Strategia unikowego radzenia sobie młodzieży w wieku dorastania w sytuacji konfliktu społecznego w kontekście oceny poznawczej konfliktu i modelującego wpływu rodziców

• Authors: Danuta Borecka-Biernat

Title variants

Strategia unikowego radzenia sobie młodzieży w wieku dorastania w sytuacji konfliktu społecznego w kontekście oceny poznawczej konfliktu i modelującego wpływu rodziców

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem badań było poszukiwanie osobowościowych i rodzinnych predyktorów strategii unikowego radzenia sobie dorastającej młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. Analiza materiału badawczego wykazała, że sytuacja konfliktu postrzegana jako zagrożenie lub krzywda/strata współwystępuje ze strategią unikowego radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. Okazało się również, że rodzic stosujący w sytuacji konfliktu społecznego strategię opartą na unikaniu przyczynia się do modelowania u młodzieży strategii unikowego radzenia sobie w sytuacji konfliktu społecznego.

EN

The aim of the research was to search for personality and family predictors of avoidance strategies for coping with social conflict situations in adolescents. The analysis of the research material showed that a conflict situation perceived as a threat or harm/loss coexisted with a strategy of avoidance in coping with a social conflict situation in adolescents. It was also found that a parent using a strategy based on avoidance in a social conflict situation contributes to modelling such a strategy for adolescents.

Keywords

PL

młodzież gimnazjalna; ocena poznawcza; modelowanie zachowania; strategia unikowego radzenia sobie; sytuacja konfliktu społecznego; młodzież gimnazjalna; ocena poznawcza; modelowanie zachowania; strategia unikowego radzenia sobie; sytuacja konfliktu społecznego

EN

junior high school adolescents; cognitive evaluation; modelling of behaviour; strategy of avoidance coping; social conflict situation

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2021
• Volume: 12
• Issue: 1
• Pages: 213-229

Dates

published

2021-07-01

Contributors

author

Danuta Borecka-Biernat

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/0000-0003-1401-9821

References

• Alhurani A., Dekker R., Ahmad M., Miller J., Yousef K., Abdulqader B., Salami I., Lennie T., Randall D., Moser D. (2018) Stress, cognitive appraisal, coping, and event free survival in patients with heart failure, „Heart and Lung”, nr 47 (3), s. 205–210.
• Anshel M., Wells B. (2000) Personal and Situational Variables that Describe Coping with Acute Stress in Competitive Sport, „Journal of Social Psychology”, nr 140 (4), s. 434–450.
• Antonini D. (1998) Relationship Between the Big Five Personality Factors and Conflict Management Styles, „International Journal of Conflict Management”, nr 9 (4), s. 336–355.
• Balawajder K. (2010) Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, D. Borecka-Biernat (red.), Warszawa, Wydawnictwo Difin, s. 137–179.
• Bandelow B. (2011) Nieśmiałość. Czym jest i jak ja pokonać, tłum. M. L. Kalinowski, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Bedyńska S., Książek M. (2012) Praktyczny przewodnik wykorzystania modeli regresji oraz równań strukturalnych, Warszawa, Akademickie Sedno.
• Borecka-Biernat D. (2006) Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Borecka-Biernat D. (2012) Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego, „Psychologia Wychowawcza”, nr 1–2, s. 86–118.
• Borecka-Biernat D. (2013) Kwestionariusz strategii radzenia sobie rodziców w sytuacjach konfliktu społecznego w percepcji dziecka w: Drogi rozwoju psychologii wrocławskiej. Tom jubileuszowy z okazji 45-lecia studiów psychologicznych w Uniwersytecie Wrocławskim, M. Straś-Romanowska (red.), Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 223–245.
• Bouchard G. (2003) Cognitive Appraisals, Neuroticism, and Openness as Correlates of Coping Strategies: An Integrative Model of Adaptation to Marital Difficulties, „Canadian Journal of Behavioural Science”, nr 1 (35), s. 1–12.
• Cylkowska-Nowak M., Augustyn T. (2014) Obraz szkoły w świadomości uczniów. Reprezentacje konfliktu w dwóch badaniach jakościowych w: Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych w wymiarze jednostkowym i społecznym, M. Plucińska (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, s. 183–200.
• Czerwińska-Jasiewicz M. (2003) Społeczno-kulturowe podejście do dorastania w: Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej, A. Jurkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, s. 208–226.
• Deutsch M., Coleman P. (2005) Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka, tłum. M. Cierpisz, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Domińska-Werbel D. (2014) Psychologiczne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych, Legnica, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
• Filip A. (2010) Sposoby rozwiązywania konfliktów rodzinnych w percepcji młodzieży różniącej się korzystaniem z mediów w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, D. Borecka-Biernat (red.), Warszawa, Wydawnictwo Difin, s. 207–223.
• Gurba E. (2013) Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi w rodzinie. Uwarunkowania i wspomaganie, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Guszkowska M., Gorący A., Rychta-Siedlecka J. (2001) Ważne wydarzenia życiowe i codzienne kłopoty jako źródło stresu w percepcji młodzieży, „Edukacja Otwarta”, nr 4, s. 155–164.
• Heszen-Niejodek I. (2000) Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie w: Psychologia. Podręcznik akademicki, J. Strelau (red.), Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, t.. 3, s. 465–493.
• Heszen-Niejodek I. (2002) Emocje, ocena poznawcza i strategie w procesie radzenia sobie w: Teoretyczne i kliniczne problemy radzenia sobie ze stresem, I. Heszen-Niejodek (red.), Poznań, Wydawnictwo Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, s. 174–197.
• Jaworski R. (2000) Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem w: Problemy człowieka w świecie psychologii, R. Jaworski, A. Wielgus, J. Łukjaniuk (red.), Płock, Wydawnictwo Naukowe NOVUM, s. 27–54.
• Kłusek-Wojcisze B. (2009) Kwestionariusz stylów rozwiązywania konfliktów, „Czasopismo Psychologiczne”, nr 15 (1), s. 119–140.
• Kobus K., Reyes O. (2000) A descriptive study of urban Mexican American adolescents’ perceived stress and coping, „Hispanic Journal of Behavioral Sciences”, nr 22, s. 163–178.
• Kowalski K., Crocker P., Hoar S. (2005) Adolescent’s control beliefs and doping with stress in sport, „International Journal of Sport Psychology”, nr 36 (4), s. 257–272.
• Lachowska B. (2010) Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji między rodzicami i adolescentami – prezentacja narzędzi pomiaru w: Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, D. Borecka-Biernat (red.), Warszawa, Wydawnictwo Difin, s. 180–206.
• Maruszewski T. (1981) Mechanizmy zwalczania stresu egzaminacyjnego i ich indywidualne wyznaczniki, Poznań, Wydawnictwo UAM.
• Mikołowska G. (2012) Agresja w okresie dorastania-charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie w: Zagrożenia okresu dorastania, Z. Izdebski (red.), Zielona Góra, Wydawnictwo U.Z., s. 91–110.
• Mikołowska-Olejniczak G. (2002) Szkolne uwarunkowania zachowań agresywnych dzieci i młodzieży w: Modelowe rozwiązania działalności profilaktycznej w grupach dzieci i młodzieży, A. Doliński (red.), Zielona Góra, Komenda Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP, s. 57–70.
• Mikulincer M., Victor F. (1995) Appraisal of and coping with real-life stressful situation: The contribution of attachment styles, „Personality and Social Psychology Bulletin”, nr 21 (4), s. 406–415.
• Olubiński A. (1992) Konflikty rodzice – dzieci. Dramat czy szansa, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Pisula E., Sikora R. (2008) Wiek i płeć a radzenie sobie ze stresem przez młodzież w wieku 12–17 lat, „Przeglad Psychologiczny”, nr 4, s. 405–422.
• Polak K. (2010) Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych w: Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, D. Borecka-Biernat (red.), Warszawa, Wydawnictwo Difin, s. 23–40.
• Reykowski J. (1988) Źródła procesów ewaluatywnych i ich funkcje regulacyjne w: Studia nad procesami wartościowania, B. Wojciszke (red.), Wrocław, Ossolineum, s. 36–54.
• Reykowski J. (2002) Psychological meaning of democracy and resolving the social coordination problems, „Polish Psychological Bulletin”, nr 4, s. 19–30.
• Rostowska T. (1996) Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie zachowań agresywnych, „Przegląd Psychologiczny”, nr 39 (1–2), s. 177–186.
• Różańska-Kowal J. (2004) Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 3, s. 203–214.
• Sikora R., Pisula E., (2002) Przyczyny stresu i strategie radzenia sobie ze stresem u młodzieży w wieku 14–16 lat, „Polskie Forum Psychologiczne”, nr 2 (2), s. 110–122.
• Trzebiński J. (1985) Rola schematów poznawczych w zachowaniach społecznych w: Psychologia spostrzegania społecznego, M. Lewicka, J. Trzebiński (red.), Warszawa, Książka i Wiedza, s. 257–364.
• Tyszkowa M. (1986) Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Walęcka-Matyja K. (2015) Obraz wybranych sytuacji konfliktowych i sposobów ich rozwiązywania w percepcji rodziców adolescentów – analiza psychologiczna w: Sytuacje konfliktu społecznego. Przyczyny – sposoby rozwiązywania – skutki, D. Borecka-Biernat (red.), Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 171–184.
• Węglińska A. (2007) Nowe media w sytuacji zagrożenia i konfliktu, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, nr 2, s. 202–210.
• Winstok Z. (2007) Perceptions, emotions, and behavioral decisions in conflicts that escalate to Violetce, „Motivation and Emotion”, nr 31 (2), s. 125–136.
• Włodarczyk D. (1999) Rola i miejsce oceny poznawczej w radzeniu sobie ze stresem, „Nowiny Psychologiczne”, nr 4, s. 57–73.
• Włodarczyk D., Wrześniewski K. (2005) Ocena stresu w kategoriach wyzwania u chorych po zawale serca – próba syntezy na podstawie danych empirycznych, „Przegląd Psychologiczny”, nr 48, s. 339–358.
• Włodarczyk D., Wrześniewski K. (2010) Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS), „Przegląd Psychologiczny”, nr 4, s. 479–496.
• Wojciszke B. (1988) Wpływ schematów na procesy ewaluacji w: Studia nad procesami wartościowania, B. Wojciszke (red.), Wrocław, Ossolineum, s. 54–86.
• Wrześniewski K. (1996) Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru w: Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 44–64.
• Zabłocka A. (2012) Zrozumieć nieśmiałość. Aspekty diagnostyczne i terapeutyczne, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Zimbardo P. (2011) Nieśmiałość. Co to jest? Jak sobie z nią radzić?, tłum. A. Sikorzyńska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.12.14