(Nie)widzialne środowisko? – o tym, czy i do czego potrzebujemy shinrin-yoku

• Authors: Marcin M. Bogusławski , Monika Modrzejewska-Świgulska

Title variants

EN

The (In)Visible Environment? On Whether We Need Shinrin-yoku, and for What?

Abstracts

EN

The subject of our study is shinrin-yoku practiced by students of the Department of Educational Studies, University of Łódź, as part of a course in art therapy. Our didactic activities and analyses of empirical material (walking journals) are part of art-based research. We understand a park as a consciously shaped landscape, and we consider it as an empirical example of how Radlińska understood the concept of environment. Through their atmosphere parks convey multiple meanings and values, including those shaped by past generations, and the subjects who participate in the park space also form relations with it. Referring to the walking journals and related artwork, we distinguish four idealized types of participation in the park (landscape, environment): closed anthropocentric, open anthropocentric, parallel, and non-anthropocentric/autotelic. We also differentiate three distinct stages of education that shape the competences to participate in the environment: utilitarian, indirect, and non-anthropocentric/dialogical.

PL

Przedmiotem naszego namysłu jest shinrin-yoku, praktykowane w ramach zaliczenia przedmiotu z arteterapii przez studentów Wydziału Nauk o Wychowaniu UŁ. Przeprowadzane przez nas działania dydaktyczne i analizy materiału empirycznego (dzienniki spacerów) wpisują się w nurt badań opartych na sztuce. Park rozumiemy jako świadomie kształtowany krajobraz, a ten uznajemy za empiryczny przykład środowiska w rozumieniu Radlińskiej. Poprzez swoje atmosfery parki przenoszą znaczenia i wartości kształtowane także przez minione pokolenia, a w relacje z nimi wchodzą sprawcze podmioty, które w przestrzeni parków uczestniczą. Odnosząc się do dzienników spacerów przygotowanych przez studentów i powiązanych z nimi prac plastycznych, wyróżniamy cztery wyidealizowane typy uczestniczenia w parku (krajobrazie, środowisku): antropocentryczny zamknięty, antropocentryczny otwarty, równoległy, nieantropocentryczny/autoteliczny. Wyróżniamy także trzy etapy edukacji związanej z nabywaniem kompetencji do uczestniczenia w środowisku: utylitarny, pośredni, nieantropocentryczny/dialogiczny.

Keywords

PL

niewidzialne środowisko; atmosfery miejsca; sposoby doświadczania przestrzeni; dzienniki spacerów; shinrin-yoku

EN

invisible environment; atmosphere of place; ways of experiencing space; walking journal; shinrin-yoku

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2022
• Volume: 15
• Issue: 2
• Pages: 293-312

Dates

published

2022

Contributors

author

Marcin M. Bogusławski

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000163192431

author

Monika Modrzejewska-Świgulska

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000331330443

References

• Archer M. (2007) Making Our Way throught the World: Human Reflexivity and Social Mobility, Cambridge, Cambridge University Press, https://doi.org/10.1017/CBO9780511618932
• Archer M. (2013) Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. A. Dziuban, Kraków, Zakład Wydawniczy Nomos.
• Augé M. (2010) Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tłum. R. Chymkowski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Barbier J.M. (2016) Leksykon analizy aktywności. Konceptualizacje zwyczajowych pojęć, tłum. i oprac. E. Marynowicz-Hetka, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bogusławski M., Lewandowski T. (2019) Atmosfery pamięci – à propos Parku Ocalałych w Łodzi, „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 4(42), s. 466-491, https://doi.org/10.4467/20843860PK.19.024.11920
• Böhme G. (2002) Filozofia i estetyka przyrody w dobie kryzysu środowiska naturalnego, tłum. J. Merecki, Warszawa, Oficyna Naukowa.
• Böhme G. (2017) Atmospheric Architectures: The Aesthetics of Felt Spaces, tłum. A. Chr. Engels-Schwarzpaul, London–New York, Bloomsbury Publishing, https://doi.org/10.5040/9781474258111
• Flick U. (2010) Projektowanie badania jakościowego, tłum. P. Tomanek, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Flick U. (2011) Jakość w badaniach jakościowych, tłum. P. Tomanek, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jaworska-Witkowska M., Witkowski L. (red.) (2016) Humanistyczne wyzwania ekologii umysłu. Gregory Bateson w Polsce, Warszawa, Fundacja na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi.
• Konecki K. (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Leavy P. (2018) Metoda spotyka sztukę. Praktyki badawcze oparte na sztuce, tłum. K. Stanisz, J. Kucharska, Warszawa, Narodowe Centrum Kultury.
• Majbroda K. (2017) Po pierwsze – człowiek. Autoetnografia w kontekście teorii sprawstwa Margaret Archer, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 3, s. 33–52, https://doi.org/10.35757/KiS.2017.61.3.3
• Merleau-Ponty M. (2001) Fenomenologia percepcji, tłum. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia.
• Mirucka B. (2018) Podmiot ucieleśniony. Psychologiczna analiza reprezentacji ciała i tożsamości cielesnej, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Pietraszko S. (2012) Krajobraz i kultura w: Kultura. Studia teoretyczne i metodologiczne, S. Pietraszko, red. nauk. S. Bednarek, Wrocław, Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2.
• Putnam H. (2004) The Collapse of the Fact/Value Dichotomy and Other Essays, Cambridge, MA – London, Harvard University Press, https://doi.org/10.2307/j.ctv1pdrpz4
• Radlińska H. (1961) Pedagogika społeczna, wstęp R. Wroczyński, A. Kamiński, oprac. W. Wyrobkowa-Pawłowska, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
• Rewers E. (2018) Sztuka podstawą nowej kultury naukowej. Wstęp do wydania polskiego w: P. Leavy, Metoda spotyka sztukę. Praktyki badawcze oparte na sztuce, tłum. K. Stanisz, J. Kucharska, Warszawa, Narodowe Centrum Kultury, s. 11–22.
• Sasin M. (2020) Possible Applications of Arts-Based Research in Creatology Studies, „Creativity. Theories – Research – Applications”, nr 7, s. 38–53, https://doi.org/10.2478/ctra-2020-0003
• Simonienko K., Jakubowska M., Konarzewska B. (2020) Shinrin-yoku i terapia lasem – przegląd literatury, „Psychiatria”, t. 17, nr 3, s. 145–154, https://doi.org/10.5603/PSYCH.2020.0022
• Simonienko K. (2021) Lasoterapia, Bielsko-Biała, Wydawnictwo Dragon.
• Solnit R. (2018) Zew włóczęgi. Opowieści wędrowne, Kraków, Wydawnictwo Karakter.
• Tuchańska B. (2012) Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i codzienności, Warszawa, Poltext.
• Whitehouse B. S. (2019) Pieszo i beztrosko. O sztuce spacerowania, Kraków, Wydawnictwo SQN.
• Witkowski L. (2014) Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Witkowski L. (2018) Humanistyka stosowana. Wirtuozeria, pasje, inicjacje, profesje społeczne versus ekologia kultury, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls” i Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.15.16

Biblioteka Nauki

2136036