Socjalizacja płciowa w doświadczeniu biograficznym transpłciowych kobiet

• Authors: Aleksandra Sobańska

Title variants

EN

Gender Socialisation in the Biographical Experience of Transgender Women

Abstracts

EN

The article is set in the theoretical framework of feminist sociology and transgender studies. The author addresses the issue of transgender identity in the context of gender socialisation understood as a process which has real impact on the diagnosis of transgenderism, as well as on the life trajectory, including interests and career choices of transgender people. The article is based on the results of a close analysis of 18 narrative interviews with transgender women. In the first part the author interrogates such issues as: socialisation, gender socialisation, gender identity, and transgenderism. Particular attention will be paid to the phenomenon of passing – a term which functions both in the jargon of transgender people and in scientific literature. The second part of the article demonstrates the results of studies concerning the meaning of socialisation to the gender assigned at birth and transgender women’s attitudes towards gender roles, in particular towards the idea of passing.

PL

Artykuł osadzony jest w teoretycznej ramie socjologii feministycznej i transgender studies. Autorka odnosi się do problematyki transpłciowości w kontekście socjalizacji płciowej jako procesu realnie wpływającego na diagnozowanie transpłciowości, a także na przebieg życia, w tym na zainteresowania i wybory zawodowe osób transpłciowych. Tekst powstał w oparciu o wyniki analizy 18 wywiadów narracyjnych z transpłciowymi kobietami. W pierwszej części przedstawiono kwestie socjalizacji, socjalizacjipłciowej, tożsamości płciowej oraz transpłciowości, w nawiązaniu do podstawowych stanowisk teoretycznych. Szczególną uwagę poświęcono zjawisku passingu – termin ten funkcjonuje zarówno w żargonie osób transpłciowych, jak i w literaturze naukowej. W drugiej części tekstu ukazano wyniki analiz, dotyczących znaczenia przeciwnej do płci odczuwanej socjalizacji płciowej oraz stosunku transpłciowych kobiet do ról płciowych, w szczególności do idei passingu.

Keywords

PL

transpłciowość; transgender studies; socjalizacja płciowa; tożsamość płciowa; passing

EN

transgender; transgender studies; gender socialisation; gender identity; passing

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2022
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 129-148

Dates

published

2022

Contributors

author

Aleksandra Sobańska

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000335630582

References

• Begun S., Kattari S. K. (2016) Conforming for survival: Associations between transgender visual conformity/passing and homelessness experiences, „Journal of Gay & Lesbian Social Services”, t. 28, nr 1, s. 54-66, https://doi.org/10.1080/10538720.2016.1125821
• Bieńkowska M. (2012) Transseksualizm w Polsce. Wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci, Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Bieńkowska-Ptasznik M. (2002) Płeć społeczna – transseksualizm – rekonstrukcja tożsamości, w: Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne, A. Kuczyńska (red.), Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 142–152.
• Butler J. (2008) Uwikłani w płeć, tłum. K. Krasuka, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• de Beauvoir S. (1972[1949]) Druga płeć. Tom I. Fakty i mity, tłum. G. Mycielska, Kraków, Wydawnictwo Literackie.
• Dębińska M. (2020) Transpłciowość w Polsce. Wytwarzanie kategorii, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
• Ekins R., King D. (2006) The Transgender Phenomenon, SAGE Publications, https://doi.org/10.4135/9781446220917
• Fajkowska-Stanik M. (2001) Transseksualizm i rodzina. Przekaz pokoleniowy wzorów relacyjnych w rodzinach transseksualnych kobiet, Warszawa, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
• Feinberg L. (1992) Transgender Liberation: A Movement Whose Time Has Come, World View Forum.
• Garfinkel H. (1967) Studies in Ethnomethodology. Chapter 5, Englewood Cliffs, NJ, Prentice-Hall, Inc.
• Giddens A. (2006) Socjologia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Golczyńska-Grondas A. (2004) Mężczyźni z enklaw biedy. Rekonstrukcja pełnionych ról społecznych, Łódź, Przedsiębiorstwo Specjalistyczne „Absolwent”.
• Goldie T. (2014) The Man Who Invented Gender: Engaging the Ideas of John Money, Toronto, University of British Columbia Press.
• Grodzka A., Podobińska L. (2012) Sytuacja osób transpłciowych w Polsce, w: Transpłciowość – Androgynia. Studia o przekraczaniu płci, A. Kłonkowska (red.), Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Klimiuk M. (2012) Androgyniczność w społeczności muzułmańskiej na przykładzie bissu z Sulawesi (Indonezja), w: Queer a islam. Alternatywna seksualność w kulturze muzułmańskiej, K. Górak-Sosnowska (red.), Sopot, Smak Słowa.
• Kłonkowska A. (2017) Płeć: dana czy zadana? Strategie negocjacji (nie)tożsamości transpłciowej w Polsce, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Kryszk K., Kłonkowska A. (2012) Sytuacja społeczna osób transpłciowych. Analiza danych z badania ankietowanego, w: Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, M. Makuchowska, M. Pawlęga (red.), Warszawa, Kampania Przeciw Homofobii.
• Kuźma-Markowska S. (2014) Druga fala, w: Encyklopedia gender: płeć w kulturze, M. Rudaś-Grodzka, K. Nadana-Sokołowska (red.), Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.
• Kwak A. (2019) Wychodzenie kobiet z cienia jednej roli - zmiany i ograniczenia, „Folia Sociologica”, nr 69, s. 6–20, https://doi.org/10.18778/0208-600X.69.01
• Nikitorowicz J. (1999) Socjalizacja, w: Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej, D. Lalak, T. Pilch (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 271-273.
• Oakley A. (1972) Sex, Gender and Society, Isleworth, Maurice Temple Smith Ltd.
• Rawa-Kochanowska A. (2011) Poczucie tożsamości płciowej w teorii i w badaniach, Warszawa, Wydawnictwo Difin.
• Serano J. (2007) Whipping girl: a transsexual woman on sexism and the scapegoating of femininity, Nowy Jork, Seal Press.
• Skuza A. (2012) Interakcje społeczne w procesie socjalizacji, Forum Pedagogiczne, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, t. 2, nr 1, s. 225-257, https://doi.org/10.21697/fp.2012.1.12
• Stryker S. (2008) Transgender History, Nowy Jork, Seal Press, https://doi.org/10.1215/01636545-2007-026
• Stryker S. (2017) Transgender History. The Roots of Today’s Revolution, Nowy Jork, Seal Press.
• Szacka B. (2003) Wprowadzenie do socjologii, Warszawa, Oficyna Naukowa.
• Świder M., Winiewski M. (2017) Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce. Raport za lata 2015–2016, Warszawa, Kampania Przeciw Homofobii.
• Ziemińska R. (2018) Niebinarne i wielowarstwowe pojęcie płci, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Cambridge Dictionary, Misgender, Cambridge University Press, https://dictionary.cambridge.org/pl/dictionary/english/misgender [dostęp: 08.08.2021].
• World Health Organization Regional Office for Europe, Europe brief – transgender health in the context of ICD-11, https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/gender/gender-definitions/whoeurope-brief-transgender-health-in-the-context-of-icd-11 [dostęp: 10.08.2021].
• Kodeks karny (Dz. U. z 2021 r. Nr 2345), art. 189, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-karny-16798683/roz-23 [dostęp: 10.08.2021].
• LGB Alliance, https://lgballiance.org.uk/ [dostęp: 10.08.2021].

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.14.08

Biblioteka Nauki

2131580