grenzen von Martin Bubers dialogischem Denken w: Martin Buber, P. A. Schilpp (red.), Stuttgart, W. Kohlhammer Verlag, s. 87–118.
• Scheler M. (1987) O idei człowieka w: M. Scheler, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, tłum. S. Czerniak, A. Węgrzecki, Warszawa, PWN, s. 3–42.
• Theunissen M. (1977) Der Andere. Studien zur Sozialontologie der Gegenwart, Berlin–New York, Walter de Gruyter.
• Theunissen M. (1991) Transcendentalny projekt ontologii społecznej a filozofia dialogu, tłum. J. Doktór w: Filozofia dialogu, B. Baran (red.), Kraków, Wydawnictwo Znak, s. 256–279.
• Wehr G. (2007) Martin Buber. Biografia, tłum. R. Reszke, Warszawa, Wydawnictwo KR.
• Whitehead A. N. (1997), Religia w tworzeniu, tłum. A. Szostkiewicz, Kraków, Wydawnictwo Znak.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.12.10