Aktywność – twórczość – emocje. Przestrzenie transformacji i synergii

• Authors: Halina Monika Wróblewska

Title variants

EN

Activity – Creativity – Emotions. Spaces of Transformation and Synergy

FR

Activité – création – émotions. Espaces de transformation et de synergie

Abstracts

FR

L’article traite des processus de transformation qui se déroulent dans un espace d’activités complexe à la jonction des expériences, de la cognition, de la création et des émotions. Le point de départ de la réflexion est le concept d’analyse transversale de l’activité – d’après Jean-Marie Barbier – qui permet d’orienter les questions vers les espaces d’activité, leurs configurations et transformations qui se produisent dans différents cas/situations éducatives et sociales (Barbier 2015, 2016). En ce qui concerne la réflexion sur les transformations, le domaine de l’activité créative est tout particulier. L’étude révèle la structure des activités créatives en vue de leur utilisation pour analyser un type spécifique de comportements transformateurs. Le processus créatif peut être considéré comme une « transformation de transformation » et de synergie. L’effet de synergie vise à renforcer la dimension des résultats de la coopération, de l’interaction et de la cocréation. L’espace du processus de la création, dans une perspective transversale, est la dimension heuristique de l’exploration. Dans ce contexte, la création est une activité extrêmement complexe, sujette à des transformations permanentes. Elle va au-delà d’un seul processus et constitue un impact interactif de la cognition, des émotions, de la personnalité et du contexte social. Dans le processus créatif (de création), les deux perspectives sont présentes : la dynamique et la fonction de transformation. Dans l’analyse du processus il convient de reconnaître le statut des émotions qui servent d’intermédiaire entre les phénomènes cognitifs, affectifs et mentaux. Les transformations qui dépassent les limites de l’expérience présentent une similitude avec les actions transgressives. Ils montrent un plan multiforme/multidimensionnel d’interaction, de transformation, de modification, ainsi que d’interprétation des significations et des discours. L’activité créative de l’homme comme son développement, est un processus dynamique se déroulant selon un mécanisme continu : adaptation – différenciation – création.

EN

The subject of the article is a reflection on the transformation processes taking place in the complex space of activity at the interface – experience, cognition, creativity and emotions. The starting point for the considerations is the concept of the analysis of transversal activity (Babier 2015, 2016). The study shows the structure of creative activities in order to use it to analyse a specific type of transformative behavior. The creative process can be viewed as a “transformation transformation” and synergy. The process of creation in the transversal perspective is the heuristic dimension of the search.

PL

Przedmiotem artykułu jest namysł nad procesami transformacji zachodzących w złożonej przestrzeni aktywności na styku – doświadczeń, poznania, twórczości i emocji. Punktem wyjścia rozważań jest koncepcja analizy transwersalnej aktywności (Babier 2015, 2016). Opracowanie ukazuje strukturę działań twórczych w celu wykorzystania jej do analizy specyficznego rodzaju zachowań transformatywnych. Proces twórczy można rozpatrywać jako „transformację transformacji” oraz synergii. Proces tworzenia w perspektywie transwersalnej stanowi heurystyczny wymiar poszukiwań.

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2021
• Volume: 13
• Issue: 2
• Pages: 299-316

Dates

published

2021

Contributors

author

Halina Monika Wróblewska

• Uniwersytet w Białymstoku

• https://orcid.org/0000000219853877

References

• Barbier J.-M. (2015) Nowe wyzwania dla badań w naukach o wychowaniu: perspektywa działania/aktywności, tłum. Grażyna Karbowska, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, nr 1.
• Barbier J.-M. (2016a) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. i oprac. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Barbier J.-M. (2016b) Kultury działania i podzielane sposoby organizacji konstrukcji sensu, tłum. Grażyna Karbowska „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, 2 (3), s. 14–46, https://doi.org/10.18778/2450-4491.03.02
• Bandura A. (2001) Teoria społecznego uczenia się, tłum. J. Kowalczewska, J. Radzicki, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Boudon R. (2008) Efekt odwrócenia, tłum. A. Karpowicz Warszawa, Oficyna Naukowa.
• Dudzikowa M. (2012) Sytuacja problematyczna interdyscyplinarności w naukach społecznych i humanistycznych z kryzysem w tle w: Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką, A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 15–38.
• Durand M. (2017) L’activité en transformation w: Encyclopédie ďanalyse des activités, J.-M. Barbier, M. Durand (red.), Paris, Presses Universitaires de France, s. 33–55.
• Gadamer H.G. (2007) Prawda i metoda, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gałdowa A. (2000) Powszechność i wyjątek, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gasiul H. (2001) W poszukiwaniu podstaw rozwoju „ja” emocjonalnego, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Guilford J. P. (1978) Natura inteligencji człowieka, tłum. B. Czarniawska, W. Kozłowski, J. Radzicki, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Giza A. (1991) Życie jako opowieść. Analiza materiałów autobiograficznych w perspektywie socjologii wiedzy, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy Ossolińskich Wydawnictwo PAN.
• Górniewicz J., Rubacha K. (1993) Samorealizacja a uzdolnienia twórcze młodzieży. Przegląd koncepcji i studium empiryczne, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Jarymowicz M. (2009) Psychologiczne podstawy podmiotowości. Szkice teoretyczne, studia empiryczne, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jarymowicz M. (red.) (2001) Pomiędzy afektem a intelektem: poszukiwania empiryczne, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Kopaliński W. (1999) Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa, Muza SA.
• Kozielecki J. (1987) Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kozielecki J. (1992) Myślenie i rozwiązywanie problemów w: Psychologia ogólna, T. Tomaszewski (red.), Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 91–188.
• Limont W. (1996) Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej, Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Marynowicz-Hetka E. (2008) Interdyscyplinarność czy transwersalność – możliwe konfiguracje podejść do analizy pola praktyki, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 31, s. 55–65.
• Marynowicz-Hetka E. (2018) Myśląc o życiu duchowym/mentalnym w kontekście aktywności: transformacje bezszelestne versus modyfikacje, „Studia z Teorii Wychowania”, nr 1 (22), s. 9–24.
• Maslow A. H. (1982) Postawa twórcza, „Literatura na Świecie”, nr 3/4, s. 47–53.
• Nęcka E. (1994) TRoP. Twórcze rozwiązywanie problemów, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Nęcka E. (1995) Inteligencja i procesy poznawcze, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Nęcka, E. (2012) Psychologia twórczości, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Nowak M. (2012) Pedagogiczny profil nauk o wychowaniu. Studium z odniesieniami do pedagogiki pielęgniarstwa, Lublin, Wydawnictwo KUL.
• Oatley K. O., Jenkins J. M. (2003) Zrozumieć emocje, tłum. M. Guzowska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Obuchowski K. (1985) Adaptacja twórcza, Warszawa, Książka i Wiedza.
• Obuchowski K. (1998) Człowiek intencjonalny, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Pietrasiński Z. (1987) Człowiek formowany jako podmiot rozwoju, „Psychologia Wychowawcza”, nr 3, s. 249–271.
• Popek S. (2001) Człowiek jako jednostka twórcza, Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Przetacznik-Gierowska M. (1973) Podstawy rozwoju psychicznego dzieci i młodzieży, Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Przetacznik-Gierowska M. (1996) Zasady i prawidłowości psychicznego rozwoju człowieka w: Psychologia rozwoju człowieka, t. 1: Zagadnienia ogólne, M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Warszawa, PWN.
• Schulz R. (1990) Twórczość – społeczne aspekty zjawiska, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Słownik języka polskiego (1988), t. 1, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Sternberg R. J., Lubart T. (1999) The concepts of creativity: prospects and paradigms w: Handbook of Creativity, R. J. Sternberg (red.), Cambridge, Cambridge University Press.
• Straś-Romanowska M. (2002) Rozwój człowieka a rozwój osobowy, „Studia Psychologica”, nr 3, s. 91–104.
• Stróżewski W. (1983) Dialektyka twórczości, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
• Strzałecki A. (1969) Wybrane zagadnienia psychologii twórczości, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szmidt K. J. (2004) Systemowe teorie twórczości i ich pedagogiczne implikacje w: Twórczość w teorii i praktyce, S. Popek (red.), Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Szmidt K. J. (2009) Metody pedagogicznych badań nad twórczością: teoria i empiria, Łódź, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej.
• Tokarz A. (2005) Dynamika procesu twórczego, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Tomaszewski T. (1977) Człowiek jako podmiot i człowiek jako przedmiot w: Studia z psychologii emocji, motywacji i osobowości, J. Reykowski, O. W. Owczynnikowa, K. Obuchowski (red.), Wrocław, Wydawnictwo Ossolineum.
• Tomaszewski T. (1998) Czynność w: Encyklopedia psychologii, W. Szewczuk (red.), Warszawa, Wydawnictwo Fundacja „Innowacja”, s. 56–59.
• Trempała J. (2000) Modele rozwoju psychicznego. Czas i zmiana, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
• Trempała J. (2011) Mechanizmy zmiany rozwojowej w: Psychologia rozwoju człowieka: podręcznik akademicki, J. Trempała (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Trzebińska E. (1998) Dwa wizerunki własnej osoby: studia nad sposobami rozumienia siebie, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii.
• Trzebiński J. (2002) (red.) Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Tyszkowa M. (1988) Rozwój psychiczny jednostki jako proces strukturyzacji i restrukturyzacji doświadczenia w: Rozwój psychiczny człowiek w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, M. Tyszkowa (red.), Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 44–79.
• Wojnar I. (1976) Teoria wychowania estetycznego, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wojnar I. (1982) Estetyczna samowiedza człowieka, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wróblewska M. (2015) Kompetencje twórcze a organizacja i interpretacja doświadczenia indywidualnego w: M. Wróblewska, Kompetencje twórcze w dorosłości, Białystok, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok, s. 218–280.
• Wróblewska M. (2018) Expanding the Boundaries of Self: Self-Realization, Trangression, and Creative Competence, „Rocznik Teologii Katolickiej”, vol. 2, s. 163–174, https://doi.org/10.15290/rtk.2018.17.2.12
• Wróblewska M. (2019) Człowiek – Sprawca transgresyjny. Podejście badawcze w aspekcie twórczym i biograficznym w: Homo transgressivus w poszukiwaniu sensu istnienia. Od transgresji do transcendencji?, A. Ciążela, S. Jaronowska (red.), Warszawa, s. 155–177.
• Wróblewska M. (2020) Granice i transgresje (w) edukacji?, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 3 (39), s. 203–215.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.13.17

Biblioteka Nauki

2033871